Zomergasten in Rijksmuseum

Het programma ‘Zomergasten’ op TV mag dan zijn afgesloten, in het Rijksmuseum zijn er nog drie te zien. Marten, Oopjen en Penone zijn dit jaar de laatste zomergasten in Amsterdam. Voor de meesten van ons zit de zomervakantie 2016 er op. We genieten na van de foto’s, mooie herinneringen en de fijne nazomer. Marten, Oopjen en Penone blijven nog tot 2 oktober in onze hoofdstad. Penone heeft zijn plaats gevonden in de beeldentuin van het Rijksmuseum en Marten en Oopjen logeren in de Eregelarij links naast de Nachtwacht. Verleng je zomergevoel en bezoek de speciale zomergasten tot en met 2 oktober in het Rijks in Amsterdam. Ik stel ze graag even aan je voor.

Penone in de Rijksmuseumtuinen

De Italiaanse beeldhouwer (en tekenaar) Penone heeft deze zomer het stokje, beter gezegd, de beitel overgenomen van Joan Miró  in de tuinen van het Rijksmuseum. Giuseppe Penone is op 3 april 1947 geboren in het Italiaanse Garessio. Hij komt uit een boerenfamilie en zwierf al jong, lang en veel door ruisende bossen, spartelende riviertjes en verkende prehistorische grotten. Deze natuurlijke materialen zijn nu de basiselementen van zijn installaties. In het creatieproces staat altijd de relatie tussen de mens (het lichaam) en natuur (aarde) centraal. Naast sculpturen van hout en steen, maakt Penone ook beelden van brons en keramiek. Hij won al meerdere prijzen waaronder de Rolf-Schock-Preis (2001), woont en werkt in Turijn en geeft les aan de École des Beaux Art in Parijs. In 2007 was zijn werk al te zien in Museum Kurhaus in Kleve.  http://wilmatakesabreak.nl/duitsland/oranjeroute-de-7-van-kleve/  Nu is hij één van de internationale zomergasten in het Rijks en staan 18 van zijn 25 werken buiten in de groene oase rondom het museum. De andere zeven staan her en der verspreid in het museum, Zo ontdekte ik in het Atrium bij binnenkomst twee grote doeken (12 bij 6 meter) waarop een tekening staat van zijn voorhoofd en een kijkje in de binnenkant van zijn schedel. Midden in de Voorhal van de Eregalerij zag ik een takkenbos met gouden blaadjes.

 “Een tuin leeft van licht, van kleuren, van stenen, van planten. De aanwezigheid van mensen doorsnijdt hem, bewoont hem op een aarzelende en vluchtige manier, voegt aan het leven van die plek de lichte loop van zijn bestaan toe. De mooiste beelden in een tuin zijn die, die bomen, stenen en kleuren worden.” , aldus Giuseppe Penone (1998).

Marten & Oopjen

Om dit bijzondere echtpaar te ontmoeten, moet je wel langs de kassa. Rembrandt van Rijn schilderde twee enorme doeken van Marten Soolmans en zijn bruid Oopjen Coppit. Je ziet ze ten voeten uit, iets wat in de schilderkunst bijna exclusief was voorbehouden aan koningen en leden van adel. Oopjen (22 jaar) was een telg uit een Amsterdamse koopmansfamilie, de familie van haar grote liefde Marten Soolmans (20 jaar) kwam uit Antwerpen. Marten’s vader, eigenaar van een suikerraffinaderij, verhuisde in 1591 vanuit deze Belgische havenstad naar Amsterdam. In onze hoofdstad werd in 1613 Marten geboren. Marten en Oopjen trouwden in 1633 en kregen in 1634 hun eerste kind. Tijdens deze zwangerschap heeft Rembrandt het jonge stel in 1634 geschilderd. Ondanks deze latere datum worden de twee werken toch als huwelijksportretten gezien. Marten is maar 28 jaar geworden. Samen met Oopjen kreeg hij drie kinderen waarvan maar één zoon de volwassen leeftijd heeft bereikt. De weduwe Oopjen hertrouwde met kapitein Maerten Deay en met hem kreeg ze nog twee kinderen. Oopjen is op 78-jarige leeftijd op 1 november 1689 in Alkmaar overleden.

Na 2 oktober zit het publieke deel van deze zomerse logeerpartij er op. Marten en Ooijen verhuizen dan naar de restauratieatelier van het Rijksmuseum. Daar gaan de experts bekijken of onder andere de sigarenrook van de Rothschilds de kwaliteit van deze werken heeft beïnvloed. Na de restauratie gaan ze, volgens afspraak, tijdelijk terug naar hun Parijse residentie in Museum het Louvre. 

 Bekijk hier Marten & Oopjen op YouTube

Mijn ervaringen:

• Het Rijksmuseum opent dagelijks om 9 uur. Toen ik een kwartier voor dit openingsuur bij het museum aankwam, stond er al een rij van internationale bezoekers. Mijn Rembrandt-kaart zorgde voor een V.I.P.-entree en enkele minuten na 9 uur stond ik alleen, oog-in-oog met Marten en Oopjen. De lange minuut die dat duurde, koester ik. Het voelde magisch om even alleen voor twee zulke mooie portretten te staan.
• Met team van het Rijksmuseum heeft per portret een A-3 gemaakt waarop allerlei leuke details en wetenswaardigheden staan beschreven. Zo leer je het bruidspaar in relatief korte tijd beter kennen.
• De ervaring zo dicht bij de schilderijen te staan, allerlei details te zien én te ontdekken die Rembrandt deze portretten heeft meegegeven, heb ik als heel bijzonder ervaren. Ik heb eerst zelf intensief beide doeken bekeken en daarna heb ik ze nog eens met de uitleg erbij opnieuw bestudeerd.
• Na mijn bezoek aan het rijks ben ik doorgefietst naar Museum van Loon aan de Keizersgracht 672. Hier hebben beide doeken ooit gehangen. In 1815 kwamen beide schilderijen in het bezit van de Amsterdamse Regentenfamilie Van Loon.

