Na de grote Bowie-tentoonstelling in Groningen is het podium nu voor Amy Winehouse in Amsterdam. De originele tentoonstelling ‘Amy Winehouse: A family portrait’, is een samenwerking tussen het Jewish Museum in Londen en Amy’s broer Alex. Zowel Amy als Bowie zijn in Londen geboren en beide artiesten waren meer dan zangers/muzikanten. Hun kledingkeuzes inspireerden menige fan. Beiden waren tijdens hun leven verslaafd aan drugs. Bowie kon zich hiervan bevrijden, het leidde bij Amy helaas tot haar zelfgekozen dood. Aan het begin van de tentoonstelling lokt Amy’s herkenbare stemgeluid je een Pop-up concert zaal in. Haar verhaal eindigt met twee lege vogelkooien.
In de expositie ‘Käthe Kollwitz, Guss Geschichte(n)’ maak je kennis met een Käthe Kollwitz in 3D. Als Kollwitz in 1904 in Parijs aan een cursus beeldhouwen begint, heeft ze al carrière gemaakt als grafisch kunstenares. Haar posters, schetsen en etsen worden alom gewaardeerd. Als ze in 1945 terugkijkt op haar werkzame leven, bekent ze, dat wanneer ze het nog eens over mocht doen, ze beeldhouwer wil worden. Waarmee zou ze ons dan hebben verrast?
Het topje van deze artistieke ijsberg ontdek je op de nieuwste tentoonstelling in het Käthe Kollwitz Museum in Keulen: ‘Käthe Kollwitz, gegoten geschiedenis! Tot 5 juni 2016 kun je Kollwitz in 3D zien.
In het laatste deel van de trilogie – Drie kanjers in Keulen – staat de Amerikaanse kunstenares Joan Mitchell centraal. Het Ludwig Museum eert haar met een oeuvre tentoonstelling in Retrospective, her life and paintings. De kunstenares gaat helemaal los in Keulen. Als ik de laatste zaal met vierluiken binnenloop, is het alsof er een orkest begint te spelen. Je kunt het kleurrijke abstract expressionistische werk zien én het spoor van Joan Mitchell nog volgen tot 21 februari 2016 in Keulen. Joan Mitchell is te gast in Museum Ludwig, schuin achter Köln Hauptbahnhof.
Vrouwen aan het werk
Als ik mag kiezen tussen een expositie van een mannelijke of een vrouwelijke kunstenaar, dan gaat mijn nieuwsgierigheid in eerste instantie uit naar het werk van de vrouw. Gemiddeld heeft een vrouwelijke artiest meer moeten overwinnen om erkenning voor haar werk te krijgen. Die strijd en het doorzettingsvermogen zie je vaak terug in het werk. Dat proces intrigeert me. Bij Joan Mitchell in Keulen heb ik het gevoel dat ik op dat punt met de neus in de boter ben gevallen. Wat een werkdrift, wat een kleurexpressie, wat een gedrevenheid, wat een kracht.
Feministe in New York
Joan Mitchell is op 12 februari 1925 in Chicago geboren. Het meeste jaren op Amerikaanse bodem bracht ze door in New York. In de jaren 50 van de vorige eeuw emigreert ze met haar grote liefde naar Europa en strijkt neer in Frankrijk. In 1959 exposeert ze een deel van haar (vroege) werk op de Documenta II in het Duitse Kassel. Mitchell is sterk maatschappelijk betrokken en een actief feministe. Haar werk hangt nu in de meest gerespecteerde musea in Amerika en Europa, ze heeft tijdens haar leven in New York, nooit dezelfde waardering gekregen als haar mannelijke collega’s en tijdgenoten Jackson Pollock, Willem de Kooning en Franz Kline. Joan Mitchell en haar vrouwelijke collega Elaine de Kooning (inderdaad de vrouw van Willem) moesten veel harder werken voor erkenning. In het artistieke circuit onderhield Mitchell nauwe contacten met de eerder genoemde mannelijke collega’s. Daarnaast was ze bevriend met Jean-Paul Riopelle, Frank o’Hara en Samuel Beckett.
Abstract & Expressief
Zoal hier boven vermeld was de avant garde-kunststroming in Amerika in beginsel een echte mannenclub. Joan Mitchell liet zich hierdoor niet van de wijs brengen. Binnen de New Yorkse school ontwikkelde haar eigen expressieve schilderstijl. Haar inspiratiebronnen waren muziek (klassiek en jazz), landschappen en gedichten. Ik kende haar werk nog niet tot ik de tentoonstelling in Keulen heb bezocht. De ontdekkingsreis begint met enkele zalen waarin vroeg werk van haar uit de jaren 50 van de vorige eeuw hangt. Ik zie wel wat gelijkenis in kleurgebruik (olijfgroen-bordeaux rood) maar wat ik zie kan ik niet echt plaatsen. In de derde zaal neemt het aantal kleuren toe. Hier hangen werken uit haar Europese periode. Ze woont dan in Frankrijk en ziet daar heel ander licht, net als Van Gogh ontdekte zij hier andere kleurfacetten.
Luister- en leeshoek expo Joan Mitchell Museum Ludwig
Luister naar Joan’s muziekkeuze
Op de eerste en op de tweede etage zijn kleine ruimtes met stoelen waar je video’s kunt bekijken. Ik luister naar een interview van Mitchell met Yves Michaud en krijg zo wel iets meer inzicht in haar leven en wat haar inspireerde. Het leuke van films en video’s is dat je de stem van de kunstenaar ook kunt horen en zijn/haar gezichtsexpressie uitgebreider kunt bekijken. Tijdens een van de gesprekken zit Micthell op een bed, met een sigaret in de hand en regelmatig een slokje nemend van een glas. Ze praat dan weer langzaam en dan weer snel omdat ze geïrriteerd lijkt te raken door de vragen.
