Dit voorjaar vertrekt de Trans Europa Design Express vanaf Design Museum Den Bosch. Lezers die mij persoonlijk kennen weten, dat ik een groot liefhebber ben van treinreizen. In de afgelopen drie jaar heb ik drie Interrail ‘Tienertoer treinreizen voor 60-plussers’ gemaakt. Het team van Design Museum Den Bosch maakt het je dit voorjaar heel gemakkelijk. In hun nieuwste tentoonstelling Trans Europa Design Express maak je in dit Bossche Museum een treinreis door Europa langs vijf bijzondere Design Musea. Je kunt nog instappen tot en met 25 mei 2025.
Het reisschema van de Trans Europa Design Express
Op het reisschema van de Trans Europa Design Express staan de volgende haltes: Poitiers (Frankrijk), Kopenhagen (Denemarken), Milaan (Italië), Lausanne (Zwitserland) en Brussels (België). Al deze locaties kun je dit voorjaar vanuit één centraal punt verkennen: de eerste verdieping van het Design Museum Den Bosch. Op het museale perron maak ik kennis met mijn reisgenoten: Timo de Rijk (directeur en curator van de Design Express), Maan Leo (hoofd marketing & communicatie) en stagiaire Puck. Europa telt zo’n 25 design musea, het team van het Design Museum Den Bosch voelt zich verbonden met deze familie van design musea.
Vijf design snoepwinkels
Toen zij met hun plan vijf musea benaderden voor de Trans Europa Design Express werd er enthousiast gereageerd. Ze kregen alle vijf de vraag om 25 stukken uit hun collectie te kiezen, die de geschiedenis en het profiel van hun collectie/museum weergeeft.
Volgorde van de Trans Europa Design Express
Op de eerste verdieping van het museum zijn vijf paviljoens van Design Express ingericht. Onze reis begint in het Franse Lessac (treinstation Poitiers). Hier maken we de eerste stop op het landgoed van Domaine de Boisbuchet. Cultureel ondernemer Alexander van Vegesack (Jena, 1945), is mede oprichter van het Vitra Design Museum in Weil am Rhein. Op zijn 150 hectare grote Franse landgoed Domaine de Boisbuchet heeft hij vanaf 1986 een privé collectie bijeengebracht. Op deze locatie worden ’s zomers workshops georganiseerd en nodigt Van Vegesack kunstenaars ‘in residence’ uit.
Neusje van de zalm
Volgens reisleider en curator De Rijk is deze collectie het neusje van de zalm van de moderne designtraditie. Je ziet hier werk van Alvar Aalto, Harry Bertoua, Charles James, Gerald Summers en Frank Lloyd. Naast werk van deze grote namen zie ik objecten waar geen naam bij staat zoals een motor, een paardenzadel en een poncho. Van Vegesack rijdt zowel graag paard als op de motor. Genoemde objecten verwijzen naar zijn hobby’s.
Design Museum Danmark
Van midden Frankrijk raast de Trans Europa Design Express naar het noorden. De volgende bestemming is Kopenhagen. Daar zijn we te gast in het Designmuseum Danmark. In tegenstelling tot onze eerste stop staan we nu in een nationaal museum. De Rijk attendeert me op de andere visie van dit museum. De collectie en opzet van het Victoria & Albert (V&A) in Londen is voor veel design musea in Europa het voorbeeld geweest om een collectie op te bouwen. Objecten vanuit de hele wereld kwamen in Londen bijeen een dienden als voorbeeld voor de artistieke ontwikkeling van ontwerpers en in hun voetsporen de industrie.
De kus
In het Designmuseum Danmark ligt de focus op Deense (meubel) ontwerpen van bijvoorbeeld Kaale Klint (rode stoel), Peder Moss (salontafel, 1942) en Arne Jacobsen (schoolmeubilair, 1950). Maar er is meer zoals een kajak met peddel (1930) van Kay Bojessen, Lego speelgoed uit 1950, Fünf Schwäne (wandkleed, 1827) van Otto Eckman, en sofakussens (1900) van Henry van de Velde. Opvallend is het beeld, de Kysset, (de kus, 1927) van Jean René Gauguin, ja de zoon van. Als er iets afwijkt van ons idee van Deens design is het dit beeld.
mudac in Het Zwitserse Lausanne
We nemen afscheid van Kopenhagen, met bestemming het Lausanne. Lausanne ligt in het Franstalige gedeelte van Zwitserland aan het meer van Genève. De collectie van mudac lijkt op de collectie van het Design Museum in Den Bosch. Beide musea hebben een basis collectie bestaande uit keramiek en sieraden. In vergelijking met het V&A en het Designmuseum Danmark hebben zowel mudac als Den Bosch een beperkte collectie. Juist deze beperktheid nodigt uit tot anders kijken en het leggen van verrassende verbindingen. Zo organiseerde mudac een expositie over preppen (voorbereiden op een ramp of oorlog). Het team van mudac nodigt ook kunstenaars uit om voor hen speciale ontwerpen te maken.
