De Britse kunstenaar Henry Moore (1898-1986) houdt postuum een vakantie aan zee. Een selectie van zijn beelden, studies en verzameling is deze zomer te zien in Museum Beelden aan Zee in Scheveningen. Onder de titel Vorm & Materiaal maak je nader kennis met het werk en het gedachtegoed van Henry Moore. In de tentoonstelling zijn ruim 80 sculpturen en objecten te zien. De kleine museumgids geeft bij elk object een korte uitleg.
Zomers genieten
Het is op een van de warmste juli dagen dat wij ons bezoek aan Museum Beelden aan Zee hebben gepland. Eerst met trein en tram naar Den haag en Scheveningen en dan ontspannen ontbijten op het strand. Achter ons zien we de Sprookjesfiguren die ons straks de weg wijzen naar Beelden aan Zee. Eerst nog even genieten van het lege strand, de warme zon, yoghurt met fruit en granula en vers sinaasappelsap. Daarna zijn we klaar voor Henry Moore, Vorm & Materiaal.
Museum in de duinen
Ondanks het vroeg uur, laat de zon ons weten dat het een warme dag gaat worden. Het vooruitzicht op een bezoek aan een koel museum lonkt. Maar koel wordt het niet meer vandaag. Na een warm welkom krijgen we een (gratis) zaalboekje met tekst en uitleg over de tentoonstelling. De terrasdeuren van de grote museumzaal staan al open en de zon brandt op het glazen dak. Ik hoor het krijsen van de meeuwen en de strandgeluiden op zaal. Beelden aan Zee maakt zijn belofte, een verbogen schat in de duinen helemaal waar. Door de ligging in de duinen en het uitzicht over strand en zee vanaf het dakterras is het hier goed toeven.
Korte introductie Henry Moore
Ondanks dat Henry Moore een beroemde beeldhouwer is, toch even een korte introductie om hem helder op je netvlies te hebben. Henry Moore is in Castelford (UK) geboren. Hij is het zevende kind in het gezin van ach nazaten. Henry’s vader is een Ierse immigrant met belangstelling voor muziek en literatuur. Hij stimuleert zijn kinderen om een opleiding te volgen zodat ze niet zoals hij in de mijnen hoeven te werken. Op de lage school begint Henry met het bewerken van klei en hout. Als hij elf jaar is, ziet hij een beeld van Michelangelo en dan weet hij dat hij beeldhouwer wil worden. Op de middelbare school vertelt zijn lerares kunstgeschiedenis, Alice Gostick over de kunstontwikkelingen in Europa zoals het (pos)impressionisme en art nouveau. Op zijn 18de wordt Henry opgeroepen voor militaire dienst. Hij raakt in 1917 gewond op het slagveld. Met zijn toelage als ‘oud-militair’ begint hij in 1919 als eerste student beeldhouwkunst aan het Leeds College of Art & Design.
Parijs, Rome en Perry Green
In 1922 bezoekt Henry voor het eerst Parijs. Daar bezoekt hij vele musea en maakt hij kennis met het werk van Paul Cézanne. In die jaren verzamelt Moore lustig allerlei materialen en voorwerpen zoals drijfhout, schelpen, schedels en kiezels. In 1924 gaat hij met zijn diploma en studiebeurs op zak zes maanden naar Rome. Op deze studiereis gaat hij ook weer naar Parijs. In het Louvre ziet hij werken van de Tolteken en Maya’s. De vorm van de liggende Maya-god Chac mool zal vanaf dat moment van grote invloed zijn om zijn werk. Moore voelde zich sterk verbonden met de natuur en hij haalt hier veel inspiratie uit. In juli 1929 trouwt hij met schilder Irina Radetsky (Kiev, 1907-1989) en ze verhuizen naar een atelier in Hampstead. In 1934 reist het stel door Spanje. Als ze in 1940 terug zijn in Engeland wordt hun atelier getroffen door een bom. Ze vinden net buiten Londen een nieuw onderkomen in Perry Green. Hier blijven ze wonen tot Moore’s dood in 1986.
Dé kenmerkende vorm van Moore is de achteroverleunende figuur,
deze vorm is beïnvloed door de Chac-Mool die hij in het Louvre zag.
Henry More Foundation
De tentoonstelling die je in Beelden aan Zee ziet is samengesteld door het team van de Henry Moore Foundation. Deze stichting is in 1977 met medewering van de kunstenaar zelf opgericht. De missie van de stichting is gericht op scholing en promotie van de schone kunsten in het algemeen. Daarnaast ligt de focus meer specifiek op het beter begrijpen van de kunst van henry Moore. Om dit doel te bereiken organiseert de Foundation wereldwijd exposities. Vorm en Materiaal is daar een voorbeeld van. In Groot-Brittannië zijn er twee locaties waar de Foundation actief is. De eerste locatie is het voormalige woonhuis van Moore met beeldentuin, het Dana Tree House in Perry Green (Munch Hadham in het Graafschap Hertfordshire). De tweede locatie is Henry Moore Institute in Leeds.
In Moore’s opvatting is alles, elke vorm, elke stukje natuurlijke vorm en -materiaal
van dieren, mensen, kiezels, schelpen is een vorm die je kunt helpen bij het maken van een sculptuur.
