David Bowie is…verlengd!

Het is een drukte van jewelste bij het Groninger Museum. De tentoonstelling David Bowie is … trekt wekelijks steeds meer bezoekers. Na zijn overlijden op 10 januari jl. zijn de openingstijden opgetrokken. En nu is zelfs de duur van de expositie verlengd, tot 10 april 2016. Op zijn sterfdag zijn online ruim 1.500 tickets gekocht. Dit is mijn Bowie-moment. Bij aankomst krijg ik een oranje munt waarmee ik me om 13.00 uur kan melden bij de audio-uitgifte. Op zoek naar het antwoord op de veel gestelde vraag. Wie is (was) David Bowie?

David Bowie is … een eenpersoonsrevolutie

Bij het binnenlopen van de eerste zaal begint de audio in het Japans. Dat blijkt een stoorzender te zijn met een andere expositie. Als ik doorloop, komt David door. Bowie is je persoonlijke gids tijdens deze tentoonstelling. In een interview vertelt hij over zijn jeugd in Londen. Hij luisterde graag Jazz muziek, begreep er in het begin niets van, maar bleef luisteren tot hij het leuk vond. Dat doorzettingsvermogen is een rode draad in Bowie’s leven. Als David een doel heeft, is er niets wat hem kan weerhouden omdat ook te bereiken. Hij was er als tiener van overtuigd dat hij beroemd zou worden. Hij droomde van een leven als filmster. Uiteindelijk werkte hij zelf mee aan de maatschappelijke transitie van de filmsterren-status naar de toenemende populariteit van popsterren. David wilde altijd een katalysator zijn. Hij noemde zichzelf een eenpersoonsrevolutie.

David Jones wordt David Bowie

David Robert Jones wordt op 8 januari 1947 in Londen geboren als zoon van Margareth Mary en John Jones. Zijn vader werkte als PR-manager en fondsenwerver bij Dr. Barnardo’s. Van hem leerde David veel communicatie & presentatie. Door goed op zijn vader te letten, leerde David al vroeg hoe je de media te vriend kunt houden. Voor zijn muziekcarrière wil hij graag Ken Pitt als PR-manager. Die weigert dat in eerste instantie, maar hij raad David wel aan om zijn achternaam te veranderen voor een succesvolle carrière. In overleg met zijn vader valt de keuze op ‘Bowie’. Deze naam verwijst naar een veteraan, Norman Bowie, die de Burma Star kreeg uitgereikt. De tweede versie is dat het ook een merknaam van messen. David Jones gaat als muzikant en artiest verder onder de naam David Bowie. In ‘Bowie de biografie’ van Wendy Leigh wordt duidelijk dat David Jones en David Bowie twee verschillende karakters zijn. David Bowie is een kameleon.

David Bowie is … thinking about a world to come

De doorbraak komt in 1969 met het nummer ‘Space Oddity’ waarin hij zingt over een fictieve astronaut Major Tom. Met het nummer Starman treedt hij in het populaire Engelse muziek programma ‘ Top of the Pops’ op met rood geverfd haar, lange rode laklaarzen en een warmbloedige jumpsuit. De tieners die kijken weten niet wat ze zien. Is dit een jongen, of en meisje. Is hij ‘aards’ of buitenaards.? Terwijl ik kijk en lees, zingt Bowie in mijn oor. “Can you hear me, major Tom”, zet zich vast in mijn hersencellen. Op ruitjes papier staan songteksten die Bowie keuring met een vulpen heeft geschreven. Even later ontdek ik een LP-hoes uit mijn eigen collectie. Geen LP van Bowie maar een van de extravagante Duitse zanger Klaus Nomi. Hier zingen Nomi en Bowie samen en David is voor de gelegenheid gekleed in een zwart-wit creatie, dat voor mij midden heeft tussen een ober kostuum en een jacquet. Amerika lonkt en David vertrekt uiteindelijk naar Los Angeles.

