De tentoonstellingsagenda’s van de musea in ons land puilen weer uit met exposities. In dit blog een overzicht met een aantal tentoonstellingen die nog op mijn wenslijstje staan. Ik ga nu eerst op vakantie maar wie weet zien we elkaar later dit jaar in Assen, Zwolle, Scheveningen, Winterswijk of Doetinchem. Ik wens je alvast een kleurrijke en warme herfst.
Dwalen door Labyrinthia in het Drents Museum
In Labyrinthia ga je op avontuur naar de geschiedenis van Drenthe en het Drents Museum. Je maakt een ontdekkingsreis door vijftien museumzalen met daarin de topstukken uit de collectie. Ken jij het meisje van Yde? Wat weet je van de Drentse periode van Vincent van Gogh. Zin in een boottocht in de oudste boot ter wereld? Ooit op mammoetjacht geweest? Je vind het allemaal in Labyrinthia. In deze tentoonstelling komen archeologie, kunst en geschiedenis bij elkaar. Al je zintuigen worden hier geprikkeld.
Microkosmos, de wereld in een Wunderkammer
Wat doe jij met de souvenirs die je meebrengt van je vakantie? Of met die onverwacht leuke aankopen in de kringloop? Misschien heb je wel een bijzondere verzameling? Koningen, ontdekkingsreizigers, wetenschappers en later rijke burger uit de 16e- en 17e- eeuw namen uit de nieuwe bestemmingen die zij verkenden bijvoorbeeld onbekende, exotische planten en dieren mee. Thuis werden bijzondere schelpen en kokosnoten voorzien van een zilver en standaard. De vondsten werden in een zogenaamde Wunderkammer ook wel rariteitenkabinet genoemd, met trots getoond.
Museumdirecteur Harry Tupan heeft voor zijn afscheidstentonstelling, stad en land afgestruind om klassieke Wunderkammerobjecten te vinden. Hij zocht in collecties van musea en hij bezocht particuliere verzamelaars zoals Redmond O’Hanlon, Midas Dekker, Henk Schiffmacher en Ramsey Nasr. Tupans’ vondsten kun je nu ontdekken in de nieuwe tentoonstelling in het Drents Museum in Assen.
Microkosmos, de wereld in een Wunderkammer is tot en met 1 maart 2026 te zien in het Drenst Museum. Kijk hier voor de details. MK = geldig.
Thuis bij Ter Borch in Zwolle
Wat weet jij van de Zwolse schildersfamilie Ter Borch?
Vierhonderd jaar geleden was Zwolle de thuishaven van deze belangrijke kunstenaarsfamilie. Het leven en het werk van de familie Ter Borch is sterk verbonden met Zwolle. Daarom viert de stad dit najaar hun nalatenschap in grote tentoonstelling Thuis bij Ter Borch. Vader Gerard gaf zijn kinderen Gesina, Gerard junior, Anna, Moses en Harmen zelf kunstonderwijs. Dat ook de meisjes les kregen was in die tijd bijzonder. De grote Ter Borch-tentoonstelling is verspreid over verschillende locaties in de stad.
In Museum de Fundatie zijn in de tentoonstelling Thuis bij Ter Borch 35 schilderijen van verschillende leden van de schilderfamilie te zien, naast ruim 70 werken op papier. In de hal van het museum is een indrukwekkend werk te zien van de Franse kunstenaar Chourouk Hriech (1977). Met haar muurschildering 17th heaven reageert ze op de interieurs van Gerard ter Borch II. Gesina ter Borch (1631-1690) heeft eeuwenlang in de schaduw gestaan van haar beroemde vader en broers. Nu staat haar werk in het licht in de tentoonstelling Gesina & gezien worden in het Academiehuis Grote Kerk.
