Update 14 november 2022
Morgen, donderdag 17 november, wordt op NPO 2 om 19.05 uur
een item uitgezonden over het werk van Margot Homan
in het televisieprogramma BinnensteBuiten van de KRO-NCRV.
### … ###
Kunstenaar van de maand:
Margot Homan
Na een zee succesvolle tentoonstelling in Museum Jan Cunen is de Kunstenaar van de maand februari Margot Homan. Samen met fotografe Micky Hoogendijk en vijf generaties vrouwen van Oranje was Margot Homan een perfect onderdeel van de expositie Power vrouwen. Deze tentoonstelling trok veel bezoekers naar het Brabants Oss. Voor wie, ondanks de verlenging niet in Oss is geweest, hier een kennismaking met beeldhouwer Margot Homan.
Iconische beelden van Margot Homan
Waar liggen je wortels en hoe zou je het gezin willen omschrijven waarin je opgroeide?
Margot Homan: “Ik ben in 1956 in Oss geboren en opgegroeid in een liefdevol, warm gezin van vijf kinderen. Mijn vader was biochemicus bij Organon waardoor in ons gezin eerder een wetenschappelijk dan een artistieke sfeer heerste. Er was geen artistieke sfeer in de zin dat iemand zich bezig hield met beeldende kunst. Wel artistiek in de zin van een beetje excentriek en eigenzinnig met veel individuele vrijheid en er werd ook muziek gemaakt.
Al op jonge leeftijd wilde ik graag ‘dingen in drie dimensies’ maken. Ik boetseerde heel graag. Als klein meisje fietste ik, bij gebrek aan klei naar de Maas om daar met mijn blauw geëmailleerde emmertje klei te halen. Dit type klei was natuurlijk helemaal niet geschikt was om mee te boetseren.”
Toen werd alles anders
“Mijn moeder stierf plotseling toen ik 14 jaar was, na een kort ziekbed. Alles werd daarna anders. Mijn ervaring was dat ik daardoor in ons eigen huis ineens in een andere, onbekende wereld, werd geslingerd. Het veilige gevoel, de bekende geuren, waren opeens weg. Ik denk wel eens dat de behoefte aan het zoeken naar evenwicht in mijn werk daar iets mee te maken heeft. Het gebrokene tot het helende creëren, van chaos naar harmonie.
Ik denk dat zoiets ingrijpends meemaken, je ook eigenzinnig, sterk én vroeg zelfstandig maakt.
Na mijn middelbare school was het voor mijn vader een verrassing dat ik beeldhouwer wilde worden. Hij zag dit met bezorgdheid tegemoet. Toen een beroepskeuzetest aangaf dat ik ‘nergens anders geschikt voor was dan voor beeldhouwen’, gaf hij me alle ruimte.”
Het is toch merkwaardig dat je op zo’n jonge leeftijd er zo van overtuigd kunt zijn niets anders dan beeldhouwer te willen worden. En dat terwijl er eigenlijk weinig aanleiding of bevestiging voor was.
l. Sonate (2008) en rechts Oirigin of the question 2 © Margot Homan
Kun je iets vertellen over je (kunst) opleiding(en) en/of je artistieke vorming?
“Na de middelbare school ben ik naar de kunstacademie in Maastricht gegaan, afdeling beeldhouwen. Na één jaar ben ik daar weer vertrokken omdat figuratief werken, daar toen niet werd aangeboden. Ik kon geen academie voor figuratie in Nederland vinden en ben ik uiteindelijk naar de kunstacademie in Tilburg gegaan. Dit is een lerarenopleiding in kunst en theorie. Mijn idee was dat ik hierdoor in ieder geval altijd in mijn eigen levensonderhoud zou kunnen voorzien.
Ook in Tilburg wilde ik figuratief werken maar dat was daar verboden: dat werd toen als achterhaald bestempeld. Voor mij bleef het vreemd voelen om emoties in abstracte vormen uit te drukken. Met mijn hersenen begreep ik die wereld heel goed maar voor mijn hart bleef het vreemd.