In een aparte luister- en leeshoek ga ik zitten in een comfortabel stoel zet een koptelefoon op en luister naar een paar fragmenten van haar favoriete muziek kunt luisteren (o.a. Billie Holiday en Charlie Parker)
Museum Ludwig, Installationsansichten, Ausstellung, Joan Mitchell, Retrospective. Her Life and Paintings, ML, Köln
Knallend slotakkoord
De knaller in de deze grote overzichtstentoonstelling is voor mij de zaal met vier vierluiken op de tweede etage. In een zee van ruimte zie ik op de vier wanden de werken A Small Garden (1980), the Goodbye Door (1980), Edritha Fried (1981) en Minnesota (1980) spatten van de muur. Het is alsof ik in een concertzaal van kleurklanken loop. Datzelfde gevoel heb ik eenmaal eerder ervaren en dat was in de Hermitage in St. Petersburg bij het zien van werken van Kandinsky. Als na tien minuten andere bezoekers de ruimte betreden, neem ik afscheid van Joan Mitchell’s werk.
Achter mij ‘Closed Territory’ (1973) Joan Mitchell – Museum Ludwig Keulen
Mijn ervaring
Het werk van Mitchell is erg abstract, ik vind het best moeilijk te doorgronden. Daarom vind ik de interviews een fijne extra toevoeging. Tijdens een van de gesprekken zit ze op haar bed, dan weer rokend, dan weer drinkend, veel close ups en veel denkpauzes. De meeste indruk op mij maakten de vitrines met de persoonlijke herinneringen, foto’s en schetsboeken en de zaal met de vier vierluiken op de tweede verdieping. De combinatie van deze grote zaal en de kleuren op de vier vierluiken maakt dat ik (bijna) spontaan ga zingen.
Presentje Iedere bezoeker mag een gratis kaart kiezen, uit een serie van drie, van werk van Joan Mitchell.
Joan Mitchell, Retrospective, her life and paintings in Museum Ludwig in Keulen. Nog te zien tot 21 februari 2016. Entree Euro 9 (korting met Köln Card € 7,20). Op donderdagavond is dit museum tot 22.00 uur open.
De rijk geïllustreerde catalogus (184 blz) is voor € 45 te koop in de Museumwinkel.
Wil je meer lezen over Keulen? Lees dan hier verder.
In de blog-serie – Drie kanjers in Keulen – gaan we in het tweede deel van dit drieluik, nader in op Käthe Kollwitz ‘Ich will war sein, echt und ungefärbt’. In het eerste deel stond Agrippina, keizerin uit Keulen centraal en we sluiten af met Joan Mitchell, Retrospective. Her Life and Paintings. Voor een bezoek aan het Käthe Kollwitz Museum pakken we de metro naar halte Neumarkt. Heb je zin om mee te gaan?
Elk beeld dat met gevoel is gemaakt, toont ons de kunstenaar, niet het model’ Oscar Wilde
TV documentaire Lotta Blokker
In de Fundatie in Zwolle zag ik voor het eerst het werk van Lotta Blokker. Ik was verbaasd, en verrast en werd er heel blij van. Niet per se door haar onderwerp ‘het uur van de wolf’ maar de bronzen beelden maakten op mij een onuitwisbare indruk. Het was alsof ik brons tot leven zag komen.
Mijn belangstelling voor Blokker nam verder toe, toen ik er achter kwam dat zij, net als ik, een passie heeft voor het werk van de Duitse kunstenares Käthe Kollwitz . Afgelopen april hebben we in Keulen de 70ste sterfdag van Käthe Kollwitz herdacht en op mijn blog staat een serie verhalen over deze artistieke veelkunner.
Hommage aan Käthe Kollwitz (l) door Lotta Blokker en Pas de deux (2008)
Vanaf het eerste moment dat Lotta Blokker de tekening van ‘vrouw met dood kind’ (1903) van de Duitse kunstenares Käthe Kollwitz ziet, weet ze het zeker: deze kunstenares wil ik beter leren kennen. In 2009, 29 lentes jong creëert Blokker het beeld ‘Hommage aan Käthe Kollwitz’. De mens ligt zowel Blokker als Kollwitz na aan het hart. Sinds 21 juni 2015 heeft Blokker een bijzondere tentoonstelling in het Käthe Kollwitz Museum in Berlijn. Hiermee gaat Lotta Blokkers droom in vervulling. Dat geldt ook voor mij, want ik ga eindelijk persoonlijk kennismaken met Lotta Blokker. Een verslag van een feestelijke opening.
Wat weet jij van Käthe Kollwitz? Ik heb voor het eerst kennis van haar genomen via de Nijmeegse kunsthistorica Anneke Smits. De beelden en het levensverhaal van Käthe Kollwitz zijn me daarna altijd bijgebleven. In Berlijn bezocht ik het Käthe Kollwitz Museum en de Pietà bij de ‘Neue Wache’ ( de Nieuwe Wacht). Op 22 april 2015 gaf het Käthe Kollwitz Museum in Keulen is startstein voor de 70ste herdenking van het overlijden van Käthe Kollwitz, net voor het einde van de Tweede Wereldoorlog. Ze wordt in Berlijn, later dit jaar, geëerd met een bijzondere tentoonstelling. De jonge Nederlandse beeldhouwer Lotta Blokker geeft haar een persoonlijk eerbetoon in een dialoog met Kollwitz. In dit blog geef ik eerst antwoord op de vraag: Wie was Käthe Kollwitz? Daarna volgt een trilogie over Käthe Kollwitz in Koekelare, Keulen en Berlijn.
