13.07.1935 – Huub Kortekaas – 31.08.2024
Op zaterdag 31 augustus jl. is filosoof en beeldend kunstenaar Huub Kortekaas in zijn woning, De Tempelhof in het Gelderse Winssen, in de aanwezigheid van zijn vrouw, kunstenaar Adelheid, kinderen en kleinkinderen overleden. 8 juli jl. zijn we nog bij Huub en Adelheid op de koffie geweest. Ondanks zijn ziekte voelde hij zich die dag bijna als herboren. We keken met verbazing naar hem en luisterden aandachtig naar zijn verhalen. Zoals altijd zeiden we bij ons afscheid: “Tot ziens, tot de volgend keer”. Hoe de volgende keer er uit gaat zien, weten we niet. Wat we wel weten is dat Huub een afscheid heeft gehad dat hij zelf heeft geregiseerd in een door hem zelf ontworpen voertuig. Huub nam waardig afscheid ‘rechtop in de knop’.
Tijdens het komende weekend (Open Monumentendag 2024), is de Tempelhof, op speciaal verzoek van Huub Kortekaas open op zaterdag 14 en zondag 15 september van 10.00 tot 17.00 uur. Het complex de Tempelhof is rolstoel vriendelijk, parkeren op eigen terrein, helaas zijn honden op het terrein niet toegestaan. adres: Haneman 2B – 6645CA Winssen. Kijk hier voor alle details m.b.t. entrees, parkeren enzovoort.
Graag wil ik je nog eens attenderen op het gedachtegoed van Huub & Adelheid Kortekaas. Daarom deze week een terugblik op een interview uit 2018.
Het kunstenaarsduo Adelheid en Huub Kortekaas
In de serie Kunstenaar van de maand stel ik je voor aan het Kunstenaarsduo Adelheid & Huub Kortekaas. Bijna vijftien jaar geleden zag ik de eerste presentatie van hun Tempelhof in een glossy. Ik werd direct geraakt door de beelden, de harmonie, de eenvoud én het enthousiasme van de makers. Hun artistieke droom is nu 25 jaar jong en betreedt de wereld van volwassenheid. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed beloonde hun doorzettingsvermogen met het erepredicaat: Monumentaal Interieur.
In diepste wezen is de mens een Bloem
In de metafysische Tuin van de Wereld
citaat: Adelheid & Huub Kortekaas
Waar liggen jullie wortels en hoe zou je de gezinnen willen omschrijven waarin jullie zijn opgegroeid?
Adelheid van Swelm (1947): Ik ben geboren in de Oudste stad van ons land Nijmegen. In ons humorvolle gezin was veel ruimte voor persoonlijke ontwikkeling. Onze ouders stimuleerden ons om van het leven te genieten. Er was veel aandacht voor de natuur.
Huub Kortekaas (1935): Mijn geboorteplaats ligt in het westen van het land in ’s Gravenzande. Ik ben de vierde van tien kinderen. Op mijn vijfde verhuizen we naar Beuningen. In ons gezin moest hard worden gewerkt, er was weinig ruimte voor persoonlijke ontwikkeling.
Kunnen jullie iets vertellen over de (kunst) opleiding(en) die jullie hebben gevolgd, en/of jullie artistieke vorming?
Adelheid: Mijn warme belangstelling voor de natuur heeft zich na de middelbare school verder doorontwikkeld in de opleiding voor tuinarchitectuur. In de afgelopen 40 jaar heb ik allerlei tuinen ontworpen waarbij ons gezamenlijke gedachtengoed leidend was. Mede door deze projecten konden we onze dromen uitwerken. Op het terrein van de kunst ervaar ik mezelf als autodidact in de kunst.
Huub: Met het oog op een zelfstandige toekomst, heb ik toen gekozen voor een opleiding tot onderwijzer. Tot 1965 heb ik voor de klas gestaan. De filosoof in mij wilde wat anders en na een spirituele wedergeboorte heb ik besloten me volledig aan de kunst te gaan wijden. Net als Adelheid voel ik me in de wereld van de kunst een autodidact. Je kunt zeggen dat wij als Kiemplantje zijn uitgegroeid tot een Bloem.
