Trilogie: Drie krachtige vrouwen in Keulen
De eerste Keulse kanjer: Keizerin Agrippina
In deze adventsperiode en in de eerste maanden van 2016 zijn er in Keulen drie tentoonstellingen waarin een krachtige vrouw centraal staat. In chronologische volgorde zijn dat Agrippina, keizerin uit Keulen, Käthe Kollwitz en de Amerikaanse kunstenares Joan Mitchell. In dit blog maak je nader kennis met de eerste kanjer: Keizerin Agrippina.
Agrippina junior
Ze werd op 6 november 15 n Chr. is het legerkamp Oppidum Ubiorum geboren. Haar vader Germanicus zwaaide hier namens de keizer de scepter over vier Romeinse legereenheden en hij vertegenwoordigde het gezag van het Romeinse Rijk. Ze is vernoemd naar haar moeder Agrippina Maior (de oude). Haar moeder was een kleinkind van de beroemde keizer Augustus.
Een jaar na haar geboorte verhuist het gezin terug naar Rome. Ze zal hier nooit meer terugkeren maar er was blijkbaar ergens een warm plekje in haar hart voor Keulen. Als Agrippina keizerin wordt, laat ze er geen gras over groeien. Ze spoort haar man (en oom) keizer Claudius er toe aan om haar geboorteplaats een nieuwe status te verlenen. Keulen wordt een officieel stadskolonie en krijgt de namen: Colonia Claudia Ara Agrippinensium. Mede door deze nieuwe status volgt er een bloeiperiode voor de stad en de omgeving.
Mode en haardracht
Nadat je haar familie iets beter hebt leren kennen, krijg je een aantal vitrines met voorbeelden van mode en haardracht waarmee Agrippina vrouwen in het Romeinse Rijk wist te inspireren. Het is leuk om in deze expositie eens en andere kant te zien van het Romeinse Rijk. Vaak staan de senatoren, de gladiatoren en de vele veldheren centraal. Hier komen de vrouwen, hun bezigheden en hun familieleven aan bod.
Portret Agrippina met populaire haardracht © foto Ole Haupt
Grote inspiratie voor Keulen
Ondanks dat Agrippina minor (de jongere) nooit meer in haar geboortestad is geweest, speelde ze in de geschiedenis van Keulen een grote rol. In de tentoonstelling zie je o.a. een Agrippina praalwagen uit de Keulse carnavalsoptocht van 1885. Haar beeltenis werd op munten gebruikt en als keizerin staat ze op allerlei koperafdrukken waarop de rijke geschiedenis van de stad wordt verbeeld. Haar leven inspireerde verschillende componisten van (klassieke) muziekstukken zoals de opera van Händel. Haar leven en dat van haar zoon (Nero) zijn ook door verschillende cineasten gebruikt voor filmscenario’s. Zo kun je in de tentoonstelling ook delen uit de tv-serie ‘I Claudius’ zien.
Mijn ervaring
Het is een kleine compacte tentoonstelling, in een ruime zaal op de begane grond van het museum. Het (opnieuw samengestelde) bronzenbeeld van Agrippina (Capitolijns Musea/Centrale Montemartini uit Rome) vind ik lang niet zo indrukwekkend als het beeld van haar dat het Valkhof te leen had gekregen van het Archeologisch museum uit Napels.
Het interessantste hier vind ik de relatie met de stad Keulen en hoe de geboorte van deze machtige dame, die als eerste in de geschiedenis de keizerlijke titel ‘Augusta’ droeg, Keulen nog steeds keizerlijke allure geeft. De vitrines met de vrouwelijke elementen als mode, haardracht, persoonlijke verzorging en kinderspeelgoed zijn mooie menselijke aanvullingen op het kille leven van deze machtige tante.
Het is geen tentoonstelling waarvoor ik speciaal naar de DOM-stad zou afreizen. In combinatie met een andere tentoonstelling of museum is het wel interessant en zeker voor mijn lezers die speciale belangstelling hebben voor de Romeinse heersers aan het begin van onze jaartelling.
Agrippina Keizerin uit Keulen tot 28 maart 2016 te zien in het Römisch-Germanisches Museum, Roncalliplatz 4, rechts achter de DOM. Entree € 9 p.p. De compacte catalogus (116 p.) kost € 12,95.Met hetzelfde entreebewijs kun je ook de andere collecties van dit museum bekijken.
© tekst, video en foto's Wilma Lankhorst Gebruik foto's met dank aan Römisch-Germanisches Museum Keulen Foto 2 Portret van Agrippina beeld Collectie Kopenhagen, Ny Carlsberg Glyptothek. © foto Ole Haupt.