De Factory van Carlos Amorales
Met The Factory van Carlos Amorales heeft het Stedelijk Museum in Amsterdam een Europese primeur in huis. Dit is de eerste grote Europese overzichtstentoonstelling van de Mexicaanse kunstenaar Carlos Amorales. In maar liefste 14 zalen krijg je een aardig beeld van het veelzijdige werk van een van de belangrijkste hedendaagse Mexicaanse kunstenaars. In Carlos Amorales – The Factory licht de focus op zijn oeuvre vanaf het midden van de jaren negentig tot het meest recente werk dat de kunstenaar speciaal voor de tentoonstelling maakt. Je kunt je eigen route bepalen, maar het is erg leuk om de audiotour mee te nemen die Amorales zelf, deels heeft ingesproken. Ik wens je een onvergetelijke ontdekkingsreis.
update
Het Stedelijk Museum gaat 1 juni weer open.
The Factory van Carlos Amorales is verlengd t/m 7 juni 2020
Bestel hier je online entreebewijs. Ook als je een Museumkaart hebt!
Mijn eerste indrukken van The Factory
Corona special
Kunstenaar Carlos Amorales heeft speciale mondkapjes ontworpen
die je vanaf 1 juni in de museumwinkel van het Stedelijk kunt kopen.
Wie is Carlos (a)Morales?
Als je jezelf een beetje in Carlos Amorales verdiept, kun je een boek over hem schrijven. Ik zal het hier in een paar alinea’s proberen en je zo door de expositie leiden. Carlos Morales is in 1970 in Mexico City geboren. Als hij na de middelbare school aangeeft dat hij een schilderopleiding wil gaan volgen, sturen zijn ouders hem naar Amsterdam. Studeren in Nederland is in die dagen goedkoper dan in Mexico. Carlos meldt zich aan bij de Rijksakademie. Daar vinden ze hem te jong, hij krijgt het advies om het eerst op de Gerrit Rietveld Academy te proberen.
Peep show (2019) Carlos Amorales in het Stedelijk in Amsterdam foto Wilma Lankhorst
Morales op de Rietveld Academie
Carlos kan op de Rietveld Academie terecht als hij van een traditionele schilderopleiding afziet en zich wil inzetten voor een algemene, meer uitdagende kunststudie. Hij pakt deze uitdaging met beide handen aan en begint in 1992 op de Rietveld Academy. Als hij daar afstudeert is hij als nog welkom op de Rijksakademie in het zogenaamde ‘residency-programma’. In 1996 rond Carlos zijn kunstopleidingen in Amsterdam af. Hij blijft nog tot 2004 in onze hoofdstad wonen en werken.
Het masker van het identiteitsproject. Met dank aan de kunstenaar en kurimanzutto.
Morales wordt Amorales
Tijdens zijn verblijf op de Rijksakademie begint hij aan een identiteitsonderzoek. Hij ontwikkelt een conceptuele identiteit, waarvoor hij een nieuwe naam aanneemt (Carlos Amorales) en waarvoor hij een masker ontwerpt. Voor dit masker vindt hij inspiratie in de Mexicaanse cultuur in de figuur van de populaire lucha libre-worstelaars. Carlos schrijft een officieel verzoek aan de directie van de opleiding waarin hij toestemming vraagt voor dit identiteitsproject. Deze brief is in de tentoonstelling te zien. Amorales leent zijn identiteit (het Amorales-karakter) aan anderen uit met het doel te onderzoeken hoe kunst in het alledaagse leven kan fungeren.
Zaalimpressie – op de voorgrond het worstelaars-masker van het identiteitsproject Met dank aan de kunstenaar en kurimanzutto.
Mexicaanse worstelaars
In de eerste video van Carlos Amorales (zaal 2) maak je kennis met het Amorales-karakter met het masker van een lucha-libre worstelaar. Amorales leent als het ware zijn identiteit uit aan bevriende kunstenaars, worstelaars, vechters én aan onbekenden. Voorzien van zijn artiestennaam en masker, traden zijn vervangers op in echte worstelwedstrijden én in voorstellingen in verschillende musea en kunstinstellingen in Europa, Amerika en Mexico. Op een tweede video is te zien hoe de stand-ins de professionele Mexicaanse worstelaars aardig de les lezen.
