fotografie-tentoonstelling
The ultimate sailor
in het Scheepvaartmuseum
Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam heeft vier fotografen opdracht gegeven om de ultieme matroos in beeld te brengen. Wat zijn de stereotiepe beelden en waar denk jij als eerst aan bij het woord zeeman? Ik zie gestreepte truien, ankers en tatoeages voor me. Vrije mannen met een schatje in iedere stadje. Stevige mannen die ons beschermen tegen piraten en mensen die levens redden op zee. Koen Hauser, Jan Hoek, Aisha Zeijpveld en Marie-José Jongerius gingen de uitdaging aan en het resultaat is zeer verrassend. In de tentoonstelling ‘The ultimate sailor: under construction’ maak je kennis met hele andere kanten van het leven van een zeeman. Kies het ruime sop en laat je fantasie en verbeeldingskracht hun werk doen. Het Scheepvaartmuseum daagt je deze zomer uit! Zet eens een andere bril op en bekijk het leven van de ultieme matroos vanuit een andere hoek.
Extra activiteit: speciale lezing vrijdag 9 september 2016
Op vrijdag 9 september geeft conservator fotografie & film van het Scheepvaartmuseum, Sara Keijzer, om 14.00 een korte lezing (30 minuten) met uitleg over de tentoonstelling ‘Ultimate Sailor’. Sara (1982) voltooide na haar opleiding fotografie aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht de master Photographic Studies aan de Universiteit Leiden.
Ben jij nieuwsgierig naar het verhaal achter ‘Meisje loos’, of wil ‘de nieuwe Nachtwacht’ wel eens van dichtbij zien? Kom dan 9 september maar Amsterdam. Je hebt gratis entree met de Museumkaart en betaalt € 2,50 voor de lezing. Daarvoor krijg je een kop koffie of thee in met gezellige Museumcafé.
Sneak preview
Nieuwe koers Scheepvaartmuseum
Het Scheepvaartmuseum vaart met de nieuwste tentoonstelling ‘The ultimate sailor’ een nieuwe, onverwachte koers. Binnen de muren van dit robuuste museum ontdek je 500 jaar maritieme geschiedenis. Dit aan de hand van wereldkaarten, navigatieapparatuur, model schepen, kleding, logboeken en schilderijen. Met de fototentoonstelling ‘the ultimate sailor’ wordt een koers naar de toekomst uit gezet. Vier top fotografen kregen de opdracht om hun beeld van de ultieme zeeman met ons te delen. Het leuke vind ik in dit kader dat naast twee mannen, ook twee vrouwen zijn benaderd. Het resultaat is heel verrassend. Ik heb geen enkele tatoeage of witte kant kraag gezien, maar wel prachtige verstilde foto’s met ‘matrozen’ in haute couture, een nieuw variant van de nachtwacht en nep-piraten uit Somalië.
Jan Hoek: the ‘real’ Somali pirats
In het Stedelijk Museum in Schiedam maakte ik eerder deze maand kennis met het kleurrijke werk van Jan Hoek (1954). Hier zie ik hem terug en herken het werk direct. Toen kunstenaar-fotograaf en schrijver Jan Hoek werd benaderd voor deze klus, kwam het idee van de piraat, de moderne zeeman als eerste in zijn gedachte. Hoek had al vaker door Afrika gereisd en zou wel even afreizen naar Mogadishu, de hoofdstad van Somalië. Toen hij de naïviteit van dit plan in zag, koos hij voor Kenia als alternatief. In Eastleigh, de Somalische wijk in Nairobi, kwam hij via fixers in contact met piraten. Jan kende het verhaal achter deze nep-piraten, acteurs, obers en taxichauffeurs die zich voor 200 dollar per dag laten interviewen en fotograferen over hun daden op zee. Hoek ontmoet o.a. de meest beruchte nep-piraat Bashir en kwam op het idee om nep-piraten hun eigen voorstelling van een piraat te laten naspelen.
Koen Hauser: All is not lost
Hauser (1972) noemt zich beeldend kunstenaar. Tijdens zijn studie psychologie was hij al bezig met het idee van stereotypen en is hierop ook afgestudeerd. Daarna heeft hij nog een fotografie opleiding gevolgd en zich ook gespecialiseerd in videokunst. Als deze aspecten komen bij elkaar in zijn video-foto-bijdrage ‘All is not lost’. Toen Hauser over de opdracht hoorde was het eerste wat hem te binnenschoot het idee van de zeeman als mensenredder. Met een mix van foto’s en video’s neemt Koen Hauser je mee op zijn ontdekkingsreis waarin hij zijn eigen wereldbeeld verbindt met de problematiek in de wereld om hem heen. Denk daar bij aan de grote stroom vluchtelingen, duizenden mensen die dobberen op zee op zoek naar een veilige toekomst. Zeemannen reiken velen van hen de helpende hand.
Marie-José Jongerius: Nachtwacht
Jongerius (1970) is fotograaf en onderzoeker. Ze zoekt in haar werk naar grenzen tussen de natuur en door de mens gemaakte wereld. Ze vertelt met haar foto’s verhalen over mensen, ze fotografeert geen mensen. Ze laat zien welke sporen we achter laten. Voor de opdracht van het Scheepvaartmuseum koos zij voor een bezoek aan Zr. Ms Karel Doorman, ons grootste marineschip. De naamgever van dit schip, Karel Willem Fredrik Marie Doorman verloor op 52 jarige leeftijd zijn leven in de slag in de Javazee (1942). Hij was schout-bij-nacht. Jongerius verkende, al fotograferend als een soort schout bij nacht, bij kunstlicht het leven en werk op de Karel Doorman. De werkzaamheden van zeelieden wordt steeds meer overgenomen door machines en computers. Wat is op dit gebied de toekomst van onze marinemannen?
Aisha Zeijpveld: Meisje loos
Als kind zong ik met mijn oma vaak het liedje ‘daar was laatst een meisje loos’. Het lied over een meisje dat verkleed als matroos mee wilde varen naar de Oost. Toen ze uit de mast viel en bij de kapitein moest komen, werd haar eigen identiteit pas duidelijk. De titel van dit lied koos fotograaf Aisha Zeijpveld (1983) als titel voor haar bijdrage. Zeijpveld omschrijft zichzelf als fotograaf en verteller. Toen ze werd geselecteerd voor deze foto-opdracht heeft o.a. enkele klassiekers bestudeerd zoals schilderijen van de VOC en Michel de Ruijter. Ze kwam een boek tegen over vrouwen die in de 17e en 18e eeuw als man aan boord stapten en net als in ‘meisje loos’ een groot avontuur aangingen. Deze vorm van vrouwelijke travestie heeft Zeijpveld verder uitgewerkt en in haar werk gecombineerd met zeeman iconen zoals de witte kanten kraag en het harnas voor de strijders. Het eindresultaat is heel teer en puur. Soms staat het model alleen, soms zie je ook haar alter ego.
The Ultimate sailor; under construction’
is nog te zien tot 29 september 2016 in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam
Gratis met Museumkaart
Eerder verschenen op dit blog
VOC Amsterdam is jarig
Jan Hoek in Stedelijk Museum Schiedam
Wil je meer lezen over de zeeman? Lees hier de bijdrage ‘de zeeman door de ogen van de man’.
© foto’s, video en tekst Wilma Lankhorst © gebruik foto’s met dank aan Scheepvaartmuseum en de vier deelnemende fotografen.