Het zomert al weken in ons land. De drang om nu naar het warme zuiden te rijden, kan ik heel goed onderdrukken. Nieuwe (vakantie)herinneringen maken, kan ook heel goed dicht bij huis. Voor mij is dat het mooie Gelderland en in het bijzonder de Achterhoek. Met ruim 5100 km² is het qua oppervlakte de grootste provincie van ons land. Het aanbod is heel divers op het gebied van natuur, cultuur, eten & drinken, gezelligheid én sport & beweging.
Het Ludgerpad
We beginnen deze Gelderse zomertoer met wat actie. Het 93-kilometerlange Ludgerpad is een nieuwe wandeling tussen Zutphen en Winterswijk. Of zoals jij wilt andersom. Dit pad is vernoemd naar Ludger. Hij was een van de mannen die ruim 1200 jaar geleden een poging deed het christendom naar de Achterhoek te brengen. Ludger’s zendingswerk begon in Friesland, daarna vertrok hij via de Veluwe naar de Achterhoek. Van hieruit reisde hij door naar Duitsland. Uiteindelijk werd hij (de eerste) bisschop van de stad Münster.
De route
Je kunt de wandeling zowel in Zutphen als in Winterswijk beginnen. De route is onderverdeeld in verschillende etappes. Die beginnen en eindige steeds bij een treinstation en/of een bushalte. De langste etappe is elf kilometer. In Doetinchem en Winterswijk zijn extra lussen gemaakt zodat de echte wandelliefhebbers de route kunnen uitbreiden tot over de 100 kilometer. De hoofdroute is gemakkelijk te volgen met paarse bordjes met daarop een L. De extra lussen herken je aan gele bordjes met een L. Naast een routeboekje is er een app. Kijk hiervoor op achterhoek.nl/ludgerpad. Op deze site staan ook drie Ludger-fietsroutes door de Achterhoek.
Op de fiets naar de IJsselbiënnale 2023
Deze zomer is er wee een editie van de IJsselbiënnale. Een verrassende fietstocht van 120 kilometer langs tientallen kunstwerken en activiteiten in de uitgestrekte IJsselvallei. In het routeboekje staan vijf etappes die je tot en met 17 september dagelijks kunt verkennen. Je fiets door de IJsselvallei, verkent enkele Hanzesteden, mooie landgoederen en indrukwekkende waterwerken. In de natuurgebieden en plaatsen op de route staan kunstwerken van maar liefst 27 kunstenaars.
Het centrale thema van deze 2023 biënnale is de verhouding tussen de mens en de natuur. Laat je ook dit jaar weer verrassen door de installaties, sculpturen, voorstellingen en de vele indrukwekkende en onverwachte plekken in de mooie IJsselvallei. Kijk hier voor alle details. De routeboekjes zijn op de route te koop bij horeca, VVV-kantoren en deelnemende musea en locaties. Let op: de routeboordjes staan soms verscholen in het hoge gras, of op plaatsen waar je ze niet verwacht.
Hanzestad Zutphen
Zutphen is een van de Gelderse Hanzesteden waarin deze zomer het Hanzejaar uitgebreid wordt gevierd. De acht Hanzesteden (Doesburg, Zutphen, Deventer, Hattem, Zwolle, Elburg, Hasselt en Kampen) zijn historische parels in het oosten van ons land. Toen de inwoners van Amsterdam nog op modderige paadjes liepen, vierden de internationale handel en rijkdom hoogtij in de Gelderse en Overijsselse Hanzesteden. De Hanzesteden waren ruim 800 jaar met elkaar verbonden door de handel op de waterwegen.
De Hertog en de Hanze
De rijkdom die deze handel bracht, kun je ook nu nog zien in het straatbeeld. Let maar eens op de vestingwerken, de machtige torens en indrukwekkende koopmanshuizen. In Musea Zutphen wordt deze zomer het verhaal verbeeld van de Hertog & De Hanze tussen 1250 en 1550. Ook op andere locaties in de stad zijn (kleine) exposities ingericht waarin het verhaal van de Hanze wordt verteld. De Hertog en de Hanze kun je nog tot en met 31 december 2023 ontdekken in Musea Zutphen.
