Lang waren lege muren in de stad, treinen, muren van metro’s/treinstations en vervallen gebouwen het canvas van de street art kunstenaar. Mede door toedoen van Banksy kom je street art nu steeds vaker tegen in musea. Op dit moment zijn er twee grote exposities in ons land: JR: Chronicles in het Groninger Museum en Keith Haring in Museum SCHUNCK het Limburgse Heerlen. Beide tentoonstellingen zijn een feest voor de vrije geest en een eye-opener voor maatschappelijke thema’s.
JR: Chronicles @ Groningen
De tentoonstelling Chronicles van de Franse kunstenaar JR (1983) is mede door de coronamaatregelen extra lang in ons land geweest. Om dezelfde reden, heb ik de gang naar het Groninger Museum enkele malen moeten uitstellen. Het kan nog: tot en met 12 juni is Chronicles te beleven en als je een liefhebber bent van street art, wil je deze expositie niet missen.
In de tentoonstelling JR: Chronicles krijg je een goed beeld van de omvangrijke en gevarieerde carrière van JR. In het Groninger museum zijn acht zalen vrij gemaakt om de iconische projecten van deze kunstenaar te laten zien. Het begon allemaal toen JR als tiener zijn graffiti kunsten achterliet in de metro in Parijs. Later fotografeerde hij deze graffiti-schrijvers. Als je de tentoonstelling verder inloopt, ontdek je dat JR zich steeds meer door maatschappelijke thema’s laat leiden. Zijn maatschappelijke projecten deelt JR in grootschalige kunstwerken op gebouwen en pleinen in steden over de hele wereld. Spraakmakende voorbeelden zijn Women are Heroes (2008-2010) en Kikito (2017).
Women are Heroes en Kikito
De laatste twintig jaar maakt JR vooral kunstwerken in de openbare ruimte. In de zalen van het museum zie je hiervan sprekende voorbeelden zoals Portrait of a Generation (2004) en The Wrinkles of the city (2008-2015). De diepe indruk op mij maken de projecten Women Are Heroes (2009) en Kikito (2017). Met zijn projecten vraagt JR aandacht voor mensen en gemeenschappen die niet altijd goed zichtbaar zijn. Tevens geeft JR hen een podium om hun verhaal te delen. JR maakt hiervoor meer dan levensgrote portretten, die hij, soms illegaal, in de openbare ruimte opplakt. Neem ook de tijd om de video’s te bekijken die zijn gemaakt bij onder andere Women are Heroes.
Kikito kijkt over de muur
De vorige president van Amerika, gaf opdracht voor het bouwen van een muur tussen Mexico en Amerika. Bij het grenshek bij de Mexicaanse grensplaats Tecate heeft JR in 2017 Kikito gemaakt. Kikito is een peuter, toen anderhalf die zich niet bewust was van de muur. Het huis van zijn ouders ligt pal tegen de versperring. JR heeft foto’s van de kleine man gemaakt en één beeld opgeblazen en op een meterhoge stellage geplakt. Hier in het museum zie je de film (the making off) en het eindresultaat. Kikito gluurt nieuwsgierig over de muur, terwijl aan de andere kant twee Amerikaanse patrouilles in groene (leger)kleding naar hem kijken. Als je naar deze foto kijkt, besef je nog beter dat politieke beslissingen vooral voor jonge en onschuldige mensen vaak nadelig uitpakken. ‘Welk beeld zou JR hebben gemaakt van de Toeslagenaffaire in ons land?’
JR: Chronicles is nog tot en met zondag 12 juni 2022 te beleven in het Groninger Museum. De expositie is gratis te zien met de Museumkaart.
De vroege jaren van Keith Haring in Heerlen
In Museum SCHUNCK is nu de tentoonstelling Keith Haring: Grace House Mural met de dansvoorstelling Epochal Songs te zien. Tijdens de opening spraken kunstenaars Jan Rothuizen en danser en choreograaf Muna Tseng, vrienden van Keith Haring (1958 – 1990). Muna Tseng verzorgde een bijzondere opvoering van het werk Epochal Songs uit 1982. Lichtkunstenaar Thomas Dunn en de componisten Bruce Tovsky en Tracy Wuischpard hebben speciaal voor de tentoonstelling een nieuwe compositie gemaakt. Er staan bankjes voor de schermen zodat je in alle rust met een koptelefoon van de beelden en de muziek kunt genieten.
