Kunstenaar van de maand: Dorian Hiethaar
Videokunstenaar en schilder Dorian Hiethaar bijt het spits af op Nijmeegse Kunstkalender 2018. Deze dagafteller is een initiatief van Kunstmagazijn Nijmegen. De succesvolle primeur van 2017 gaf zo veel energie dat Ingrid Oostendorp en Peter Freriks besloten om een 2e editie samen te stellen. Tijdens mijn bezoek aan het Kunstmagazijn sprak ik met Ingrid over dit mooie initiatief. Al snel ontstond het idee om een aantal vrouwelijke kunstenaars te benaderen voor mijn maandelijkse rubriek: Kunstenaar van de maand. Dorian opent hier met het lievelingsbos uit haar kinderjaren.
Een stad kun je bewonen, bewonderen.
Je kunt haar verlaten, missen.
Je kunt haar voelen, beleven en verbeelden.
Ik schilder de bomen die mijn grootouders ook hebben gezien.
Ik ben een soort verslaggever van het lievelingsbos.
citaat Dorian Hiethaar
Waar liggen je wortels en hoe zou je het gezin willen omschrijven waarin je opgroeide?
Dorian Hiethaar (1951): Ik ben geboren in de Gelderse gemeente Lochem. Aan een zandweg, kilometers verwijderd van de omliggende dorpen, stond een piep klein huis. Op de bouwvergunning stond dit gebouw als kippenhok te boek. Op het zelfde erf stonden nog twee huizen, veel schuren en een slachthuis. Zelf noemden we onze woonlocatie ‘de nederzetting’. Het gebied was omzoomd door fruitbomen en bloemen. In de wei liepen schapen en geiten. De familie om me heen sprak dialect, ik zelf niet.
Ik ben de oudste van een gezin met zes kinderen. Op ons erf werden veel verhalen verteld. Mijn moeder las graag en had allerlei titels uit de Wereld Bibliotheek. Ondanks mijn woordblindheid vind ik het heerlijk om te lezen. Mijn vader heeft in Indië gevochten en sprak daar nog dagelijks over.
In het diepste geheim dacht ik dat mijn ouders mijn ouders niet waren. Ik had het slechter kunnen treffen. Nog lang heb ik dat gedacht tegen beter weten in.
Ik ben een speurneus en voel me verwant aan dichters.
Heb je een (kunst) opleiding(en) gevolgd of ben je een autodidact?
Op school vond ik het niet leuk. Ik was veel schoolziek, of speelde schoolziek. Zonder diploma verliet ik school er werd op mijn 15e dienstmeisje voor halve dagen. Voor het zware werk had de familie een werkster. Een moeder van een meisje die ik kende via de padvinderij vroeg aan mijn moeder wat ik graag wilde. Ze had in de gaten dat ik veel las en vond het werk als dienstmeisje blijkbaar niet uitdagend genoeg voor me. Ik zei tegen mijn moeder dat ze tegen mevrouw moest zeggen dat ik graag wilde leren tekenen.
Toen deze mevrouw kort daarna naar een vriendin in Arnhem ging, nam ze me mee en leverde ze me af bij de Academie. Ik had enkele drie dimensionale werken bij me en sprak er met de onderdirecteur. Hij vroeg me wat ik kwam doen. ‘Ik wil leren tekenen want dat kan ik niet’. Kort daarna kreeg ik een brief waarin stond dat ik per september 1969 zou worden toegelaten op de avondacademie in Arnhem (nu de ArtEZ Hogeschool voor de kunsten). Ik ben hier in 1974 afgestudeerd.
Wie of wat inspireert je het meest in je artistieke werk en waarom?
Sinds 1988 schilder ik enkel en alleen het lievelingsbos uit mijn kinderjaren. Waar dat ligt, is geheim. Rondlopen en leven in mijn lievelingsbos, veel kijken, dagen kijken, vullen mijn dagen. Alles wat daar stil staat, schilder ik. Van alles wat daar beweegt maak ik foto’s of video’s.
Van de dieren die in het lievelingsbos wonen, maak ik het liefst video’s. Dat is zo spannend en ze zitten vol met verrassingen. Op mijn videokanaal kun je de filmpjes van de dieren zien. Ik film vaak zonder geluid. Het gaat me vooral om het kijken en het kijkproces. Geluid ervaar ik daarbij als een storend, als verstoort kijken.
Ik ben met de jaren kleiner gaan kijken.