Museum van Loon

De familie Van Loon is een beroemde Regentenfamilie uit Amsterdam. In 1815 kochten zij de twee portretten van Marten en Oopjen. In 1884 verhuisden ze naar een nieuw pand, nummer 672 aan de Keizersgracht in de hoofdstad. Een statig grachtenpand, waar je met enkele treden de zware voordeur benaderd. Een marmeren hal verdeeld het huis in een linker en rechter vleugel. Bij binnenkomst krijg je een kamerplan, waarmee jezelf het woonhuis, de tuin en het koetshuis kunt verkennen. Sinds 1973 is Huize van Loon een Museum. Je krijgt hier een goed idee van het leven en wonen van een rijke, aristocratische Amsterdamse familie.

Tussen de historische familiestukken, worden regelmatig moderne mini-exposities georganiseerd. Toen ik er was, heb ik de vierde tentoonstelling van Foam bekeken. Onder de titel ‘Second skin’ hebben vijf hedendaagse kunstenaars het menselijk lichaam nader onderzocht met gebruik van fotografie en film. Museum Foam en Museum van Loon organiseren sinds 2005 iedere vier jaar een gezamenlijke tentoonstelling. De collectie van Van Loon telt van oudsher een uitgebreide serie portretten. Dit kun je ervaren als de meest klassieke vorm van lichamelijke presentatie. Foam wordt in Amsterdam gezien als dé plek voor fotografie in al haar verschijningsvormen: van historisch tot hedendaags, van mode tot documentair. Voor Second Skin hebben vijf kunstenaars gereageerd op de klassieke vorm van het portret. De reacties van de Deen Asger Carlsen (1973), Fransman Thomas Mailaender, (1979), de Zwitserse Manon Wertenbroek (1991) en de twee Nederlandse artiesten Shai Langen, (1989) en Koen Hauser (1972) zijn nog tot en met 18 september 2016 te zien in Museum van Loon.

Museum van Loon:

• Tot met 18 september 2016 Second Skin
• Tot en met 30 september 2016 collectie van Anna van Loon-van Winter

Wandelen met Marten & Oopjen

Bij de informatiebalie in het Rijksmuseum liggen (gratis) folders waarop een wandeling is uitgezet dor het Amsterdam waarin Marten en Oopjen hebben gewoond. Deze wandeling terug in de tijd van Rembrandt van Rijn begint in het Rijksmuseum en leid je via het Rijksarchief naar Museum van Loon aan de Keizersgracht waar de twee levensgrootte portretten ooit hebben gehangen. Even later ontdek je op het Rembrandtplein de Nachtwacht in brons, een populaire plaats voor het maken van (groeps)selfies. Uiteraard is het Rembrandthuis ook in de wandeling opgenomen en de Nieuwe Kerk aan het Damplein. In deze kerk trouwden Marten & Oopjen op 28 juni 1633. Er wordt gefluisterd dat Oopjen een bruidsschat in bracht van 35.000 florijnen en dat Marten met 12.000 florijnen de bruidskist rijkelijk vulde. Dit bruidspaar werd gezien als veel belovend, ze waren jong (Marten 20 en Ooijen 22 jaar), rijk en met een stralende toekomst voor zich. Hoe anders dat liep kun je o.a. lezen in Museum van Loon. De wandeling eindigt in de Westerkerk, hier liet Rembrandt zijn eerste liefde Hendrickje Stoffels en vijf jaar later zijn zoon Titus (1668) begraven.

Marten en Oopjen  en Penone  zijn nog te zien
tot 2 oktober 2016 te gast in het Rijksmuseum.

Gratis met de Museum- en Rembrandtkaart.

De Rijksmuseumtuinen zijn dagelijks van 9 tot 18.00 uur gratis te bezoeken.

De Rijksmuseumtuinen beslaan 14.500 m² groen, opgedeeld in vier locaties die samen een groene gordel om het museum heen draperen. De tuinen zijn dagelijks vanaf 09.00 uur (gratis) geopend en de tuinman sluit de poorten weer om 18.00 uur. Bij de informatiebalie in het museum kun je een gratis folder krijgen waarop de locaties en namen van de 25 sculpturen van Penone staan. Vier staan er in het museum en maar liefst 21 beelden hebben een mooie plaats gekregen in de beeldentuin.

Lucas, een verrassende logé uit Leiden

Geen zomergast maar een speciale logé voor de komende twee jaar is de uit Leiden afkomstige kunstenaar Lucas van Leyden. In verband met een grootscheepse renovatie én uitbreiding van museum De lakenhal in Leiden, logeert de versie van ‘Het Laatste Oordeel’  van Lucas van Leyden de komende twee jaar in de Eregalerij van het Rijksmuseum.

Wil je meer weten over de logées uit de Lakenhal lees dan op dit blog in het verhaal ‘ Pronkstukken uit de Lakenhal op reis.

© video’s en foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik foto’s met dank aan het Rijksmuseum, Museum van Loon, Foam en de betreffende kunstenaars.