Negen Nederlandse vrouwelijke kunstenaars staan deze winter bij Saatchi Gallery in Londen op de schouders van vrouwelijke artistieke giganten. Aanvoerder en motor achter dit gelegenheidscollectief is beeldend kunstenaar Louise te Poele (Winterswijk, 1984). Samen met het prestigieuze Victoria & Albert Museum en de Nederlandse Ambassade in Londen heeft Te Poele acht kunstenaars om zich heen verzamelend die samen op de schouders van hun vrouwelijke voorgangers staan en tot en met 12 januari 2026 hun hedendaagse interpretaties laten zien in de tentoonstelling Standing on the Shoulders of Giants.
Londen in feeststemming
Als wij eind november in Londen aankomen is de stad volop in feeststemming. Overal om ons heen knipperen en stralen lichtjes. We zien versierde bomen, menshoge pakketten met strikken waar je in kunt gaan staan voor een eindejaarsfoto. Als we bij Saatchi Gallery aankomen worden we stil van de honderden verlichte witte bloemen op het veld voor de galerie. Als we het bloemenveld oplopen ontdekken we de betekenis van deze lichtzee. Hier kun je een lichtbloem laten branden voor iemand die steun nodig heeft of die je is ontvallen.
Nadat we onze lichtbloem hebben aangestoken lopen we door de lichtzee naar de entree van Saatchi Gallery. We zijn op weg naar een Nederlands feestje in de bruisende Engelse hoofdstad. De aanleiding voor dit heugelijk feit is de opening van de tweede expositie ‘Standing on the Shoulders’ of Giants’ a celebration of Dutch Female Artists’ (SOTSOG) van de Nederlandse kunstenaar en curator Louise te Poele.
Louise te Poele
Tijdens Koningsdag 2025 heeft heel Nederland kennis kunnen maken met het werk van de Achterhoekse kunstenaar Louise te Poele. In het Mark Tennantpark in Doetinchem stond de installatie Gateway to the unexpected (2025) (Poort naar het onverwachte). Een prachtige fotowand in paars-roze tinten. Nadat het Koningspaar door deze poort liep, ontvouwde zich een prachtige tuin in dezelfde tinten. In de tuin zagen we dansers, muziek en overal bloemen. Alle televisiekijkers verkeken zich aan deze prachtige installatie.
Enkele weken later zag ik Louise terug, nu in Barlo, het buurtschap bij Aalten. Op Landgoed Groot Deunk onthulde ze samen met de wethouder Concentric Spheres (2025). Een installatie van gekleurde glazen bollen. Concentric Spheres is een ode aan vrijheid, aan dromen en aan de rijke geschiedenis van Groot Deunk. Twee jaar heeft Te Poele met haar team aan deze installatie gewerkt. Terwijl ze dat deed was ze ook volop bezig met de voorbereidingen voor de tweede editie van de tentoonstelling ‘Standing on the shoulders of giants‘ in Londen.
‘De tentoonstelling heet Standing on the Shoulders of Giants,
dat betekent voor mij dat we op elkaars schouders staan om elkaar verder te helpen,
en ook kijken naar de vrouwen die ons voorgingen.’
Louise te Poele
A celebration of Dutch Female Artists‘
In 2023 maakte Londen voor de eerste keer kennis met het werk van Te Poele. Haar Art Gallery O-68 uit het Gelderse Velp had werk van Te Poele meegenomen voor de London Art Fair. Louise ging mee om te helpen met opbouwen en om zelf te ervaren hoe het er in Londen aan toe gaat. Tijdens de opening van de Art Fair sprak te Poele met mevrouw Astrid de Vries, cultureel attaché van de Nederlandse Ambassade in Londen. De Vries: “Wat te gek dat je als Nederlandse vrouwelijke kunstenaar in het hart van Londen te zien bent!” Dat vond te Poele ook en ze dacht snel na én zei prompt hardop: “Ja, dat zouden er meer moeten zijn!”
Saar de Swart
“Wat een goed idee,” antwoordde De Vries. “Daar moeten we werk van gaan maken.” En zo ontstond de eerste versie van Standing on the shoulders of giants, a celebration of Dutch Female Artists’. Tijdens deze eerste tentoonstelling reageerden de Nederlandse kunstenaars op het werk van de in Arnhem geboren kunstenaar Saar de Swart (1861-1951). Swart werd door schrijvers en schilders uit haar tijd eervol de ‘Muze van de Tachtigers’ genoemd.
Stop de afbouw!