Direct na de academie ben ik parttime les gaan geven en daarnaast ben ik gaan doen wat mijn hart mij ingaf. Zo ontwikkelde ik een beetje tegen de keer-in mijn eigen figuratieve stijl; in die zin zou je mij een autodidact kunnen noemen.”
Transfiguratie zou je die stijl kunnen noemen omdat het niet alleen om de uitgebeelde figuur gaat maar evenzeer om de inhoudelijke betekenis; zo zoek ik in een rug evenveel uitdrukking als in een gezicht. Ik werk meer vanuit een intuïtief beeld van het menselijke lichaam en niet naar een individueel model van een bepaalde reële persoon. Daarbij is voor mij de anatomie alleen maar de drager van een idee.
Alleen door volledige beheersing van het vak kan een kunstenaar zijn concepten actualiseren en zijn intuïtie vrij spel geven. Zo raakt de materie begeesterd en de beelden bezield!
“Soms als ik moe ben van het werk, leg ik mijn hoofd op het pas gehouwen marmer om even te rusten. Ik schrik er dan altijd weer van hoe koud het marmer is.”
Wie of wat inspireert je het meest in je artistieke werk en waarom?
“Er is veel prachtige kunst die me stimuleert en inspireert. Poëzie, muziek en beeldende kunst. Daar kan ik intens van genieten en ik voel me dan schoon van binnen, gelouterd!
Dat gevoel kan me zomaar overvallen, het tilt me op.
Mijn eerste bezoek aan Florence en de kennismaking met de Italiaanse Renaissance, heeft een verpletterende indruk op me gemaakt. Het heeft me ook gestimuleerd om mijn eigen weg binnen de figuratieve beeldhouwkunst te gaan zoeken.”
Hoe ziet een atelier/werkdag er voor je uit?
“Dagelijks (behalve zondags) vertrek ik van mijn woonhuis met mijn trommeltje boterhammen naar mijn atelier in Tilburg. Daar werk ik 6 tot 10 uur per dag. Voor mij is mijn atelier als een uitgestrekt universum met oneindige mogelijkheden, waar ik wel eens verdwaal maar iedere keer mijn weg toch weer vindt. Hier vindt het grootste deel van het artistieke proces plaats.
Het merkwaardige is dat ik daar echt veel tijd helemaal alleen doorbreng maar dat niet zo ervaar. Ik ervaar daar een voortdurend zoekproces, in dialoog met mijn beelden.
Naast Tilburg, werk ik in Italië. Daar is de sfeer otaal anders. Mijn bestemming is Pietrasanta. Hier haal ik mijn marmer en al mijn beelden worden hier gegoten. Het werken daar is ook anders, meer sociaal. Op de gieterij werk ik mijn beelden af in brons. Dit gaat in samenwerking met de artigiani, de vakmensen ter plekke. Daarnaast zijn daar altijd wel andere kunstenaars die er ook naar toe komen om er te werken. Sommigen zijn vrienden geworden. Dat zorgt voor een bijzondere band én ook voor heerlijke, gezamenlijke Italiaanse rijk bevloeide maaltijden. En … eten moet je toch!”
Heb je ooit een prijs gewonnen en/of mee gedaan aan een expositie?
“Ik exposeer al sinds 1984 en heb aan heel veel solo’s en groeps- expositie in galeries, musea en beurzen meegedaan. Zoals bijvoorbeeld de Tefaf in Maastricht, Pan Amsterdam, Olympia Artfair in Londen.
De vaste galeries in Nederland waar ik mee werk zijn Twee Pauwen (Den Haag), Galerie Lauswolt in Olterterp en Morren Galleries in Utrecht. In Londen heeft Garret & Hurst altijd werk van mij op voorraad.
Tot 11 februari jl. waren mijn “Iconische” beelden te zien in het Jan Cunen Museum in Oss. Ze vormden een onderdeel van de tentoonstelling Power Vrouwen.”
“Mijn werk heeft nooit een prijs gewonnen of zoiets, daar heb ik ook nooit aan meegedaan. Ik was dan ook heel verrast dat, bij de verkiezing van de kunstenaar van het jaar 2018. Mijn werk staat op de 12de plaats. En dat terwijl er een enorme hoeveelheid kunstenaars op de verkiezingslijst stonden.