Rondneuzen in een Ter Borch-huis
In ANNO Stadsmuseum is gevestigd in het pand van één van de Ter Borchs. Vanaf 1685 woonde Catharina Ter Borch met haar man in het Drostenhuis aan de Melkmarkt. Catharina overleefde al haar (half)zussen en (half)broers en was de laatste Ter Borch in dit huis. In de tentoonstelling Alles is familie: Ter Borch thuis in Zwolle krijg je een inkijkje in het leven van de schildersfamilie in de 17de eeuw. Daarnaast wil het museumteam je laten ervaren wat het thema ‘familie’ vandaag de dag betekent. ANNO laat je stilstaan bij jouw familieverhaal en nodigt je uit om jouw verhaal te delen. Hier vind je de details van het activiteitenprogramma.
Thuis bij Ter Borch is tot en met 1 februari 2026 te zien op drie locaties in Zwolle: Museum de Fundatie, het Academiehuis Grote Kerk en in Stadsmuseum ANNO.
Maak kennis met de Haarlemse schilder Coba Ritsema
In het Frans Hals Museum (locatie Groot Heiligland) kun je nader kennis maken met de Haarlemse schilder Coba Ritsema (1876-1961). In 2026 is het 150 jaar geleden dat Ritsema in Haarlem werd geboren. Het is nu ook het jaar waarin het 75 jaar geleden is dat het Frans Hals Museum voor Ritsema’s 75ste verjaardag een jubileumtentoonstelling heeft georganiseerd. Beide mijlpalen waren voor het museumteam de aanleiding om Coba Ritsema weer eens in het zonnetje te zetten. Ik ben daar wel blij mee want ik kende haar (werk) nog niet. Coba Ritsema maakte rond 1900 naam met portretten en stillevens. Beide genres werden in die dagen, zeer geschikt geacht voor vrouwelijke schilders.
“Het is hoog tijd om het werk van Ritsema weer onder de aandacht te brengen.”
Maaike Rikhof, conservator moderne kunst van het Frans Hals Museum
In Coba Ritsema, oog voor kleur zijn 35 kunstwerken te zien van zowel Ritsema als van enkele tijdgenoten. Denk hierbij aan Lizzy Ansingh (1875-1959), Kees Verwey (1900-1995) en G.H. Breitner (1857-1923). Een groot deel van het werk van Ritsema was nog nooit eerder te zien.
Ritsema had een nauwe band met het Frans Hals Museum. In de 61 jaar dat ze in Haarlem woonde, bezocht ze regelmatig het museum. De collectie van het Frans Hals Museum was een grote inspiratiebron voor haar en haar tijdgenoten.
Coba Ritsema, oog voor kleur is tot en met 1 maart 2026 te zien in het Frans Hals Museum aan de Groot Heiligland. Kijk hier voor de details. MK = geldig.
Degas ballerina in Scheveningen
Museum Beelden aan Zee kon bij hoge uitzondering van Museum Boijmans het wereldberoemde beeld Petite Danseuse de Quartorze Ans (1880-1881) van Edgar Degas lenen. Het team van Beelden aan Zee heeft de Britse kunstenaar Ryan Gander (1976) de opdracht gegeven om een nieuwe ballerina te maken. Gander nam de opdracht aan en ging zich lekker te buiten in de dialoog met Edgar Degas (1834-1917). Deze bijzondere opdracht kwam niet zomaar uit de lucht vallen want Gander houdt zich al sinds 2008 bezig met Degas’ ballerina. In zijn conceptuele serie Waiting for timefall, or Living in a time where everything is possible, but nothing can happen wil Gander de 14-jarige ballerina bevrijden van haar sokkel. Hij plaatst haar in verschillende scenario’s. Het resultaat, 22 ballerina’s, is te zien in de eerste solotentoonstelling van Gander in ons land.
Ryan Gander X Edgar Degas – Pas de Deux is tot en met 4 januari 2026 te zien in Museum Beelden aan Zee. Lees hier de details. MK = geldig.