Vorm en Materiaal
Zoals gezegd verzamelt Moore er al vroeg lustig op los. Dat zie je direct als je de grote zaal in loopt. In de grote vitrine liggen schelpen, drijfhout en andere materialen. Je krijgt ook verwijzingen naar de inspiratie van de vormen naar werk dat Moore maakt. Een voorbeeld is de gelaagde ‘çlam shell’, deze vorm inspireert Moore voor een liggende vrouwfiguur. De kunstenaar werkt graag met allerlei soorten materialen zoals gips, steen, brons, drijfhout, kiezels en schelpen. De keuze voor de organische vormen en zijn materiaalkeuze wordt ook uitgelegd in de video in de filmruimte.
Koning & Koningin
Het beeld dat de grote zaal beheerst is het bronzenbeeld van ‘King & Queen’ die Moore in 1952-1953 heeft laten gieten. Het paar is maar liefst 1,67 meter hoog en het bankje waarop ze zitten is ruim 1,40 meter breed. Kijk eens goed naar de vele vormen in de hoofden van de twee beelden. Moore dacht bij de creatie van het koningspaar aan de oude opvatting van de vorst als goddelijk gezegend wezen. Hij combineert naturalistische elementen als handen en voeten met meer geabstraheerde vormen zoals in de hoofden. Het was Moore’s bedoeling om de vermenging van het menselijke en het hemelse binnen dit koningspaar te suggereren. Dit is een van de beroemdste beelden uit Moore’s oeuvre.
Met Moore op het terras
Op het terras staan vier grote bronzen sculpturen. In 1953 bezocht Moore Mexico, het land van de Tolteken en Maya’s. Hij bezocht er ruïnes en raakte gefascineerd door een stenen kruis uit de 16de eeuw. Dit idee van de verticale sculptuur gebruikte hij later in zijn ontwerpen voor het hoofdkantoor van de English Electric Company in Londen. Moore wilde een verandering van zijn (veel) gebruikte liggende figuurvorm en ontwikkelde een serie verticale sculpturen. Hier staan Upright Motive nummer 5 (1955-56), nummer 7 (1955-1956) en Upright Motive nummer 9 (1979). Als je voor nummer 9 staat, lijkt het net of er een abstract menselijke vorm uit een voetstuk oprijst.
Totempalen
De inspiratiebron hiervoor vond de kunstenaar in de verticaliteit van de bomen en de rituele totempalen aan de Amerikaanse Noordwestkust. Veel beeldhouwers van Moore’s generatie zijn beïnvloed door de kunst van de oude en inheems volkeren. Upright nummer 9 verwijst naar een duizendjarige traditie van monolithische vormen. We zien in de schaduw op het terras een vrije tafel. Een fijne plek om dit bezoek aan Beelden aan Zee af te ronden. Terwijl wij genieten van de koffie krijsen de meeuwen boven ons hoofd.
Henry Moore, Vorm & Materiaal is nog tot en met 22 oktober 2023 te zien in Museum Beelden aan Zee. Je betaalt met je Museumkaart een eenmalige toeslag van € 3,50. Een gratis exemplaar van het BAZ museummagazine ligt voor je klaar.
Nu ook te zien in Den Haag
Kunstmuseum: Escher, Andere Wereld
In het Kunstmuseum is tot en met 10 september 2023 nog de expositie Escher, Andere wereld te zien. Het Belgische architectenduo Gijs Van Vaerenbergh heeft ruimte vullende installaties gemaakt die een interactie aangaan met het werk van Escher: Zij vertalen Escher van 2D naar 3D. Lees hier mijn ervaringen.
Escher in het Paleis: Escher & de Mesquita
Escher en de Mesquita, Escher in het Paleis Den Haag tot en met 1 oktober 2023.
In deze tentoonstelling ligt de focus op de ontdekker van Escher, Samual Jessurun de Mesquita. Je ziet ook welke invloed De Mesquita op het werk van Escher heeft gehad. Naast zijn leraar was de Mesquita tot zijn dood tijdens de oorlog, een goede vriend van Escher.
Gezichtsbedrog, lang vóór Escher is tot en met 31 september 2023 te ervaren in Museum Bredius in Den Haag. Museum Bredius is een klein museum, met uitzicht op de Hofvijver, het torentje en het Mauritshuis. AANRADER!
Gratis beeldenroute Voorhout Monumentaal
Op de Lange Voorhout in Den Haag vind je een gratis beeldenroute op maar liefst drie locaties. Pulchri Studio organiseert nu voor deze tweede maal deze beeldenroute. Op het schelpenpad op de Lange Voorhout staan veertien beelden, ook in de binnentuin van Pulchri Studio staan veertien beelden. Dit feest voor oog wordt compleet negen werken in de Kloosterkerk. De twee verkeersborden van Zeger Reyers (Voorburg, 1966) zorgen er voor dat je de beeldenroute niet kunt missen. Je hebt nog tot en met 20 augustus 2023. Kijk hier voor de details.
© tekst en afbeeldingen Wilma Lankhorst.
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan en toestemming van Museum Beelden aan Zee en de Henry Moore Foundation.
