Beleef in Museum De Fundatie  
‘Congo Tales’

Wat weet jij van Congo? Heb je ooit gehoord van Congo Tales? Wist jij dat er naast het Amazonegebied nog twee groot regenwouden zijn? Eén er van ligt in Afrika: het Odzala Kokoua National Park. Dit regenwoud in Congo is één van de drie grote groene longen van onze planeet. Om aandacht voor dit natuurgebied te vragen kwam het team van Tales of  Us met het idee om portret- en modefotograaf Pieter Henket te vragen. Het resultaat is een indrukwekkende en intrigerende tentoonstelling met de titel Congo Tales. Nu te zien in Museum De Fundatie in Zwolle.

Mijn eerste indrukken van Congo Tales

Pieter Henket

We staan in de grote wolk van Museum De Fundatie. Dit is een ontwerp van architect Hubert-Jan Henket, de vader van de fotograaf die nu voor ons staat. Na de openingsexpositie van Pieter in 2008 is hij nu met zijn team terug met de tentoonstelling Congo Tales. Henket is in Amerika bekend als modefotograaf. De fotoportretten van Henket zijn geïnspireerd door de schilderkust van de 17e eeuw, onze Gouden Eeuw. Voor zijn lens stonden beroemdheden als Lady Gaga, Mary J. Blige, Eddie Redmayne en Mary-Kate en Ahsley Olsen.

Society fotograaf in het regenwoud

Maar hoe komt een Hollywood-fotograaf in het regenwoud van Congo terecht? Daar was het creatieve brein van Eva Vonk voor nodig. De organisatie Tales of Us richt zich al jaren op het behoud van het regenwoud in Congo. Vanuit het Westen is er relatief weinig aandacht voor deze belangrijke groene long op het Afrikaanse continent. De initiatiefnemers van Tales of Us cineast/producent  Stefanie Plattner en media-creator Eva Vonk zochten naar een nieuw, creatief plan.

Natuurbescherming binnen de museummuren

Eva en Stefanie dachten diep na over de vraag hoe ze de aandacht van de wereld zouden kunnen trekken voor het Congobekken? De meest voor de hand liggende optie, een documentaire was voor hen geen optie. Er moest een andere, meer creatievere manier zijn om een groot publiek te bereiken. Het Congolese regenwoud is sinds eeuwen een grote inspiratiebron voor mythen en verhalen van de woudbewoners. Zittend om een kampvuur, worden de verhalen doorverteld aan de volgende generatie. De Congolese kunstenaar en filosoof Steve Regis ‘Kovo’ N’Sondé en schrijver Wilfried N’Sondé hebben 24 geselecteerde verhalen op papier gezet. Deze veerhalen en de foto’s van Pieter Henket staan het prachtige koffietafelboek Congo Tales.

Congo Tales in kleur

Hier in Zwolle vertellen de foto’s van Pieter het verhaal van de regenwoudbewoners. Vijf weken was Pieter te gast bij de bewoners van het Mbomo District in het Congobekken. Hij luisterde naar hun verhalen en verkende hun woon- en werkgebied. De 43 foto’s in de expositie in Zwolle zijn deels in zwart-wit en deels in kleur. Voor de portretten van de bewoners, koos Henket voor zwart-wit prints. Als zijn gastgezinnen meespelen in de verbeelding van de mythen, zijn deze afdrukken in kleur. Deze combinatie in de tentoonstelling is echt heel fraai. De beelden stralen trost en vertrouwen uit. Het foto- en verhalenboek is een mooi cadeau idee voor de komende feestdagen. Aan de fotoserie Congo Tales is in totaal vijf jaar gewerkt.

Mijn ervaringen met Congo Tales

• De Fundatie pakt heel groot uit met deze tentoonstelling. En terecht want zowel de portretten als de uitdagingen waarvoor de bewoners van het Congobekken staan, verdienen onze aandacht.
• Wat me als eerste opvalt, is het geluid van het regenwoud in het museum. Gaande weg hoor ik meerder geluiden zoals pratende mensen, stappende olifanten en gezang. Deze geluidsopnames uit het Mbomo-regenwoud zijn van de geluidskunstenaar David Kamp. De combinatie van beeld en geluid maakt dat je het regenwoud voelt als je in de wolk van de Fundatie loopt.
• De keuze om de portretten in zwart-wit af te drukken en de verbeelding van de verhalen in kleur vind ik heel slim. Hierdoor begrijp je de context beter en heeft Henket de bewoners een prachtig podium gegeven.

• Dat Pieter Henket het vertrouwen van de bewoners heeft gewonnen, blijkt o.a. uit de boeiende groepsproducties. De Congolezen vertellen ons via de foto’s van Henket hun verhalen over bovennatuurlijke krachten die leven en dood controleren, over initiaties en de natuurwetten die zich onttrekken aan de wetten van mensen.
• Neem de tijd als je Congo Tales wilt verkennen. Iedere foto heeft meerdere lagen en die zie je niet als je er vluchtig langs loopt. Het beeld van de tiental kinderen die samen een kronkelige mbomo (boa constrictor) vormen in een oranjerood landschap staat op mijn netvlies gebrand.

