De Franse kunstenaar Eva Jospin (Parijs, 1975) is een internationaal rijzende ster in Nederland. In het Noordbrabants Museum deelt ze haar sprookjes van karton in Paper Tales. Conservator Hans November verkent met Lucas de Man alvast de wonderlijke werelden van Jospin. Als de musea straks weer open gaan, heb jij nog de tijd tot 19 september 2021 om je eigen sprookjes te verkennen.

Wie is Eva Jospin?

Eva Jospin is in 1975 in Parijs geboren. Na haar middelbare school ging ze studeren aan de École nationale supérieure des Beaux-Arts . Daarnaast heeft ze warme belangstelling voor architectuur en ímaginair ontworpen werelden. In 2015 won ze de Prix de l’Académie des Beaux-Arts. Jospin maakt graag monumentale installaties. Ze zijn op verschillende locaties in Frankrijk te zien. Zoals op de Cour Carrée in het Louvre, het Domaine de Trévarez in Chaumont-sur-Loire, in de Beaupassage in Parijs en op de Biënnale voor Landschap en Architectuur in Versailles. Buiten Frankrijk heeft zij succes met onder andere tentoonstellingen in Hayward Gallery (Among the Trees) in Londen, Museum Pfalzgalerie Kaiserslautern (Duitsland) (Eva Jospin – Wald(t)räume), en in het Palazzo Dei Diamanti in het Italiaanse Ferrara (Sous-bois). Eva Jospin is een veelzijdig kunstenaar, naast installaties maakt ze sculpturen, tekeningen en gravures.

“Ik wou een miniatuur van de natuur in karton herscheppen,
het materiaal van een arme man, dat voor onbepaalde tijd kan
worden getransformeerd zoals de natuur zelf.”

Citaat Eva Jospin in een interview met Emmanuelle Lequeux in Le Monde, 16 augustus 2016.

Eva Jospin werkt met karton

Bijna al het werk van Eva Jospin in het Noordbrabants Museum is van karton. Ondanks de grote formaten doen ze toch kwetsbaar aan. Met het biologisch afbreekbare karton herinnert Jospin ons aan vergankelijkheid en de kwetsbaarheid van de ecosystemen om ons heen. Karton wordt als materiaal vaak onderschat. Jospin laat meer kwaliteiten van karton zien. In haar werk wordt de intrinsieke waarde van karton zichtbaar. Jospin maakt van een bekend en vertrouwd materiaal, zonder enige esthetische kwaliteit, een materiaal met weinig bekende en nog niet bedachte mogelijkheden. Gekapte bomen worden papier, papier wordt gerecycled tot karton en van karton maakt Jospin weer bomen.

Lucas de Man in ‘Paper Wonderland’

Voor ikzelf de sprookjeswereld van Paper Tales ga ontdekken, heb ik online Lucas de Man (Roeselane, 1982) in Jospins Wonderland gevolgd. Deze Belgische presentator, regisseur, acteur, conceptontwikkelaar én theatermaker heeft een groot hart voor de kunst. Velen kennen hem van het tv-programma Kunstuur. Door zijn aanstekelijke enthousiasme weet hij je ook in coronatijd een warme museumervaring te geven. Samen met conservator Hans November wandelt hij door het sprookjesbos van Jospin. Geïnspireerd door deze ontdekkingsreis, heb ik tijdens de Nationale Museumweek 2021 voor Paper Tales gekozen in de Fieldlab-museumtest.

Afb. Le Forêt (2019-2020) © Eva Jospin © foto Wilma Lankhorst.

Monumentale reliëfs van bossen

De inspiratiebron voor Jospin is de Romantiek uit de achttiende eeuw. ‘Haar werken impliceren een terugkeer of een verlangen naar een ongerepte staat van mens en natuur’, aldus November (Paper Tales 2021). Voor mij voelt het alsof de bomen van Jospin tot in de hemel groeien. In de twee expositiezalen zijn bomen het meest prominent aanwezig. Net als in de bossen buiten, voel je je hier nietig worden in relatie tot de Jospin-bomen. Tijdens mijn bezoek in de museumweek is er af en toe een moment dat ik een paar seconden alleen in de zaal ben. Dat zijn magische momenten. De monumentale reliëfs van bossen van Jospin zijn indrukwekkend. Niet alleen vanwege hun monumentaliteit maar ook vanwege Eva’s aandacht voor detail. Het lijkt alsof karton onder de handen van Eva Jospins verandert in rotsen, stenen en planten. Jospin roept met haar werk de magie van illusie en decor op.