Tot 21 juli ook street art in Zutphen
Op uitnodiging van de stad Zutphen hebben street art kunstenaars Remko van Schaik en Matthew May zes 3D schilderingen gemaakt. In deze zes afbeeldingen komt de Hanzetijd opnieuw tot leven. Je wordt uitgenodigd om in het kunstwerk te gaan staan waardoor je onderdeel wordt van de geschiedenis. Bij de VVV op de Houtmarkt kun je een gratis routebeschrijving ophalen.
Aalten – Beleef de bevrijding
Op de route van het Ludgerpad ligt de plaats Aalten (aan de spoorlijn van Doetinchem naar Winterswijk). In het centrum van Aalten staat aan het Marktplein het Nationaal Onderduikmuseum. Hier wordt het verhaal verteld van de onderduik en de bevrijding in het woonhuis van de familie Kempink. Vader Gerrit en moeder Dirkje woonden hier tijdens WO2 met hun dochters Jenny (7) en Annie (3). De Duitse bezetters hadden zich de woonkamer van de familie toegeëigend als kantoor voor de Ortskommandant. Schuin boven zijn hoofd, was een onderduikkamer gemaakt die je via een geheime deur kon bereiken. Naast het verhaal van de onderduikers organiseert het museumteam jaarlijks leuke exposities. Nog nooit in Aalten geweest? Laat je dan deze zomer eens verleiden voor een bezoek.
Nu ook te zien … NOOIT MEER?
Tot en met 10 december 2023 kun je hier ook de expositie ‘NOOIT MEER? Oorlog in beeld’ zien. De basis van de foto’s ligt in het landelijke project WO2 in 100 foto’s. Je ziet hier vijftig foto’s uit Gelderland dir zijn aangevuld met 50 foto’s van de oorlog in Oekraïne.
Futurisme in het Kröller-Müller Museum
Naast rijke historische steden telt Gelderland ook een van de grootste nationale parken van ons land. Op het terrein van de Hoge Veluwe ligt ook nog eens een van de mooiste musea van ons land: het Kröller-Müller Museum. In het binnenmuseum vind je onder andere de Vincent van Gogh galerij. Daarnaast kun je deze zomer tot en met 3 september de toekomst van cultureel Europa verkennen in Het futurisme & Europa, de esthetiek van een nieuwe wereld. Je ziet hier hoe toekomstdenker (futuristen) ruim 100 jaar geleden in Europa de dialoog en wisselwerking aangingen met andere avant-garde kunstenaars en stromingen zoals De Stijl en Bauhaus.
Voor de kunstenaars van het Futurisme ging het om het ideaal waarin kunst en leven samengaan. Het is een ruim opgezette tentoonstellingen waarin je naast schilderijen toekomstidealen van kunstenaars uitgewerkt ziet in beelden, meubels, tapijten, kleding, boeken, grafisch werk, keramiek, interieur- en toneelontwerpen. De kleuren spatte van de muur en de verschillende video’s maken het tijdsbeeld compleet.
Verken de beeldentuin
Achter het binnenmuseum ligt een 25 hectare grootte beeldentuin. In deze groene oase staan meer dan 160 beelden en installaties. Je bent hier in een van de grootste beeldentuinen van Europa. Eén van de meest iconische sculpturen hier is ‘De tuin van emaille‘ (1974) van de Franse kunstenaar Jean Dubuffet (1901-1985).
Mijn favorieten is “De echo van de Veluwe’ van de Nieuw-Zeelandse landschapskunstenaar Chris Booth (1948). Tussen 2003 en 2005 woonde en werkte Chris Booth met zijn familie en team langere tijd in en om de museumtuin. 310 Regionale zwerfkeien ‘dansen lichtjes in de wind op een kleine heuvel’ tussen de bomen. Chris eert met zijn kunstwerken altijd de plek, de bewoners en de geschiedeis van de locatie. Via deze link kun je een wandelroute downloaden.