Zaal 3 – Carlos Amorales, El no me mires (The Eye-Me-Not), 2015. Met dank aan de kunstenaar en kurimanzutto, Mexico-Stad / New York.
Carlos Amorales terug naar Mexico
In 2004 gaat Carlos vanuit Amsterdam terug naar Mexico Stad. Hier begint hij een eigen studio. Hij wordt in die periode vooral geraakt door de massale productie én distributie van beelden in de media. Met Andy Warhols ‘Factory’ en de Disney’s vroege animatie-studio’s in gedachten, creëert Carlos Amorales met zijn eigen team een beeldbank van duizenden digitale vectorbeelden (monochrome silhouetten). Hij noemt dit het Liquid Archive. Uit dit digitale archief putten zowel Carlos als zijn medewerkers steeds weer ideeën voor nieuwe projecten. Op verzoek wordt het Liquid Archive ook met derden gedeeld. De inhoud van het Liquid Archive is de rijke voedingsbodem voor de vele gevarieerde projecten en installaties in deze expositie.
We’ll See How All Reveberates (2012-2019) © Carlos Amorales foto Wilma Lankhorst.
Carlos Amorales werkt graag op locatie
Naast werken in zijn studio, zoekt Carlos Amorales steeds weer naar bijzondere uitdagingen op locatie. Hij is in de afgelopen jaren vaak uitgenodigd als zogenaamd ‘artist in residence. Een klinkend voorbeeld hiervan is te zien in de zaal met het werk de ‘Triangle Concellation’. Inspiratie hiervoor vond hij in de wereldberoemde mobiles van de Amerikaanse beeldhouwer Alexander Calder (1898-1976). In 2015 heeft Amorales zijn Triangle Concellation opgehangen in het Calderwood Court van de Harvard University. Nu hangt een deel hier in het Stedelijk. Aan de muur hangen enkele pauken waarmee jezelf deze mobile kunt bespelen. De suppoosten zijn voor Amorales aangewezen als de ‘concertmeesters’.
Orgy of Narcissus (2019) © Carlos Amorales in samenwerking met TextielLab Tilburg.
Samenwerking met TextielLab Tilburg
Voor deze tentoonstelling heeft Carlos in samen met het TextielLab in Tilburg een nieuwe installatie ontwikkeld: Orgy of Narcissus (2019). In een aparte zaal zie je een fries van zestig met zijdegaren geweven doeken. Carlos laat ons kennismaken met het fenomeen van de ‘internet meme’. Dit zijn online beelden die zich razendsnel verspreiden en steeds van gedaante en betekenis veranderen. Hij onderzoekt het fenomeen, van de overlappende beeldenstromen, van een figuur die gevangen zit in een eeuwigdurende narcistische orgie.
Life in the folds (2017-2019) Alfabet van neusfluiten en video op de achtergrond
Het Amorales alfabet
Mijn eerste kennismaking met het werk van Carlos Amorales gaat terug naar de Biënnale van Venetië in 2017. In één van de vele gebouwen in het Arsenaal was de inzending van Mexico te zien. Mijn warme belangstelling voor dit Midden-Amerikaanse land is voor mijn trouwe (blog) volgers een bekend gegeven. In een sereen witte zaal zag ik verschillende tafels met daarop allerlei zwarte keramische elementen. Aan de muur hingen muziekbladen met daarop dezelfde zwarte elementen. Het derde element in de zaal was een video waarin een verhaal wordt verteld van een familie die vlucht uit een vervloekt dorp. De ondertiteling en de muziek bij deze video komen van de zwarte keramische sculpturen die naast letters ook neusfluitjes blijken te zijn. Hier in Amsterdam raak ik weer net zo betoverd door deze installatie als toentertijd in Venetië.