Een eerbetoon in drie delen

Het hoogste werk in de eerste zaal is de Cénotaphe (2020). Een cenotaaf is een eerbetoon aan de overledenen. Het lijkt op een tempel in torenvorm. In de oorspronkelijke opzet is de cenotaaf maar liefst tien meter hoog en heeft een diameter van driemeterveertig. Die hoogte is hier niet haalbaar en was ook moeilijk voor het transport. Jospin heeft op locatie gekozen voor een opstelling in drie delen en daarmee is dit eerbetoon bijna zaal vullend. De bruine toren (van hout en karton) is samengesteld uit verschillende lagen gebeeldhouwd karton. Het bruine papier is geaderd met vellen gekleurd papier. In de cenotaaf ontdek je allerlei architectonische, organische, minerale en plantaardige vormen.

Werk op papier

Achter de eerste zaal is een kleine doorloopruimte. Hier staan drie draaimechanismen met daarin een doorlopende tekening op papier. Als je aan het rad draait voor de kast, begint het papier te lopen. Het lijkt een soort filmrol en je ziet inkt tekeningen met talrijke botanische motieven. Jospin gaf deze drie werken de titel Carmontelle 1, 2 en 3(2015). Het is grafiet op papier gecombineerd met inkt op calqueerpapier, in kisten van hout en glas met een draaimechaniek. Achter in deze ruimte hangt tegen de muur een heel groot werk op papier ‘Encre Des Grottes’ (2017, inkt op papier). De tekening heeft zo’n dieptewerking alsof je de grot in loopt.

Een zwevend eiland

Blikvanger in de tweede zaal is Nymphées (2019). Het lijkt wel een zwevende stad, een eiland of een rotstuin met leefruimte boven en onder de (zelf bedachte) waterspiegel. Of is dit Jospins creatie van een heiligdom voor nimfen? Dit complexe werk is drie meter dertig lang, een meter tachtig breed en een meter zestig hoog. Ook deze creatie is opgebouwd uit karton met lagen gekleurd papier, er is ook messing en gips gebruikt voor ornamenten. Het formaat nodig uit er om heen lopen, om het eiland (of heiligdom) zelf te verkennen. Ik zie een amfitheater, een deel van een kooromgang, een uitkijkplatform dat me doet denken aan de glazenplatform in de Grand Canyon. De fantasie kun je hier volop de ruimte geven en zo wordt dit werk steeds leuker.

Dwalen langs het bos van Palatine

Het laatste grote werk waarop ik je wil attenderen is Forêt Palatine (2019-2020). Een bosrand van zes meter tachtig met bomen van ruim vijf meter veertig hoog. Hoe krijgt Jospin dit voor elkaar? In een hoek in deze zaal wordt een korte film gedraaid waarin je Eva Jospin aan het werk ziet met slijptol en schaar. Als je dicht bij de bomen staat, zie je de ontelbare details die in dit werk zitten. Onderaan de bosrand ontdek ik een hol, de bewoners zijn er even niet. Zijn ze gevlucht voor het bezoek in de museumweek? We zullen het niet weten. Wat ik wel weet is dat tentoonstelling een bezoek absoluut waard is. Ik duim er voor dat de musea weer snel open mogen en dat veel mensen dan mogen dwalen en dralen in Paper Tales van Eva Jospin.

Hans November beschrijft op p. 10 van de tentoonstellingscatalogus “Het is werk van Jospin als een eigentijds eerbetoon aan een plek waar de tijd zijn werk heeft gedaan. Een ode aan de nietigheid van ons als mens versus de grootsheid (letterlijk en figuurlijk) van de natuur: Et in arcadia ego.”

Paper Tales catalogus

Samen met WBOOKS heeft het Noordbrabants Museum een mooie catalogus samengesteld. In dit boek staan alle werken uit de tentoonstelling. Na een inleiding van de museumdirecteur volgt een essay geschreven door Hans November. Beide teksten zijn in het Nederlands, Engels en Frans. De catalogus is verkrijgbaar in de Museumwinkel en bij je favoriete boekhandel voor
€ 19,95. Koop (boeken) lokaal, ook online! 

Eva Jospin, Paper Tales is straks als de musea weer open gaan nog te zien t/m 19 september 2021 in het Noordbrabants Museum in Den Bosch. 

© tekst en foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan het Noordbrabants Museum en Eva Jospin.

Deze tentoonstelling is het resultaat van de samenwerking van het Noordbrabants Museum met de Renschdael Art Foundation. Jaarlijks proberen beide partijen samen een verrassende expositie samen te stellen van succesvolle buitenlandse kunstenaars wie in Nederland nog geen solo-expositie heeft gehad.

Eerder debuteerden in deze reeks de Schotse Georgia Russell (2015), de Noord-Ierse Claire Morgan (2016), de Japanse Chiharu Shiota (2017), de Indiase Manish Nai (2018), de Iraans-Amerikaanse Ali Banisadr (2019) en de Chinese Shao Fan (2020).

Lees ook

• Between the Lines van Chiharu Shiota
• Capturing Times van Manish Nai 

Bekijk hier The sound of Silence van Claire Morgan.