German Spy Museum 

Net als de Muur wordt spionage altijd met Berlijn verbonden. Op de Potsdamer Platz kun je jezelf bijspijkeren in het nieuwe German Spy Museum Berlin . Je aankomst blijft niet gemerkt, in de grote ontvangsthal registreren twintig camera’s je aanwezigheid. Ik vraag me af wie er naar die beelden kijkt? Als je de entreekaart onder de scanner houdt, gaat er een glazen sluisdeur voor je open. Je loopt, na dat je code is geverifieerd de geschiedenis van de spionage tegemoet. Welk geheim draag jij met je mee?

Van Farao’s tot Mata Hari

In de ontvangsthal krijg je eerst een spionage geschiedenisles. Het is van alle tijd dat mensen elkaar bespieden en proberen geheimen te ontfutselen. Of het nu gaat om bijzondere ontdekkingen of oorlogsgeheimen. Hier zie je een tijdlijn van 1419 voor Christus tot 1917 na Christus. De bespied-les begint met de Farao’s. Ramses II die verklikkers inzette om de grenzen van zijn Rijk te beschermen en om mee te luisteren wat er in zijn Rijk werd gezegd. Ook de Bijbel komt regelmatig terug in dit overzicht zoals in 1220 v. Chr. Het jaar waarin Mozes 12 verkenners inzet op zijn tocht naar Kanaän. Bij terugkomst gaven de spionnen Caleb en Joshua hem de locatie van het land van melk en honing. Dit deel van de les eindigt met Nederlands bekendste spionne Mata Hari. Deze Friezin was actief tijdens de Eerste Wereldoorlog. Je ziet haar hier op een zwart-wit foto gemaakt op 13 februari 1917, de dag waarop ze in Parijs gevangen werd genomen.

En dan zie ik de cryptex die ik herken uit de film De Da Vinci Code. Ook al is het een replica, de spanning van de film voel ik direct weer boven komen.

Van WO2 tot 007

De trap op naar de tweede etage voor een vervolg. Defensie had tijdens de Eerste Wereldoorlog veel geleerd en heeft die kennis ingezet en verbeterd in de periode 1940-1945. Door de informatiestroom die hier op je afkomst via 215 computers, 200 touch screens & monitoren, talrijke videoclips en biografieën van beroemde spionnen, raak je steeds verder verstrikt in de wereld die spionage heet. Er is relatief veel aandacht voor de periode van 1945 tot 1989, de periode na WO2 waarin Berlijn een verdeelde stad was. Dit is de tijd waarin de Koude Oorlog de sfeer bepaalde en van de Berlijnse Muur  (1961 tot 1989). In deze periode gonsde het van de afluisterpraktijken. Het  DDR-regering zette o.a. burgers in om elkaar te bespieden. De film ‘Las Leben der Anderen’ is hiervan een voorbeeld.

Geen enkel (gebruik)voorwerp was veilig voor een inbouw-camera. In de vitrines liggen prachtige voorbeelden zoals een pijp, sigaret, bril èn een oogbol. Mijn aandacht wordt getrokken door het thema dieren als spionnen. Dat in de periode 1914-1918 postduiven werden ingezet om geheime boodschappen over te brengen, was me bekend.Dat de CIA een speciaal programma had voor katten (Cat Kitty) en dat dolfijnen met een camera op hun vin de wereld onder water in beeld brengen, wist ik niet.

De CIA heeft 15 miljoen dollar geïnvesteerd voor het trainen van katten met oortelefoons om senatoren en andere hooggeplaatsten af te luisteren. Helaas kwam de eerste leerling, kat Kitty, bij het uitvoeren van haar eerste spionage opdracht onder het wiel van een taxi. Na deze gebeurtenis heeft de CIA de stekker uit dit project getrokken.

Tijdens de Vietnamoorlog werd het Amerikaanse vlaggenschip de USS LaSalle beschermd door dolfijnen die getraind waren in het opsporen van nucleaire bommen.

