Design uit het land van de van de aardappeleters

Van Gogh 2015 is het thema van het grote Vincent van Gogh inspiratiejaar. 125 jaar na zijn dood prikkelen zijn meesterwerken nog steeds. In de aanloop op dit Europese jubeljaar hebben talrijke musea en liefhebbers de koppen bijeen gestoken. Met mooie initiatieven als gevolg. Een verrassend voorbeeld is te zien in het Noordbrabantsmuseum in Den Bosch. Van Gogh heeft niet alleen schilders geïnspireerd maar ook veel jonge vormgevers en ontwerpers. Een verzameling ‘Brabants design’ is tot 26 april a.s. te zien in Den Bosch. Wat dacht je van klompen met ingebreide sokken, een biggenbodywarmer, een schop, riek en laars in brons, een stoel waarop paddenstoelen groeien, Brabants Bont geweven van hergebruikt plastic of leren vazen? Ambachtelijke technieken met nieuwe materialen geïnspireerd door de bekendste Brander aller tijden: Vincent van Gogh.

Verkenner

Ook voor deze expositie heeft het museumteam weer een handige verkenner gemaakt. Een boekje op briefkaartformaat met leuke teksten en veel afbeeldingen. In aanloop op het werk van de vormgevers, loop je door het historische deel van het museum. Hier hangen werken van leermeesters en tijdgenoten van Van Gogh. Constant Huijsman(1853-1890) gaf Vincent les op de eerste HBS van Brabant in Tilburg. Van Gogh is grotendeels autodidact, maar hij volgende her en der wel lessen zoals bij zijn aangetrouwde neef Anton Mauve. Een schilder die van Van Gogh erg bewonderde was de Fransman Jean-François Millet (1814-1475). Vincent heeft verschillende werken van Millet vaak nagetekend om zijn tekentechnieken verder te perfectioneren.

Het eeuwige zoeken

Via de tuingalerij kom je in het tweede deel van het museum. Hier vechten twee tentoonstellingen om mijn aandacht: ‘De Würth collectie met David Hockney’ en ‘Design uit het land van de aardappeleters’. Ik kwam voor de laatste, en laat Hockney en Tingeley voor nu even rechts leggen.
Net als Van Gogh zijn ook nu veel ontwerpers bezig met een permanente zoektocht naar de mogelijkheden van kleur, materialen en grondstoffen. Voor de designers die hier te zien zijn is duurzaamheid een belangrijke randvoorwaarde in hun werk. Naast deze zoektocht zijn bewondering voor de natuur en de hang naar eenvoud waarden die de moderne ontwerpers delen met de oude meester. De tentoonstelling is opgebouwd uit drie thema’s: Eenvoud, natuur en boerenland.

Kracht van eenvoud

Eenvoud was een van de kernwaarden van Van Gogh. Hij koesterde grote bewondering voor de arbeiders en de wevers. Voor hem waren zij het toonbeeld van eerlijke, hardwerkende mensen, die leven zonder opsmuk. De kracht van de eenvoud waar Van Gogh naar streefde is een belangrijk criterium van de ontwerpen in dit thema. Dat zie je terug in de meubels die om de grote eettafel staan, het servies van recyclebare materialen op de tafel en de kroonluchters van gebruikt glas. Oude materialen krijgen nieuwe functies en het vraagt geduld en aandacht om deze ontwerpgrapjes goed te kunnen zien.

Boerenland

In de tweede zaal wordt mijn blik direct gevangen door de groene wand met behang van natuurprints. Een kreupel paard van stof steunt op een krukje. Langs de muur allerlei grappige ontwerpen zoals een bodywarmer voor biggen, een schop, riek en laars van brons. Hier liggen verschillende groenten van stof, maar zo echt dat je er bijna in wilt bijten.

Groene akoestiek 

Hoe je stilte kunt ontwerpen, laat Marjan Veltkamp hier prachtig zien. De natuur is haar inspiratie bron voor haar project ‘Fields, the silence designed’. Ik sta oog in oog met groene vilten klimbladeren die met ogen en lussen in elkaar zijn verstrengeld. Deze objecten, van 100% wolvilt, verbeteren de akoestiek in een ruimte, hebben een betoverde werking én dragen bij aan een goede isolatiewaarde. Dit laatste is aantrekkelijk voor een besparing van energie. Achter dit prachtige groene veld, vliegen lichtvogels door de ruimte. Studio Drift heeft een zwerm vogels ‘gevangen’ in glas. Buisvormige lampen wekken hier de indruk van een vogeltrek. Vol energie verlaat ik even later het museum, buiten schijnt de zon, ik trek de natuur in en geniet met de verkenner nog even na van alle ontwerpen.

Van Gogh 2015 – Design uit het land van de aardappeleters, nog te zien tot 26 april 2015 in het Noordbrabants Museum in Den Bosch. Gratis met Museumkaart.

Meer over Van Gogh 2015 vind je hier.  Ook Mons 2015 besteed veel aandacht aan van Gogh in het kader van Culturele Hoofdstad van Europese 2015.

Emile Bernard (tijdgenoot en schilder vriend van Gogh zei over hem: Hij wilde de zon zelf schilderen en niet haar stralen’.

Schets Vincent van Gogh door Emile Bernard, te zien in Kunsthalle Bremen. (afb. met dank aan Kunsthalle Bremen)

© tekst en foto’s Wilma Lankhorst