Op de allerlaatste dag van de eerste tentoonstelling van SOTSOG 1 (maart 2024) kreeg te Poele een mail van de assistent-curator, Damiët Schneeweiz van het Victoria and Albert Museum (V&A). Schneeweiz wilde nog graag een rondleiding. Te Poele nodigde haar uit en riep direct daarna ‘stop, stop met afbouwen!’ De curator kwam, zag en vroeg: “kun je voor de collectie van het V&A ook zoiets doen?’ Te Poele bedacht een nieuw plan een kreeg zowel van Saatchi Gallery als het V&A groen licht voor SOTSOG 2.
Samen met haar Arnhemse collega kunstenaar Anya Janssen vormde te Poele een nieuwe groep van Nederlandse vrouwelijke kunstenaars om zich heen. Met z’n allen zijn ze naar het V&A gegaan en daar hebben ze de archieven van de Prints and Drawings Study Room bezocht. Iedere kunstenaar heeft uit deze collectie een werk van een vrouwelijke voorgangster gekozen en daarop een hedendaagse reactie gemaakt. Naast deze reactie gaf Te Poele iedereen de kans om ook een of twee eigen werken te laten zien.
Negen Nederlandse kunstenaars in Saatchi Gallery
En nu is het zover. Om half zeven staan er al veel genodigden voor de deur van de galerie. Te Poele kreeg bij Saatchi maar liefst twee zalen op de begane grond voor de tweede groepstentoonstelling SOTSOG met Nederlandse vrouwelijke kunstenaars. Nu te zien in hartje Londen werk van Larissa Esvelt (1987), Anya Janssen (1962), Margriet van Breevoort (1990), Lily de Bont (1958), Femmy Otten (1981), Bregje Sliepenbeek (1986), Audrey Large (1994), Bobbi Essers (2000) en Louise te Poele (1984). Ter voorbereiding op dit bezoek heb ik de werken waarop de kunstenaars reageren bekeken op de site van het V&A. De resultaten zijn erg divers van fotografie tot drie D-prints van schilderij tot glas-installatie.
De keuze van Te Poele
Op mijn vraag welk werk uit de V&A print collectie heb je gekozen antwoordt Te Poele: “Tijdens onze researchtrip naar het V&A viel mijn oog op het werk van Charlotte Horn Spier (1844-1914) : Botanical Drawing of a Horse Chestnut Blossom. Het voelde onmiddellijke als een herkenning. Als kind sprak ik vaak tegen de kastanjebomen op onze boerderij, dit was voor mij een vorm van uitstelgedrag. Vlak voor bedtijd vertelde ik die bomen hoe mijn dag was. Later stond er een kastanjeboom voor mijn oude studio. Ik werd getroffen door de fijnheid en gelaagde structuur van Spiers’ tekening. En zo werden bloesems mijn metgezellen; ik begon ze te verzamelen, gefascineerd door hun ingenieuze architectuur en emotionele resonantie. In mijn eigen werk vertaalde ik de bloesem naar een kristallijn stilleven. Ik werkte intuïtief en liet vormen ontstaan. De groene objecten doen denken aan kastanjebolsters, maar weerspiegelen ook een persoonlijke transformatie: tijdens het maakproces ontdekte ik dat ik zwanger was.”
Two Crocodiles Eating the Sky
Het werk dat Te Poele heeft gemaakt op basis van de tekening van Horn Spiers heet Two Crocodiles Eating the Sky. Naast dit fotowerk hangt er een tweede werk van te Poele Arsenicum Spiralling My Head. Op de vloer in de eerste zaal ligt een ruimtelijk object van gekleurde glazen bollen op een ronde glasplaat Nurture Spheres. Dit werk heeft een relatie met de installatie die in eerder dit jaar in Barlo zag.
Lily de Bont
Tijdens de kennismakingsronde stelt Te Poele me voor aan Lily de Bont. Van De Bont hangen hier twee werken. Uit de print en tekening collectie van V&A heeft De Bont een tekening van beeldend kunstenaar Barbara Hepworth (1903-1975) gekozen. Beelden van Hepworth vond je in de meest toon aangevende musea. In ons land staan er verschillende beelden van Hepworth in de beeldentuin van het Kröller Müller Museum. Je herkent haar beeldhouwwerken aan hun organische, abstracte vormen. Hepworth maakt gebruik van de ‘innerlijke ruimte’ door openingen in haar objecten en ze speelt met de relatie tussen de sculptuur en de omgeving.
De litho Olympus van Hepworth werd het uitgangspunt voor de Bont. Haar reactie heet Rising Red (2025). Ik sta voor een schilderij waarvan het monochrome, rood beschilderde canvas los komt van de houten spielatten. Ik zie de uitgerekte draden van het canvas en aan de bovenkant van het werk zie ik de spielatten die onder normale omstandigheden het schilderlinnen hun vorm geven.