Tekenen in de metro
Als Keith 18 jaar is, verlaat hij zijn geboortestad Kutztown, met zijn High School diploma op zak, voor een studie ‘commerciële kunst’ in Pittsburgh. Na twee jaar heeft hij geen trek meer in deze opleiding en vertrekt hij in 1978 naar New York. Tijdens de eerste jaren van zijn studie schilderkunst aan de School of Visual Arts woont hij in de wijk Lower East Side. Door deze opleiding komt Keith in contact met graffitischrijvers en street art kunstenaars.
Keith Haring is in eerste instantie bekend geworden door zijn krijttekeningen op de zwarte, lege posterplekken in de New Yorkse metro. Dit was een illegale bezigheid, waardoor hij snel moest werken. Snel nadat Haring met deze tekeningen begon, werden ze al verzamelobjecten. In SCHUNCK zijn enkele van de originele metrotekeningen te zien. Op opgeblazen zwart-wit foto’s zie je Haring aan het werk. Tussen 1982 en 1989 heeft Haring meer dan 40 muurschilderingen gemaakt. Deze zijn/waren over de hele wereld te zien ook in Amsterdam. Veel werk is helaas verloren gegaan. De muurschildering in Amsterdam is in 2018 gerestaureerd. Lees hier alles over de Amsterdamse avonturen van Keith Haring.
Grace House Mural
SCHUNK heeft de primeur voor Europa met de Grace House Mural. Keith Haring maakte de Grace House Mural in 1983/84 in een New Yorks katholiek jeugdcentrum. Net voordat dit jeugdcentrum in 2016 is verbouwd, zijn de muurschilderingen van Haring gered. Zonder eerst te schetsen, schilderde Haring de figuren met een vloeiende lijn en grote precisie op de wanden. Voor Keith Haring was het belangrijk dat veel mensen zijn werk konden zien. Daarom wekte hij graag in de openbare ruimte, op straat, in de metro en in en om openbare gebouwen. Keith Haring overleed op 31-jarige leeftijd aan de gevolgen van aids. Vlak voor zijn dood richtte hij de Keith Haring Foundation. Deze stichting beheert zijn archief en erfgoed. Daarnaast financieren ze projecten met betrekking tot educatie en aidsbestrijding.
Muurschildering Trespassing Dreams
In het trappenhuis van Museum SCHUNK zijn tot en met 10 juli de muurschilderingen te zien van Dan Zhu (Jiangxi, China 1985) en Astrid Nobel (Hollum, 1983). Op uitnodiging van het museumteam hebben Nobel en haar collega Zhu een nieuwe wandschildering gemaakt voor het trappenhuis. Samen creëerden de kunstenaars een wereld waarin droombeelden je fantasie vullen. Trespassing verwijst naar een verboden terrein. Zijn dromen een verboden terrein? Veel mensen voelen de behoefte om hun dromen te delen en zelfs te verklaren. In Museum SCHUNCK mag je gewoon dwalen in deze fantasiewereld. Of je nu boven begint of beneden in het trappenhuis, dat maakt niet uit. Deze serie kent geen begin en geen einde.
Film & Boek
In SCHUNCK worden een aantal films aangeboden over het leven en werk van Keith Haring. Je kunt ze natuurlijk aan het eind van de expositie bekijken. Wij hebben eerst de films bekeken en zijn toen aan de tentoonstelling begonnen. Ook al ken je Haring’s werk, je hoort steeds weer nieuwe details in de films.
Gelijktijdig met de tentoonstelling is het boek Boundless Minds & Moving Bodies in 80’s New York van de uitgevers DAP en NAI010. In deze uitgave lees je verhalen en zie je foto’s over de vriendschap en creatieve energie van de Keith Haring, Tseng Kwong Chi en Muna Tseng.
De tentoonstelling Keith Haring: Grace House Mural is nog tot en met 25 september 2022 in Museum SCHUNCK Glaspaleis in Heerlen.
Meer lezen over street art in Heerlen?
- Ontdek hier street art hoofdstad van ons land: Heerlen.
- Een kennismaking met Jean-Michel Basquiat.
- De vroege jaren van Basquiat in Museum Schunck.