Wanneer en waar hebben jullie elkaar ontmoet?
Huub: Kort na mijn spirituele wedergeboorte heb ik in 1965 tijdens een van mijn vele wandelingen in de uiterwaarden van Winssen Adelheid ontmoet. Ik was direct gefascineerd door haar authenticiteit en wist direct: Zij is het!
Adelheid: Ik was volledig onder de indruk van de grote filosofische levensvragen van Huub. Hij was toen tijdens onze eerste ontmoeting 30 en ik 17. Ik snapte alleen nog niets van die grote vragen: Wie ben ik, wat is de zin van het leven en hoe geef ik dit leven vorm? Ondanks dat ik er niets van begreep, was ik wel direct geraakt.
Wie of wat inspireert jullie het meest in jullie artistieke werk en waarom?
Toen wij elkaar in 1965 ontmoetten, ontstond er direct een grote gezamenlijke droom. We wilden als jonge beeldend kunstenaars de uitdaging aan gaan om te onderzoeken hoe ons leven in al zijn facetten opnieuw betekenis te kunnen geven. Zo groeide het bewustzijn het leven te zien en te leven als een groot kunstwerk. Dit verbeeldt zich het sterkst in de bouw van De Tempelhof eind jaren ’90, als de spiegel van onze ziel, waar huis, tuin, werk en leven samen groeien tot één monumentaal totaal werk een zogenaamd Gesamtkunstwerk.
Hebben jullie allebei een eigen atelier, of werken jullie in één gezamenlijke ruimte?
Als kunstenaarsduo werken we vanuit ons huis De Tempelhof. De keuken is onze Cockpit en van hieruit reizen we door tijd en ruimte. Aan de keukentafel worden nieuwe ideeën en concepten ontwikkeld en uitgewerkt in schetsen en ontwerpen die vervolgens worden omgezet in schaalmodellen of digitale animaties.
In dit proces is Huub vooral de man van het filosofisch gedachtegoed en Adelheid de creatieve geest die dit naar de aarde vertaalt. Zo groeien onze projecten in een hecht samenwerkingsverband vanuit het fenomeen 1+1=3
Hoe ziet jullie werkdag eruit?
Je kunt bij ons moeilijk spreken van een werkdag want ons werk is een manier van leven, een way of life.
We zijn twee bevlogen beeldend kunstenaars met de droom om een universele beeldtaal te ontwikkelen. Het verwezenlijken van deze wensgedachte houdt ons dag en nacht bezig, waar we ook zijn. Wij sublimeren het leven als kunstwerk.
Is er sprake van wederzijdse beïnvloeding bij elkaars werk? Zo ja, hoe zie je dat terug in jullie artistieke creaties?
Als doener en denker vertegenwoordigen we als duo twee exponenten die het complementaire denken en werken tot een samenhangend geheel maken. We zijn verbonden door onze gezamenlijke zoektocht naar wat ons als mensen verbindt. Het ík is wíj geworden. Beelden en denkbeelden versmelten tot een hechte, ondeelbare eenheid.
Evenals andere kunstenaarsduo’s zoeken wij voortdurend de grenzen van het spanningsveld tussen twee persoonlijkheden op. Vlammende dialogen vormen de input voor kunst die wezenlijk anders is dan het werk van individuele kunstenaars. De eigentijdse vormen- en beeldtaal en de specifieke aard en hoedanigheid van de projecten en initiatieven ademen de geest en sfeer van complete en onvoorwaardelijke symbiose.
Ons hele werk is één grote zoektocht naar de vormgeving van een nieuw mens- en wereldbeeld. Vanuit de filosofie dat we allemaal zaailingen zijn van moeder aarde groeit het kiemplantje in de loop der jaren uit tot de metafoor De Mens een Bloem met de vraag naar elkaar ‘Welke Bloem ben jij?’
Hebben jullie ooit een prijs gewonnen met jullie werk en/of wat ervaren jullie als het persoonlijke hoogtepunt in jullie lange artistieke carrière?