Schilderen doe ik niet graag, slechts een paar keer per jaar. ik schilder niet om te schilderen zoals je loopt om te lopen. Dat levert volgens mij alleen zinloze hoeveelheden werken op waar je later je erven mee lastig valt. Ik ben niet de kopieermachine van mijn eigen associaties. De schilder in mij heeft geen woorden en luistert niet naar mijn verstand. Ik leer ook niet van mijn vorige werken, die kennis verdampt. Ik schilder enkel als ik met het leven geen kant meer op kan en de schilder mij komt redden. Dan is er een innerlijke noodzaak.
Hoe ziet een atelier/werkdag er voor je uit?
Ik heb wel een atelier, maar ben het liefst buiten, in mijn lievelingsbos. Als ik op sta ben ik benieuwd wat ik vandaag allemaal in het bos zal zien. Er moet veel dingen doen om te overleven zoals hout verzamelen en hakken, de groentetuin bijhouden, paddenstoelen plukken en klussen. Daarnaast kijk en luister ik heel veel naar de dieren. In mijn lievelingsbos liggen ook al mijn schilder- en tekenspullen. Dit uit voorzorg voor hét moment, voor als dé dag komt. ….. en dat kan elke nieuwe dag zijn. Het is altijd een verrassing als de schilder in mij tot handelen overgaat.
Heb je ooit een prijs gewonnen en/of mee gedaan aan een expositie?
Sinds 1985 is mijn werk op verschillende tentoonstellingen te zien. Mijn werk was twee maal te zien in Museum Arnhem (solo: 1985-2006). 2016 Was het jaar van de Biënnale Gelderland (Arnhem, solo). Het videowerk ‘Klein kijken’ maakte in 2007 deel uit van de serie videoportretten van kunstenaars in Museum Het Valkhof. In 2009 hing een deel van mijn werk op het Gelders Balkon (nr2) in het Museum voor Moderne Kunst in Arnhem. In 2015 was mijn werk (Plaatsmaken) onderdeel van de expositie OOGMERK. Dit was een serie van Gelderse kunstenaarsportretten.
Video 4 REALSITEN (Wilma Lankhorst)
Welk museum heb je recent bezocht en waarom zou je mij een bezoek hieraan willen aanraden?
De serene blik van 4 REALISTEN in Museum MORE in Gorssel kan ik van harte aan bevelen. Je kunt hier nog t/m 13 mei, 2018 naar toe. Ook heel mooi was de tentoonstelling NATUURLANDSCHAPPEN van Theo Elfrink in de Stadsschouwburg in Nijmegen (tot 10 april 2018). Tot en met 10 juni 2018 is er prachtig werk van Jean Brusselmans te zien in het Gemeentemuseum in Den Haag. Ik kijk uit naar de expositie 99+1, eigentijdse kunst van eigen bodem die vanaf 9 juni t/m 16 september 2018 te zien is in Museum Het Valkhof, Nijmegen.
Welk festival of welke muziek zou je me willen aanbevelen en waarom?
Ik ben sinds 1978 fan van de Italiaanse rockster Gianna Nannini. Luister hier dan weet je waarom.
Mijn relatie met de kunstenaar
De kennismaking met Dorian’s werk kwam tot stand via Ingrid Oostendorp. Bij haar kocht ik de Nijmeegse kunstkalender. Dorian reageerde snel & positief mijn verzoek om mee te doen aan de rubriek Kunstenaar van de maand. Ze leeft erg teruggetrokken met haar partner in haar lievelingsbos. Dat respecteer ik en daarom heb ik niet verder aangedrongen op en persoonlijke ontmoeting.
Ons contact loopt via email. Ik heb haar ‘beter leren kennen’ via haar video’s, zoals tijdens haar openingswoord het Gelders Balkon nr. 2 (2009). Hierin vertelt ze over haar jeugd en het leven en werken in haar lievelingsbos. Meer intiemer zijn de uitspraken in haar bijdrage aan ‘Klein kijken’.
Hier kun je het werk van Dorian Hiethaar in 2018 zien:
Samen met Ellen van Eldik exposeert Dorian van 20 mei t/m 24 juni 2018 ‘Bos en Parels’ in Galerie Agnes Raben in Vorden.
Wordt vervolgd…
Kunstenaar van de maand mei is Krista Burger
© tekst Wilma Lankhorst © gebruik afbeeldingen met dank aan Dorian Hiethaar