Brücke Museum in Berlijn

Het Brücke Museum in Berlijn is wereldwijd het enige museum dat zich exclusief richt op schilders van deze beweging. Veel musea verspreid over de wereld bezitten een of meerdere werken van de expressionisten van de Brücke-groep. David Bowie kwam er in zijn Berlijn-jaren ook graag en liet zich zelf door de schilderijen inspireren voor ontwerpen van zijn hoezen zoals Heroes. Op 15 september a.s. bestaat het museum 50 jaar en dat wordt gevierd met een speciale tentoonstelling. Die opent dit najaar. Nu alvast een amuse voor de overbrugging…

Even binnen kijken …

Overzichtstentoonstelling voor 80-jarige kunstenaar

Het Brücke Museum bezit de grootste collectie werken van Brücke-schilders. Alleen al de erfenis van kunstenaar Erich Heckel (1883-1970) leverde ruim 1500 werken op. Maar het begon allemaal met Karl Schmidt Rottluff (1884-1976). De Berliner Akademie der Künste had met het oog op zijn 80ste verjaardag (1964) een voorstel gedaan om een overzichtstentoonstelling te organiseren. Tijdens de feestelijke opening werd de vraag aan Schmidt Rottluff gesteld welke toekomst hij zag voor zijn werken (wetende dat het echtpaar geen directe erven had). De jubilaris gaf aan dat hij met zijn vrouw al lang over deze vraag had nagedacht en daarbij waren ze tot de conclusie gekomen dat de werken in ieder geval bij elkaar moesten blijven.

Alles moet bij elkaar blijven

Na rijp beraad had het echtpaar besloten om na hun beider overlijden hun totale kunstbezit met daarin 74 doeken van Schmidt Rottluff, aan de Stad Berlijn te schenken. Uitdrukkelijk onder de voorwaarde dat de werken bijeen zouden blijven. Het was de heer Leopold Reidemeister (directeur van het Staatsmuseum van Berlijn) die met het idee kwam om een speciaal museum in te richten met werken van alle Brücke-schilders. Schmidt Rottluff was direct met dit plan in zijn nopjes. Alle leden van Brücke hadden ten slotte een deel van hun leven in Berlijn gewoond en gewerkt. Dus vanuit historisch perspectief bood dit idee ook goede kansen. Ook Erich Heckel, samen met Schmidt Rottluff medeoprichter van de groep (1905), was blij met dit plan. Na bekendmaking stelde hij een groot deel van zijn collectie in het vooruitzicht. Na deze vliegende start van de basis collectie, duurde het nog drie jaar (1964-1967) tot er een museum in het groen werd geopend.

Schilders van Brücke

We schrijven Dresden 1905. Vier studenten van de afdeling architectuur, Ernst Ludwig Kirchner (1880-1938), Fritz Bleyl (1880-1966), Erich Heckel (1883-1970) en Karl Schmidt-Rottluff (1884-1976) richten samen een nieuw kunstgezelschap op onder de naam Brücke. Ze deelden allemaal een bepaalde visie op de (nieuwe) wereld. Ze wilden zich losmaken van de traditionele stijl van de academie. Deze voorlopers, de avant-gardisten, ontwikkelden samen een nieuwe stijl die Expressionisme werd genoemd en zo maakten ze hun entree in de 20ste eeuw. Naast een nieuwe stijl wilde de groep zoveel mogelijk gelijkgestemden met elkaar in contact brengen. Dit zowel op nationale als op internationale schaal. En zo kwam het dat in 1906 Max Pechstein (1881-1955) en Emile Nolde (1867-1956) zich bij hen aansloten en in 1910 kwam daar Otto Mueller (1874-1930) nog eens bij. Internationale deelnemers zijn Cuno Amiet, Axel Gallén-Kallela en voor korte tijd onze landgenoot Kees Van Dongen.