• Naast de 43 foto’s kun je de film The little fish and the crocodile bekijken in een aparte filmruimte. Ook hier is het genieten van het opnames, de geluiden en de prachtige beelden.
• Het verhaal dat nog steeds door mijn hoofd zingt is het verhaal van de zon en de mol. Twee hartsvrienden spelen de hoofdrol in deze mythe. De manier waarop zij zich hebben ingeleefd in deze vertelling is fenomenaal.
• Wist jij dat de rivier de Congo met zijn lengte van 4.380 kilometer, de op één na langste rivier ter wereld is. Alleen de Amazone in Zuid-Amerika is langer.

Congo Tales met fotografie van Pieter Henket is t/m 5 januari 2020 te ontdekken in Museum De Fundatie in Zwolle [ link]

Op RTLZ was eind september de tweedelig serie Myths of the Congo te zien. Abonnees op Videoland kunnen deze serie nog terugkijken.

De prachtige catalogus Congo Tales is een indrukwekkend fotoverslag van de zoektocht naar de bewoners van het Congobekken. Uniek cadeau of relatiegeschenk.

Nu ook te zien (en te horen) in De Fundatie

video ONRUST

ONRUST van Sticks

We staan voor een dichte deur en Junte Uiterwijk (Zwolle), beter bekend als Sticks neemt ons mee in zijn wereld als muziekproducent. Anno 2019 zijn wij gewend om nieuwe muziek direct gratis te kunnen beluisteren. Iedere donderdagavond worden er wereldwijd honderden nieuwe muziekproducties online gezet. Sticks: “Onze luisterervaring worden steeds vluchtiger. In dit digitale tijdperk is het aanbod simpelweg té groot. Als muziekmaker stop ik mijn leven, tijd, bloed, zweet en tranen in mijn teksten”. De tegenstelling van het vluchtig consumeren en het intensieve maakproces vindt Sticks interessant. Hij vroeg zich af: “Wat gebeurt er als je die muziek en teksten brengt naar een plek waar je kunst normaliter ‘consumeert’, namelijk in het museum?”

June Uiterwijk (Sticks) in de zaal met tekstfragmenten die je terug hoort in ONRUST

ONRUST is een nieuw muziekconcept dat niet op Spotify, YouTube, CD of vinyl uitkomt. Naast vijf belevingszalen is er in de Fundatie een studio waarin Sticks, zo lang de expositie loopt, werkt aan nieuwe muziekfragmenten.

De compositie ONRUST is t/m 5 januari 2020 exclusief te ervaren is in Museum De Fundatie. Daarna haalt Sticks alle muziek uit de digitale wolk (cloud) en is ONRUST nooit meer ergens te horen.

Gedroomde Paradijzen van Jeroen Krabbé

Met jaloerse blikken volg ik de voetsporen van Jeroen Krabbé als hij weer eens op reis gaat. Met een groot enthousiasme en de blik van een schilder volgde bij Vincent van Gogh, Pablo Picasso en Paul Gauguin. In deze laatste reportage gebeurde er iets met de schilder Krabbé wat hem nog niet eerder was overgekomen bij de serie ‘Krabbé zoekt Gauguin…’ Krabbé zegt hier zelf over; “ Er zijn weinig schilders die werkelijk een kleurgebruik hebben waar je ondersteboven van bent”. Dat gevoel overviel Jeroen Krabbé tijdens zijn bezoek op o.a. de tropische eilanden Martinique, Tahiti en Hiva Oa. Met deze kleursensaties in zijn hoofd heeft Krabbé na terugkomst van deze Tv-productie de kwast opgepakt. In twaalf doeken deelt hij zijn herinneringen nu met ons.

Nu drie maal Krabbé in Kasteel het Nijenhuis in Heino

Het team van Museum De Fundatie en de schilder Jeroen Krabbé hebben al jaren een innige artistieke relatie. Drie series van Krabbé’s werk waren al eerder te zien waren in de Fundatie. Deze drie zijn nu weer even te zien in Kasteel het Nijenhuis in Heino/Wijhe: De ondergang van Abraham Reiss (2010), Dum Vivimus Vivamus (2013) en Het late licht (2017). Ook deze drie tentoonstelling zijn t/m 5 januari 2020 te zien.

Mooie catalogus met uitgebreid interview

Gedroomde paradijzen, is ook als  gelijknamig boek verschenen bij Uitgeverij Waanders & de Kunst. Hierin staan de 12 landschappen en een  gesprek tussen Jeroen Krabbé en Ralph Keuning (directeur van Museum De Fundatie). Ook de regisseur van de serie Krabbé zoekt Gauguin, Richard den Dulk, vertelt over zijn avontuur met Gauguin en Krabbé. Voor € 19,95 heb je een kleurrijk droom geschenk voor de komende feestdagen.

© foto’s, video en tekst Wilma Lankhorst 
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan Museum De Fundatie, fotograaf Pieter Henket, Tales of Us, Sticks en Jeroen Krabbé.