Carlos Amorrales en The Black Cloud (2007-2019) © foto Martijn van Nieuwenhuyzen.
Een vlucht van 28.000 motten
Zong Doris nog over ‘twee motten in een oud jas’, Carlos Amorales heeft 28 000 motten vrij gelaten in het Stedelijk Museum. Dit project The Black Cloud groeit organisch mee met de ruimte(s) waarin Carlos zijn zwarte motten loslaat. Je loopt hier door vier kabinetten waarin zwermen zwarte nachtvlinders hun toevlucht hebben gezocht. Elke zwarte mot is met een laser uitgesneden, daarna met de hand gevouwen. Met buddy’s zijn ze tegen de wanden en op ramen geplakt. Dit is een voorbeeld van modern monnikenwerk. Het begon in 2007 met enkele zwermen motten in zijn keuken en in zijn atelier. Een galeriehouder zag het en wilde de installatie ook hebben. Zo ‘vloog’ een uitgebreide zwerm vanuit het atelier door naar galeries, museumzalen en kunstbeurzen.
In de laatste zaal liggen in de vitrine allerlei voorbeelden van ‘gestolen motjes’door o.a. de mode-industrie © foto Wilma Lankhorst.
Gestolen motjes
Toen de motten eindelijk een definitief huis hadden gevonden bij een kunstverzamelaar, dacht Carlos dat hij ‘zijn motjes’ nooit meer terug zou zien. Niets was minder waar: ontwerpers in de modebranche hadden de motjes gezien en ze illegaal gekopieerd. Carlos zag de motten in aangepaste versies terug op exclusieve kleding van Dior, Fürstenberg en Dolce & Gabanna. Gevolgd door jurken en ondergoed van goedkopere merken. Uiteindelijk werden de motjes gebruikt als sjabloon voor tatoeages. Dit illegaal kopiëren en gebruiken zijn twee van de vele aspecten van de massale verspreiding van beiden. Carlos maakte op zijn beurt weer tekeningen van de aangepaste ontwerpen. Hij noemde dit project Black Cloud Aftermath en je kunt dit zien in een van de laatste zalen.
Video (still) installatie Life in the folds (2017-2019) foto Wilma Lankhorst.
Carlos Amorales, the Factory is nog t/m 7 juni 2020 te zien in het Stedelijk Museum in Amsterdam.
De tentoonstelling omvat veertien zalen met ruimtelijk werk, installaties, schilderingen, tekeningen, video’s, druksels, weefsels, animaties en geluidswerken die Amorales vaak combineert in grootschalige ruimtelijke installaties in een open, niet-chronologisch parcours. Je loopt door de wereld van Amorales, die gevuld is met sprookjesachtige beelden en verhalen waarin hij zijn bespiegelingen over het spanningsveld tussen individu en samenleving vormgeeft.
De helft van een kunstenaarsduo
Tijdens het onderzoek voor dit artikel kwam ik een leuk weetje op het spoor. Carlos Amorales is getrouwd met de Mexicaanse (dans)kunstenaar Galia Eibenschutz. In de zes jaar dat deze website actief is, heb ik meerdere kunstenaarsduo’s mogen ontmoeten. Dit fascineert me. In dit geval heb ik de vrouwelijke helft nog niet persoonlijk ontmoet, maar er zijn wel enkele details die ik met je wel delen. Wie weet wat de toekomst nog brengt?
Ook Galia Eibenschutz heeft in Amsterdam gestudeerd. Na haar studie aan verschillende dansacademies in Mexico heeft zij in de periode 2003-2004 aan de DAS (De Academie voor Theater en dans) een Master-opleiding gevolgd. Op haar eigen site zie je mooie voorbeelden hoe zij muziek en dans combineert met grafische kunstvormen.
© tekst, foto’s en video Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan het Stedelijk Museum, Carlos Amorales, kurimanzutto, Nils Staerk en alle bruikleengevers. Foto van de drie medewerkers met mondmasker Iris Duvekot