Tot onze grote verwondering en verrassing én trots is de Tempelhof aangemerkt als jongste monument van het Rijksdienst Cultureel Erfgoed Monumentaal Interieur. Daar zijn we ontzettend blij mee! Iedereen mag dit met ons mee vieren in het weekend van 14 en 15 september 2024. Op zaterdag en zondag zetten we de deuren van Tempelhof van 10.00 tot 17.00 uur open voor liefhebbers.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed omschrijft de Tempelhof als: ‘het laboratorium van de universele beelden en denkbeelden van het kunstenaarsduo Adelheid en Huub Kortekaas. Een Hortus Conclusus als een unieke afspiegeling van de Veranderende waarnemingsprocessen (Changing Awareness) in de wereld, waar kunst, architectuur, tuin, wonen en werken samenvloeien’.
Mijn relatie met het kunstenaarsduo
Tijdens mijn Master-studie (2010) en het bijbehorende onderzoek Transitie naar Duurzaam Toerisme, stond de Waal centraal. Tientallen keren verkende ik per fiets de noord en zuid oever van de drukst bevaren rivier van ons land. In de map voor mijn literatuuronderzoek, ontdekte ik een kopie van het artikel over de Tempelhof, dat ik jaren daarvoor had gelezen.
Op een heerlijke zonnige lente zondagochtend ontdekten Martin en ik op de dijk een afdruk van een zaailing. Na enkele kilometers zagen we links van ons de dak contouren van de Tempelhof. We reden van de dijk af, tussen de fruitbomen door en stonden opeens voor de ijzeren poort. Op het dak lagen mensen te zonnen en ze vertelden ons dat dit privé terrein was.
Later lazen we in de krant dat de Tempelhof enkele weekenden open ging voor bezoek. We zijn vroeg opgestaan en stonden die zaterdag als één van de eersten voor de open poort. Wat we toen ontdekten was als in een droom. We maakten kennis met Adelheid en Huub en hun Tuin van het Leven. Na het behalen van mijn Master hebben we een zaailing gekocht voor het veld van de sterke vrouwen. Hiermee zijn we nu onlosmakelijk verbonden met het prachtige gedachtegoed van Adelheid & Huub. Graag feliciteren we jullie met deze mooie mijlpaal in jullie leven!
Sneak preview
De Tempelhof is op 14 en 15 september 2024 open!
De Tempelhof *totaakunstwerk* 18 jaar jong is op 14 en 15 september 2024 open van 10.00 tot 17.00 uur. Kijk hier voor alle details m.b.t. entrees, parkeren enzovoort
© tekst Wilma Lankhorst © gebruik afbeeldingen met dank aan Adelheid & Huub Kortekaas
Digitale Collectie Nederland
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed houdt zich bezig met vier vakgebieden: archeologie, monumenten, cultuurlandschap en collecties. Voor dit laatste vakgebied hebben ze de Digitale Collectie Nederland ontwikkeld. Hierin zijn meer dan 90 collecties van musea en andere cultuurinstellingen aangesloten. Liefhebbers, kenners, wetenschappers, tentoonstellingsmakers kunnen van harte lustgebruik maken van deze unieke database.
Erfgoedfestival Over de Grenzen
Naast een landelijk netwerk is er ook een werkgroep die speciaal aandacht besteedt aan het Cultureel Erfgoed in de provincie Gelderland: Erfgoed Gelderland.
Zij verbinden 140 erfgoedorganisaties en dragen bij aan de versterking van het brede erfgoedaanbod. Van 23 mei t/m 22 juli 2018 wordt het Erfgoedfestival ‘Over de Grenzen’ georganiseerd. Je kunt door middel van theatervoorstellingen, fiets- en wandelroutes, tentoonstellingen, muziek en lezingen nader kennismaken de Gelderse grensverhalen. Lees hier alles over festivalprogramma.
Meer weten over het Festival Over de Grenzen volg dan via Social Media @Erfgoedfestival #erfgoedfestival18