De echo van Hepworth
Hepworth’s litho Olympus is een voorbeeld van haar levenslange onderzoek naar het effect van doorboren en openen van vormen. De Bont: “Mijn praktijk van destructief schilderen vormt op dezelfde manier het platte oppervlak van het doek tot een lichaam van draden, waarbij snijden geen gewelddadige daad is, maar een methode van vernieuwing. In dialoog met Hepworth is de breuk een generatieve handeling, waardoor afwezigheid structuur kan worden. Mijn werken Rising Red en Breakdance in Four ontwikkelen deze taal tot nieuwe sculpturale gebieden. Rising Red ontvouwt de monochrome ruimte tot een poreuze passage, een echo van Hepworth’s gedeconstrueerde massa’s, terwijl Breakdance in Four een dynamische choreografie ensceneert tussen vierkant en cirkel, destructie en constructie.”
Paul Huijts onze ambassadeur in Londen
Bij het doorknippen van het lint staat de heer Paul Huijts (onze ambassadeur in Londen/het Verenigd Koninkrijk) tussen de negen vrouwelijke kunstenaars. In zijn toespraak benadrukt hij de inzet van de ambassade voor het stimuleren van presentatie van Nederlandse kunstenaars in Londen. Als ik hem later spreek zegt hij: “we zijn niet op zoek naar de gevestigde grote namen, maar naar veel belovende kunstenaars die een zetje in de rug nog kunnen gebruiken.” Samen met de culturele attaché van de ambassade en de curator van het V&A heeft kunstenaar en curator Louise te Poele acht collega’s meegenomen naar een groot podium.
Saatchi Gallery is internationaal een gewaardeerd en veel belovend platform. Dat gun ik de negen vrouwelijke kunstenaars waarvan hier nu werk te zien is van harte. In de zaal gonst het van de energie. Familie, vrienden, galeriehouders en kunstliefhebbers omgeven de negen kunstenaars met een warme deken. Wie ontbreken zijn de Nederlandse media om dit prachtige initiatief promoten in ons land. Als jij wilt dat meer liefhebbers van deze tentoonstelling horen, deel dit verhaal dan op de socials….
Of gun je zelf een spontaan reisje naar Londen. Doe eens gek.
De tentoonstelling Standing on the shoulders of giants, a celebration of Dutch Female Artists’ is nog tot en met 12 januari 2026 te zien in Saatchi Gallery in Londen. Kijk hier voor de details. Het werk van de negen Nederlandse kunstenaars is gratis te zien.
Naast deze tentoonstelling biedt Saatchi op de eerste en tweede verdieping nog meer hedendaagse kunst. Voor sommige van deze exposities wordt wel een entreeprijs gevraagd.
Wie de originele prints of tekeningen in het Victoria & Albert Museum wil zien, moet daarvoor per email een afspraak maken op het volgende mailadres : orderanobject@vam.ac.uk.
Mijn tip: Ga met de trein of bus naar Londen
Er worden dagelijks trein en busverbindingen naar Londen aangeboden. De Eurostar vertrekt vanuit Amsterdam en reist via Rotterdam en Brussel-Zuid naar Calais voor de tocht door de tunnel. In minder dan vier-en-een-half uur reist je van Amsterdam naar de Engelse hoofdstad. Wij hebben dit keer de busrit met de Flixbus uitgeprobeerd. Om 10.10 uur stond de groene bus naar Rotterdam CS en om 20.15 uur (lokale) tijd kwamen we in Londen aan op Victoria Coach Station. Wij hebben de overtocht gemaakt met de ferry van Calais naar Dover. Je bent wat langer onderweg, maar als je op korte termijn naar Londen reist, is de ticketprijs van iets meer dan € 30 p.p. enkele reis het verwegen waard.
ETA nodig maar pas op!
Helaas heb je sinds maart 2025 voor de reis naar de UK een zogenaamd ETA nodig. Dit doe je zelf online, maar kijk uit er zijn sites die bovenaan in de zoekmachine staan, die soms wel weer dan € 100 vragen voor de ETA. De ETA op deze officiële site kost nu £16 (plm. € 18 p.p. november 2025). Als je aanvraag wordt goedgekeurd, wordt de ETA digitaal toegevoegd aan je paspoort. Een ETA is twee jaar geldig.
© tekst en foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik van de foto’s met dank aan en met toestemming van Saatchi Gallery, curator Louise te Poele, alle genoemde kunstenaars en bruikleengevers.