Laat je verrassen in musea MORE
Twee andere cultuurpaleizen in Gelderland zijn Museum MORE in Gorssel en MORE Kasteel Ruurlo. Begin juli zijn hier twee nieuwe exposities geopend. In Gorssel wordt met A Curious Universe, al vooruitgeblikt op de 70ste verjaardag van de kunstenaar Jan Worst (Heerenveen 23 juli 1953). Het team van MORE presenteert het eerste grootschalige retrospectief van Worst. Hier hangen 45 schilderijen, waarvan je soms denkt ‘hoe heeft hij het gedaan’? Worst heeft een passie voor overdadig gedecoreerde interieurs met heel veel boeken, antieke meubels, kunst en wandtapijten. Hij bouwt zijn schilderijen op met herkenbare elementen. Hiervoor verzamelt hij fragmenten uit verschillende werkelijkheden, uit talrijke glossy magazines.
Elementen uit verschillende werkelijkheden
Hij combineert antieke meubels en tapijten met kinderen en jonge vrouwen die zo uit een modereportage stappen. Van deze elementen maakt Jan Worst een compositie die veel vragen oproept. Het lijkt een weergave van een bestaand wereld, maar pas op. Hier worden je ogen bedrogen en je geest geïnspireerd. A Curious Universe, van Jan Worst is tot en met 29 oktober te verkennen in Gorssel. Een bezoek aan Museum MORE Gorssel is goed te combineren met de (fiets)route van de IJsselbiënnale.
Viviane Sassen in Zutphen en Ruurlo
Naast het curieuze universum van Jan Worst is Kasteel Ruurlo deze zomer het onderkomen van fantastische monsters. Lijken de schilderijen van Worst soms fotografische stunts, in Fabulous Monsters combineert beeldend kunstenaar Viviane Sassen (Amsterdam, 1972) / modefotografie en vrij fotografisch werk. Surrealistische beelden vragen om je volle aandacht in het historische kasteel. De expositie Fabulous Monsters is een dubbeltentoonstelling tussen Museum MORE in Ruurlo en Dat Bolwerck in Zutphen.
Het bewuste en onbewuste van licht & schaduw
In deze dubbelexpositie onderzoekt Sassen het bewuste en het onbewuste van licht & schaduw. In selectie in Ruurlo richt zich meer het bewuste, het licht en de erotiek van de psyché. Ook deze exposities laten zich goed combineren met de IJsselbiënnale. De tentoonstelling in Dat Bolwerck (Zutphen) duurt tot en met 17 september 2023, in Kasteel Ruurlo kun je tot en met 24 september terecht.
Verken Afrika in Berg & Dal
Tot slot nog een uitstapje naar het mooie en intrigerende Afrika. Een werelddeel bestaande uit 54 landen met honderden verschillende talen en rijke culturen. Je hoeft er niet voor in het vliegtuig. Je kunt met het openbaar vervoer (trein en bus) of op je fiets naar Berg en Dal, iets ten zuiden van Nijmegen. Begin je ontdekkingsreis met de vaste tentoonstelling Intrigerend Afrika. Een leuke en leerzame expositie waarin je vijf hedendaagse thema’s verkent: (1) de kracht van verandering;(2) religie & identiteit; (3) een veranderend perspectief; (4) over grenzen en (5) de makers in de schijnwerpers.
Buitenmuseum en workshops
Het ruim opgezette buitenmuseum is ook ideaal om met (klein)kinderen te bezoeken. Je ziet er traditionele bouwwerken uit onder andere Ghana, Lesotho en Mali. Er wordt jaarlijks gefeest en herdacht in het Afrika Museum tijdens het Africa Now Festival en Keti Koti Festival. Tijdens de schoolvakantie biedt het museumteam allerlei leuke workshops aan. Kijk hier voor het hele overzicht.
Ik wens je een gezellige, kleurrijke (Gelderse) zomer met mooie ontmoetingen en fijne herinneringen.
© tekst en foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van de genoemde musea, bruikleengevers en kunstenaars.