David Bowie is(t) … ein Berliner

Zijn Amerikaanse jaren worden gekenmerkt door nog meer experimenten. Dit keer niet alleen met muziekvormen, kleding en wisselende contacten met zowel mannen als vrouwen. Hier maakt hij ook kennis met de wereld van drugs en het duurt niet lang voordat hij naast zware sigaretten ook dagelijks meerdere shots neemt. Om los te raken van deze verslaving, verhuisd hij uiteindelijk van Los Angeles naar Berlijn. Daar woont hij aan de Hauptstrasse 155. Hij ervaart Berlijn als een stad waar ruimte is, waar hij nieuwe energie op kan doen en zijn muziekideeën verder kan onderzoeken. Om weer inspiratie te krijgen, pakt hij een oude liefde op en dat is schilderen. Door te schilderen krijgt hij weer nieuwe inspiratie voor zijn muziek. Hier hangt een groot een kleurrijk portret dat Bowie heeft gemaakt van de Japanse kunstenaar Mishima (1977). Op de grond zijn in zwart-wit lijnen van de Berlijnse metro getekend. In Berlijn schrijft hij drie albums: Low (1977), Heroes (1977) en Lodger (1979). Bowie noemt deze drie albums zijn DNA.

Mijn ervaring

Ter voorbereiding op deze tentoonstelling heb ik de biografie van Wendy Leigh gelezen. Dat geeft me enig houvast in het zeer turbulente leven van Bowie. Ik ben totaal verrast dat deze enerzijds super chaotische man zoveel details heeft bewaard en verzameld over zijn leven. Hij bewaarde handgeschreven songteksten, kleding en ontwerpen van decors, er ligt zelfs een boekje met daarin links een kledingontwerp en rechts zijn persoonlijke maten. Hij had een buitengewoon brede belangstelling voor de (culturele) wereld om hem heen. Hij las veel, ging naar film en theater, luisterde naar allerlei muziekvormen, sprak met kunstenaars en filosofen. Hij zong, speelde saxofoon, gitaar en keyboards en studeerde mime.
Hij werkt onafgebroken aan de verfijning van zijn optredens en persoonlijke presentatie. Ik vraag me af of ik deze expositie nu anders ervaar, nu ik weet dat hij David Bowie niet meer is maar was.

Zijn laatste CD (Black Star)  laat zich op vele manieren interpreteren. Is dit zijn testament of is het een afscheid? Wat me het meest bij blijft, is dat hij een breed publiek wist te boeien, dat zie ik ook als ik naar het publiek kijk in deze tentoonstelling. Hij nam niets voor vanzelfsprekend en zocht steeds naar andere vormen, nieuwe uitdagingen. Dat zoeken naar alternatieven spreekt me erg aan. Los van de gebaande wegen, zelf een bestemming zoeken en genieten van de reis.

David Bowie is … tot en met 10 april 2016 te beleven in het Groninger Museum. Betel je ticket online om teleurstelling te voorkomen. Entree  € 23 p.p. Museumkaarthouders betalen € 10 en je kunt gratis naar binnen met de Rembrandt-kaart.  In alle gevallen is een audiotour bij de entreeprijs inbegrepen. Bowie is daarop zelf je gids door zijn even. David Bowie is ….inspirerend!

© tekst Wilma Lankhorst

foto’s met dank aan Groninger Museum 

© foto’s van de expositie David Bowie is … van Gerhard Taatgen

Nog even nagenieten

Om thuis nog nog even na te genieten, volgen hier enkele video’s van David Bowie. Want hij was niet alleen zanger, gitarist, saxofonist, keyboard speler, songwriter, mime-acteur hij was ook een filmliefhebber, beeldartiest en levensgenieter. Hij was de eerste artiest die met een videoclip kwam om zijn album te promoten.

Space Oddity (1969)

Starman (1972)

Under Pressure David Bowie & Queen

Let’s Dance David Bowie & Tina Turner

Dancing in the Street  David Bowie & Mick Jagger

en hoe gaat het nu verder?

Sven Ratzke zingt …

In de kerstvakantie heb ik het concert van Sven Ratzke bezocht. Sven is een groot fan van Bowie en kan zijn teksten en vele verschijningsvormen meesterlijk op het toneel zetten. Als eerbetoon aan Bowie zingt Sven Ratzke hier ‘Heroes’

Het laatste woord is aan Rebel Rebel in de vertolking van Sven Raztke