In ons land worden de stroming van Brücke vaak in één adem genoemd met Der Blaue Reiter. We noemen hen dan samen ‘de Wilden’. In 2016 hebben zowel Museum de Fundatie in Zwolle als het Groninger Museum in twee uitgebreide exposities aandacht aan de Wilden en de Nieuwe Wilden besteed.

Kenmerken van Brücke

• streven om kleur en vorm helder te gebruiken;
• het innerlijke leven was de drijfveer voor het schilderen;
• de natuur was hun favoriete motief;
• er werd gezocht naar een vertaalslag van emoties in de natuur in al haar vormen;
• speciale belangstelling voor natuur volkeren en authentiek leven
• uiteindelijk kwamen de kleuren los van de natuurlijke bron en werden ze de meest basale vertalers van emoties.
• De kleuren werden impulsief en spontaan aangebracht als lichtende vertaling van gevoel & emoties.

 

Buiten in het groen

Het Brücke Museum  ligt niet in het centrum, maar in de groene omgeving van Dahlem. De natuur als inspiratie staat hier symbool voor de natuur als thuisbasis voor Brücke. Tijdens zijn verblijf in Berlijn bezocht David Bowie verschillende keren dit museum. Het werk Roquaiol (1907) van Erich Heckel inspireerde hem voor het ontwerp van de hoes voor Heroes.

Mijn ervaringen:

• Het was en beetje en zoektocht om er te komen, maar de beloning was zoet.
• Het gebouw voelt niet als een traditioneel museum maar als een villa, als of je bij de kunstenaars zelf op bezoek bent.
• Een compact kunsthuis waarin op allerlei plekken comfortabele stoelen staan om rustig voor een werk te gaan zitten om alles nog eens beter te bekijken.
• Meerdere keren tijdens mijn bezoek word ik tot in mijn hart geraakt door de prachtige, levendige kleuren op de doeken van Karl Schmidt Rottluff. Voor zijn werk ‘de wandelaars’ (1923) pak ik een stoel en laat de stoet eens goed aan me voorbij gaan.
• Mijn hart jubelt. Ik zou me zo bij het gezelschap op dit doek van Schmidt Rottluff willen aansluiten. Gewoon om een stukje met hen mee te lopen en een praatje te maken.
• De kleuren, en vooral het blauw, betoveren me en maken me blij. Die middag ontdek ik nog veel meer moois van Schmidt Rottluff.
• Voor mij sluit zich ook weer een cirkel bij het zien van Roquaiol van Erich Heckel. Vorig jaar heb ik Berlijn in het spoor van David Bowie bezocht en daarbij werd mijn belangstelling geprikkeld voor dit werk.
• Na dit bezoek vul ik mijn persoonlijke schilders Top 5 (Van Gogh, Renoir, Kandinsky en Käthe Kollwitz) aan met Karl Schmidt Rottluff.

Hoe kom je er?

Vanaf Alexander Platz moet je rekenen op zo’n 30 minuten reistijd met de U-bahn en vanaf station Oskar Helene Heim nog eens 10 minuten met lijn S115 halte Pücklerstraße volg daarna de bordjes. Na 5 tot 10 minuten lopen ontdek je een museum in het groen. Het museum is dagelijks (m.u.v. dinsdag) geopend ban 11.00 tot 17.00 uur

Lees hier  verder als je meer wilt weten over Brücke Museum

Combinatie tip

Als je deze reis hebt gemaakt, kun je ook het er naast gelegen Kunsthaus Dahlem bezoeken of op de terugweg naar het metrostation het AlliiertenMuseum.

Wordt vervolgd

Op 15 september 2017 bestaat het Brücke Museum 50 jaar. Die dag opent de nieuwe jubileum tentoonstelling.

Eerder verschenen op dit blog

• Herontdek de Wilden in Zwolle.
• Reünie van de Nieuwe Wilden in Groningen.

© tekst, foto en video Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan het Brücke Museum