Games, scharen en glaswerk
Ontdek twee bijzondere sieraden zoals ‘de kleine scharenketting’ (2017) van Bernhard Schrobinger en Pinocchio (2019) van David Bielander. Verderop staat Fleur de mal (1968) van Salvador Dali. Op de vloer liggen Fanions-vloerkleden (2013) van Dimitri Bähler. In de hoek hangt de melkflessenlamp (1991) van de Nederlandse ontwerper Tejo Remy.
Volgende halte: Milaan
En verder raast de Trans Europa Design Express. Reisleider en curator Timo de Rijk stelt ons gerust, dit is een relatief kort traject, onze volgende bestemming is het Italiaanse Milaan. De eerste Triënnale is in 1933 in Monza gehouden. In 1936 krijgt dit driejaarlijkse evenement een nieuw onderkomen in Palazzo Dell’Arte in het iets zuidelijk van Monza gelegen Milaan. De nieuwe naam werd Triënnale Milano. Tussen 1936 en 1996 zijn er dertien edities georganiseerd. In 2007 is het speciale Triënnale Milano museum, een omvangrijk Triënnale archief geopend. Het doel is om de ontwikkeling in cultuur en trends te laten zien. Hier loop je door de design geschiedenis van Europa, met Italië als gastland.
Een bank om te zoenen
In dit vierde paviljoen op deze treinreis zie je design klassiekers zoals de kus (Bocca, rode lippenbank) 1970 van Studio65 en Luminator (1955) de vloerlamp van de gebroeders Achille en Pier Giacomo Castiglioni naast nieuwe trends zoals een mythologische (video)reis We Are Poems van Fern Goldfarb-Ramallo.
Voorlaatste stop Brussel Midi
Op Milano Centrale stappen we op de Design Express naar Brussel. Het Designmuseum Brussels ligt in het noorden van de stad, op zo’n 150 meter vanaf het Atomium. Sinds 2015 is de collectie uitgebreid met The Plastic Design Collection. Je kunt dit zien als het landschap van kunststoffen in design van de jaren 1950 tot nu. Toen het team van Den Bosch tijdens de voorbereiding deze collectie zag, wisten ze precies wat ze wilden: unieke meubelobjecten van kanarie geel tot fel oranje. Dwaal in dit laatste paviljoen langs het gele Boomerang bureau (1970) van Maurice Chalka, het rode zitmeubel (1966) van Liisi Beckman, de groene cactus kapstok (1968) van Guido Drocco & Franco Melle, Moosk radio (1998) van Jérome & Philippe Stark en ontdek aan de wand het zwarte bed van fiberglas (1970) van Marc Held.
Een koffer vol verhalen
Met een koffer vol verhalen verlaten we Brussel en komen we terug op ons beginperron Design Museum Den Bosch aan de Mortel 4. Daar neem ik afscheid van mijn medereizigers. Op station Den Bosch, pak ik de trein naar mijn thuisbestemming Doetinchem.
Trans Europa Design Express in het Design Museum Den Bosch. Je kunt nog tot een met 25 mei 2025 met deze museale trein een ‘ontdekkingsreis maken’ langs vijf design musea in Europa. Kijk hier voor alle details. MK = geldig (in Den Bosch)
© tekst Wilma Lankhorst.
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van Designmuseum Den Bosch, Designmuseum Brussels, Designmuseum Danmark, mudac Lausanne, Triënnale Milano, Domaine de Boisbuchet, alle genoemde kunstenaars/ontwerpers en fotograaf Ben Nienhuis.
Noot voor de lezers
Domaine de Boisbuchet is helaas niet rechtsreeks met de trein bereikbaar. Je boekt hiervoor een treinticket naar Poitiers en neemt daarna een taxi naar Lessac. Er is jammer genoeg geen openbaar vervoer naar Lessac. Een taxi kost ongeveer € 140 enkele reis.
Extra reistips
Dit voorjaar te zien in verschillende designmusea
Designmuseum Brussels
the untold stories: vrouwelijke ontwerpers in België tussen 1880 en 1980. Nog t/m 13 april 2025. Kijk hier voor de details.
Tip: Koop je ticket voor het Design Museum Brussels online op de museumwebsite en krijg 50% korting op het Belgische treintraject naar en van Brussel (2e klas) op de dag van je bezoek. Surf na het kopen van je ticket naar belgiantrain en vermeld de “NMBS-code” die op je ticket vermeld staat op het moment van aankoop.
Designmuseum Danmark
Akut #6, fabric of change tot en met 21 April 2025.
Kijk hier voor de details.
mudac Lausanne
Soleil·s, Solar Biennale #2 Vanaf 21 maart tot en met 21 september 2025. Kijk hier voor de details. De Solar Biënnale, is een idee van de Nederlandse ontwerpers Pauline van Dongen en Marjan van Aubel. De eerste editie was in 2022. De Solar Biënnale biedt een platform voor reflectie op de uitdagingen van zonne-energie. Voor deze derde editie (tweede in Lausanne) brengt mudac ontwerpers, curatoren, activisten en onderzoekers samen om uitgebreide perspectieven te verkennen over de manier waarop ecologische transitie kan worden benaderd. In plaats van zich te beperken tot één enkele, sociaal geconstrueerde visie, zal Soleil·s zich richten op de symbolische, politieke, praktische en esthetische dimensies van onze relaties met die ster.
Ik wens je een warm en reislustig voorjaar!