Op dit moment werk ik aan een mooie en uitgebreide opdracht voor Lommel in België. Het project gaat over de gelijke rechten van de mens. Het zal bestaan uit zes glazen panelen met portretten van voorvechters van mensenrechten. Ik noem ze portret-menhirs. Daarbij komt een bronzen beeld bestaande uit twee figuren. De ene figuur helpt de andere als het ware door hem een mantel (mensenrechten) om te slaan.”
Als je meer over dit project van Margot wilt weten, schrijf je dan in op haar website in voor haar nieuwsbrief.
Van Margot’s werk zijn drie oeuvre catalogi samengesteld.
- 1999- Beelden in brons en marmer,
- 2003- 27 jaar sculptuur (Museum Markiezenhof Bergen op Zoom)
- 2016- Immagine del Cuore-beeld van het hart (Museum Slot Zeist).
De uitgave uit 2016 is nog te bestellen (ISBN-978 9061095149 Bekking & Blitz Uitgeverijen ) net als de set kaarten (een mapje met dubbele kaarten).
Welk museum heb je recent bezocht en waarom zou je mij een bezoek hieraan willen aanraden?
Het meest recente museum dat ik heb bezocht, is het Bargello in Florence. Dit is één van de weinige musea met alleen beeldhouwkunst. Het heeft een prachtige renaissance collectie, voornamelijk bronzen beelden en ook marmers. Hier ben ik meerdere malen geweest en dat ervaar ik als de rijkdom van prachtige kunst. Iedere keer zie je iets anders en voegt het weer iets toe.
Welk boek zou je me willen aanbevelen en waarom?
Het boek Alles is ijdelheid van Claire Goll (1890-1977). Goll was een vrijgevochten vrouw voor die tijd. Zij schept vanuit haar belevingswereld een prachtig tijdsbeeld over de kunstenaars van het Interbellum. Velen van hen kende ze persoonlijk goed. Het boek gaat bij o.a. over het ontstaan van Dada in Zwitserland.
Ik (WL) zag op een site voor tweedehandsboeken verschillende exemplaren staan.
Mijn relatie met de kunstenaar
Margot Homan is de eerste kunstenaar van de maand, die ik nog niet persoonlijk heb ontmoet. Ons contact verloopt digitaal. Toen ik haar werk voor de eerste keer zag in Oss was ik erg onder de indruk. Drie weken later ben ik nog eens terug geweest, dit keer met een dierbare vriendin uit Oss, en ik werd weer geraakt. Vóórdat de verlengde expositie ‘Power vrouwen’ in Museum Jan Cunen werd gesloten, heb ik voor het eerst in mijn leven, voor de derde keer dezelfde tentoonstelling bezocht.
Dialoog tussen fotografie en beeldhouwkunst
In eerste instantie was ik geraakt door de wijze van exposeren op de begane grond van het museum. De onverwachte dialoog tussen de beelden van Margot en de foto’s van Mickey Hoogendijk. Toen ik op de eerste verdieping bij de beelden van Margot was, werd ik stil. Stil van de levendigheid. Als er iets massief en koud is, is het wel een marmeren beeld. Maar Margot geeft de steen warmte en levendigheid. Ook haar bronzen, lijken soms te vliegen. Na mijn tweede bezoek, heb ik (bovenstaande) korte videoclip gemaakt en daar reageerde Margot enthousiast op. Sinds die reactie, kruisen onze wegen zich digitaal. Ik kijk uit naar de dag waarop ik Margot persoonlijk mag ontmoeten. 2018 is nog lang, dat gaat zeker lukken!
Video plaatsing beeld in Tilburg
Hier kun je het werk van Margot Homan in 2018 zien.
Op Margot’s website kun je al haar tentoonstellingen en opdrachten bekijken. Heel bijzonder is het maar liefst zeven ton (7000 kilo) wegende marmeren beeld dat voor het Texiel Museum in Tilburg staat.
Wordt vervolgd…
Kunstenaar van de maand maart wordt fotografe Patricia Steur.
© tekst Wilma Lankhorst © gebruik afbeeldingen met dank aan Margot Homan