Villa Mondriaan in Winterswijk
In Villa Mondriaan kun je deze herfst kennis maken met Michel Seuphor (1901-1999). Seuphor is het synoniem voor de Belgische kunstenaar en dichter Ferdinand Louis Berckelaers. Hij bezocht in het begin van de vorige eeuw in Parijs het atelier van Piet Mondriaan. In tegenstelling tot het slodderige binnenplaatsje en het stinkende trappenhuis, trof hij een atelier aan waarin hij Mondriaans visie en precisie voelde. Het was voor hem een plek waar kunst en filosofie samenkwamen. De ontmoeting in dit atelier was het beginpunt van een jarenlange vriendschap tussen Mondriaan en Seuphor. Samen maken de twee kunstenaars een zogenaamd tableau-poème, waarin schilder- en dichtkunst samenkomen. Seuphor ontwikkelde als kunstenaar een eigen beeldtaal, waarin hij een sterke voorkeur heeft voor het lijnenspel, geometrie en ritme. Dit werkt hij uit in tekeningen en grote wandkleden.
Piet Mondriaan en Michel Seuphor: een vriendschap in lijn en kleur is nog tot en met 2 november 2025 te ontdekken in Villla Mondriaan in Winterswijk. MK = geldig.
Migratie in Stadsmuseum Doetinchem
Een veel gestelde vraag in het oosten van ons land is “Waor bu’j van?
Waar kom jij vandaan? Van wie ben jij er een? Afgelopen jaar hebben veel inwoners van Doetinchem en omgeving mee gewerkt aan een migratieproject. Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL) ging in het onderzoeksproject ‘Mijn Achtergrond’ met bewoners opzoek naar de migratieachtergronden van Achterhoekers. Als deelnemer kon je zelf kiezen voor een vorm waarin je je wortels in beeld wilde brengen. Er waren opdrachten voor drie verschillende media: papier, textiel en fotografie. Ik (ja, je eigen kunstredacteur) heb meegedaan aan het handwerkproject van Lang Leve Kunst & Naoberschap (Amphion cultuurbedrijf). Waarom handwerken? Omdat ik dat van mijn oma heb geleerd en daarmee kreeg dit project voor mij een dubbele laag. Ruim 180 deelnemers hebben hun wortels op een handgeweven Achterhoeks linnenhuisje geborduurd.
Foto en linnen expositie
Naast deze serie is er de foto-expositie Patterns of Unity van fotograaf Diana Tamliani (Suchumi, Georgië, 1985). Tamliani vluchtte op haar twaalfde uit Georgië, zij weet uit eigen ervaring hoe het voelt om in een nieuw land te wortelen, een identiteit te zoeken en je achtergrond te leren omarmen. De derde expositie in deze serie is die van Els Lemkes, Achterhoeks linnen. Handgeweven Achterhoeks linnen is de basis van Lemkes (1945, Alphen aan den Rijn) werk. De rollen linnen waren een erfstuk van haar schoonmoeder, die was boerin op de boerderij ‘De Lüthe’ in Barlo. Met dit antieke materiaal maakt Lemkes abstracte kunstwerken. Door te plooien, te stikken, te scheuren en te spannen probeert ze zowel het persoonlijke als het culturele erfgoed te behoeden voor vergetelheid.
Waor bu’j van is vanaf 19 september 2025 tot en met 11 januari 2026 te zien in het Stadsmuseum in Doetinchem. Kijk hier voor de details. MK = geldig.
© tekst en foto’s (tenzij anders vermeld) Wilma Lankhorst.
© gebruik van de afbeeldingen met toestemming van en met dank aan de genoemde musea, kunstenaars en bruikleengevers.
Cadeautje voor wie naar Doetinchem komt
In het Stadsmuseum Doetinchem/VVV ligt een gratis wandelroute door het centrum van Doetinchem voor je klaar. Je kunt kiezen uit #kunstroutedoetinchem of #historischeroutedoetinchem. Let op dit aanbod geldt zo lang de voorraad strekt. Meer weten over deze routes? Lees dan hier verder.