 Spionage in 14 thema’s

De internationale spionage wereld is in dit museum verdeeld over 14 thema’s. Naast een aantal bekende oorlogen, maak je kennis met verschillende veiligheidsdiensten zoals MI6 in Londen en hun speciale agent James Bond. Via kijkers in de muur ben je getuige van filmfragmenten waar vrouwen mannen verleiden en via de slaapkamer toegang proberen te krijgen tot staatsgevoelige informatie. In de hoek over gifschandalen en de dood van spionnen door vergiftiging is iedereen stil. Je ziet de Rus Alexander Litvinenko die in 2006 in een Londens ziekenhuis overleed door vergiftiging. In een korte film wordt het verhaal verteld van de Bulgaarse schrijver Georgi Markow die in 1978 in Londen overlijdt nadat hij met een giftige paraplu was geprikt. Ook de dood van Jasser Arafat in 2004 komt hier aan de orde.

Mijn ervaringen:

• Door de veelzijdigheid van het aanbod vind ik dit een boeiend museum.
• Het is ruim opgezet waardoor er rust en ruimte is om specifieke onderwerpen ontspannen te bestuderen.
• Je kunt als bezoeker op allerlei manieren met de aangeboden informatie aan de slag.
• De video’s en teksten worden zowel in het Duits als in het Engels aangeboden.
• Voor de computeranimatie waarin je de veiligheid van je wachtwoord kunt testen staat tijdens mijn bezoek steeds een rij. De scholieren zijn razend nieuwsgierig naar de hack-tijd van hun persoonlijke wachtwoord.
• In de DDR-gang stap je even in het leven van de ander. Je ziet mensen aan het werk, in het park of in een museum. Opeens verandert het beeld en kijken deze mensen je met grote ogen.
• Door het aanbod van 14 thema’s zit er voor iedere bezoeker leuke onderwerpen tussen. Na de geheimen van 007 en de bibliotheek met vele spionageboeken is er nog een laserparcours.
• Net als 007 Jean Connery in een Schots kasteel een spionne traint, is hier een vader actief met zijn jonge zoon. Serge heeft net een laser-parcours in 1 minuut 8 afgelegd, maar dat vind hij niet snel genoeg. Hij begint enthousiast aan een tweede poging om zijn persoonlijk record te breken.
• De museumwinkel ligt vol met leuke spionage gadgets. Als je een apart souvenir van Berlijn wilt, is dit wel een aantrekkelijke ‘snoepwinkel. ‘

German Spy Museum  is in het najaar van 2015 geopend. 25 Jaar na het einde van de Koude Oorlog is Berlijn opnieuw de spionage-hoofdstad. Dit spionagebolwerk is dagelijks geopend van 10 uur tot 20.00 uur. Alleen op 24 december wordt er niet gespioneerd. Het museum is te bereiken via S- en U-Bahn halte Potsdamer Platz uitgang Leipziger Platz.

Meer weten over Berlijn?… Lees dan hier verder

Het oppervlakte van Berlijn is bijna net zo groot als onze provincie Utrecht. Er is een ruim aanbod aan openbaar vervoer zoals de metro (U-Bahn), de tram (Strassenbahn) en verschillende regionale greinen. Met de Berlin Welcome Card  kun je handig gebruik maken van dit grote aanbod. Daarnaast krijg hele op vertoon van je Berlin Welcome Card korting voor vele musea en attracties. Als je deze kaart thuis online al besteld, kun je er na aankomst in de stad direct gebruik ban maken. Wel even afstempelen op het perron voor je de eerste rit maakt.

Berlijn per fiets

Een leuk alternatief is Berlijn op de fiets. De Deutsche Bahn heeft net als onze NS een systeem van huurfietsen. Hiervoor moet je je eerst online registreren en je hebt een credit card nodig voor de betaling. Een andere optie is een fiets huren of een fietstocht regelen via Berlin on Bike  . Viel Spass!

Denk er aan dat je in Duitsland een bekeuring krijgt als je met de mobiele telefoon tijdens het fietsen gebruikt.

Meer lezen over Berlijn op dit blog?

David Bowie in Berlijn
Anne Frank – hier & nu
Käthe Kollwitz in Berlijn
Culinair Berlijn op de fiets

Trilogie over de Berlijnse Muur
De Muur in drie bezoeken
Ik zie je bij Checkpoint Charlie
Historische kus op de Berlijnse Muur

Bezoek aan het Alliierten Museum
Maak een uitstapje naar Potsdam
Bomen planten terwijl je slaapt

 

© teksten en foto’s Wilma Lankhorst
 Gebruik foto’s met dank aan Spy Museum Berlin