Ontmoet Munch:Van Gogh

Morgen, vrijdag 25 september a.s. openen prinses Beatrix en Koningin Sonja van Noorwegen de tentoonstelling Munch:Van Gogh in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Wat hebben Van Gogh en Munch met elkaar gemeen? Wat verbindt hen? Waarin verschillen ze? Kenden ze elkaar? Allemaal vragen waarop je een antwoord krijgt in de grote tentoonstelling Munch:Van Gogh.
Zet het alvast in je agenda, deze wil je echt niet missen! 
Tot 17 januari 2016 te zien in het van Gogh Museum

Prinses Beatrix en Koningin Sonja van Noorwegen samen met directeur van het Van Gogh Museum Axel Rüger en directeur van Munch Museum Stein Olav Henrichsen bij de Sterrennachten. Foto: Jan Kees Steenman

 

Artistieke zielsverwanten

Het Van Gogh 125 herdenkingsjaar is weer een tentoonstelling rijker. Na de expositie “When I give, I give myself” in het oude deel van het Van Gogh Museum, wordt de nieuwe entree nu nog eens dubbel koninklijk geopend met de duo tentoonstelling Munch:Van Gogh. Ruim zes jaar hebben curator Maike van Dijk en haar Noorse collega’s gewerkt aan deze dubbel-expositie. Van Gogh (1853-1890) heeft Munch (1863-1944) nooit ontmoet. Ze waren wel op hetzelfde moment in Parijs (1880) maar daar kwamen ze elkaar niet tegen. Edvard Munch kende het werk van Vincent van Gogh goed en bestudeerde het door de jaren heen intensief. Omgekeerd weten we niet of Vincent ooit een werk van Edvard heeft gezien. Wel weten we dat beide mannen gretig waren om nieuwe invloeden op te doen. Ze gingen uit, verkenden Parijs, het werk van hun tijdgenoten, discussieerden en probeerden veel uit. Allebei gebruikten ze de nieuwe impulsen om zichzelf te verbeteren, niet om nieuwe stijlen slaafs te volgen. Ze zochten allebei naar hun eigen persoonlijke stijl, wars van alle bestaande waarden en regels.

 “Van Gogh liet in zijn korte leven zijn vlam niet doven – zijn penselen waren vol vuur en gloed in die weinige jaren waarin hij zichzelf opbrandde voor zijn kunst. Ik wilde, in mijn langere leven en met meer geld ter beschikking, mijn vlam ook niet laten doven, net als hij, en met brandend penseel tot het laatste moment schilderen”. Munch 1933

Grondleggers moderne kunst

In een tentoonstelling in 1912 in Keulen werden de werken van Munch en Van Gogh en Munch voor het eerst samen geëxposeerd. In deze expositie werden beide kunstenaars voorgesteld als de grondleggers van de moderne kunst. Daarna is nooit intensief onderzoek gedaan naar de verwantschap tussen beide kunstenaars. Dit kennishiaat wordt nu opgevuld door gezamenlijke inzet van de teams van het Van Gogh Museum in Amsterdam en het Munch Museum in Oslo. Bij de entree hangen twee zelfportretten broederlijk naast elkaar. Vincent durfde zich in 1887 pas voor het eerst op het canvas vast te leggen in zijn nieuwe beroep: schilder. Je ziet hem hier met kwasten in de hand zittend voor een doek. Naast hem hangt een kleurrijk zelfportret van Munch (1926) ook met palet en kwasten. In de weergave van Munch’s gezicht zijn de invloeden van Vincent van Gogh duidelijk te zien.

Drie kleurrijke verdiepingen

Je bent te gast in een heel ruim opgezette tentoonstelling. Dat schept lucht en je kunt afstand nemen om alles goed op je in te laten werken. De ruim 120 werken zijn verdeeld over drie verdiepingen. Dit keer geen indeling volgens een harde chronologische lijn van geboorte tot dood, maar een indeling in thema’s en clusters van werken van zowel Van Gogh als Munch en vaak aangevuld met extra werk van tijdgenoten. Nieuw is dat de namen van de werken boven de schilderijen staan gedrukt zodat je van een afstand kunt zien voor welk werk je eventueel in de rij staat.

Na de introductiefilm en de meesterproeven van Van Gogh (De Aardappeleters 1885) en Munch (Ochtend 1884) loop ik vanuit de vroege jaren via Parijs naar de Expressie stijl en de Universele emoties op de tweede etage. Het slotakkoord ‘Een symfonie’, vind je op de derde etage. In aparte blogs ga ik in de komende maanden dieper in op de werken die er te zien zijn.

Hang je ervaring aan de kapstok

Munch en van Gogh hielden zich beiden bezig met de grote emoties in het leven. Denk hierbij aan angst, liefde, spiritualiteit en de dood. Deze thema’s zie je hier veelvuldig terug in de kleurrijke werken. Om te achterhalen welke emoties de schilderijen bij de bezoekers oproepen, staan in de trappenhuizen tafels met stempels en kaarten. Aan de wand hangen kapstokhaken waaraan je je kaart met ervaringen kunt hangen om die te delen met andere bezoekers en met het team van Van Gogh

Amsterdam Cultuurprogramma

De tentoonstelling Munch-Van Gogh is de inspiratiebron voor een grootschalig cultuurprogramma van tien Amsterdamse culturele instellingen. Net als de tentoonstelling begint dit programma, morgen vrijdag 25 september. In video boven hoor je alvast een amuse bij het schilderij ‘De schreeuw’ van Munch (1883).
Munch:Van Gogh is tot 17 januari 2016 te zien in het Van Gogh Museum in Amsterdam
Gratis met de Museumkaart

Amsterdam Cultuurprogramma – Kick off 25 september 2015 tussen 10.00 en 22.00 uur
het aanbod in dit programma loopt tot en met 10 maart 2017 (tentoonstelling “de maakbare mens’ in het Dolhuys in Amsterdam. Kijk hier voor het hele programma.

Catalogus & kinderboek

De 240 pagina dikke catalogus is een mooi aandenken aan deze tentoonstelling. Wie Noors wil leren, pakt hier zijn kans, want naast een Nederlandstalige uitgave is er ook een Noors versie. Naast veel mooie afbeeldingen krijg je voor € 29,95 verschillende achtergrondverhalen van o.a. Maite van Dijk (curator in Amsterdam), Magne Bruteig (Munch in Oslo) en Leo Jansen (Huygens Instituut voor Nederlandse geschiedenis).

 

Voor kinderen (t/m groep 8) schreven en tekenden René van Blerk en Erik Kriek het boekje ‘Een prachtige dag’ ( € 8,95) waarin Munch droomt van een schilder dag met Vincent. Beide boeken zijn ook online te koop.

© tekst en video’s Wilma Lankhorst

© foto’s gebruik met dank aan van Gogh Museum Amsterdam en Munch Museum in Oslo

 

Nog een laatste noot