Mrs. Degas geschreven door Arthur Japin

- boekrecensie -

Op mijn verjaardag ben ik verrast met het boek Mrs. Degas van Arthur Japin. In een fictief verhaal neemt de schrijver je mee in een speciale fase in het leven van de beroemde Franse schilder Edgar Degas. In het nawoord beschrijft Japin kort en bondig de levensloop van verschillende personen uit het leven van de schilder. Ook onderzocht Japin verschillende schilderijen die Edgar Degas tijdens zijn verblijf in New Orleans heeft gemaakt. Ik heb deze musea benaderd. Het resultaat van deze online zoektocht ontdek je in mijn recensie van het boek Mrs. Degas.

‘Wij werken in het donker – wij doen wat we kunnen – we geven wat we hebben.
Onze twijfel is onze passie, onze passie is onze taak.
De rest is de gekte van de kunst.’

Citaat: Henry James, The Middle Years (Mrs. Degas (2020) Arthur Japin p. 7

Over wie gaat dit boek?

De hoofdpersonen in dit boek zijn de Franse schilder Edgar Degas, zijn jongste broer René en hun nichtje Estelle Balfour-Musson. Het verhaal speelt zich deels af in Parijs en deels in New Orleans. We leren de hoofdrolspelers kennen in drie periodes in hun leven: Parijs 1863, New Orleans 1872-1873 en Parijs anno 1912. In het laatstgenoemde jaar moet de oude, dan blinde schilder verhuizen. Hij krijgt hierbij uit onverwachte hoek hulp van een jonge vrouw. Zij probeert de oude man te laten praten over zijn verblijf in New Orleans.

Broederliefde of broederhaat?

Edgar Degas is nooit getrouwd. In deze roman wordt een verborgen liefde gesuggereerd tussen Edgar en zijn nicht Estelle Balfour Musson. René, de jongste broer van de schilder, staat bekend als een echte casanova. Vóórdat Edgar zijn schroom overwint om de jonge weduwe Estelle over zijn gevoelens te vertellen, grijpt René zijn kans. Mr. en Mrs. René Degas verhuizen na het einde van de Burgeroorlog in Amerika (1861-1865) terug naar de geboorteplaats van Estelle in New Orleans.

Onderstaande videoclip bevat unieke beelden van de oude, blinde schilder Edgar Degas terwijl hij op Boulevard Clichy in Parijs wandelt. 

Hoe heet Arthur Japin het boek opgezet?

Het boek bestaat uit drie hoofdstukken: 1 – Rue Victor Massé 37 in Parijs; 2 – Het huis aan de Esplanade in New Orleans (Amerika) en  3 – Boulevard De Clichy 6 in Parijs. In het eerste deel (Parijs-1912) maken we kennis met de oude, blinde schilder Edgar Degas. Hij heeft een verhuisbevel ontvangen en zal later dat jaar verhuizen naar een andere locatie in Parijs (Blvd. De Clichy). Na deze inleiding volgt een flashback: Parijs 1863. De jonge Edgar biedt zijn (aangetrouwde) tante Odile en drie nichtjes een veilig logeeradres in zijn huis in Parijs. De vier dames hebben New Orleans verlaten in verband met de onrust tijdens de Burgeroorlog in Amerika (1861-1865).

Edgar Degas naar Amerika

Centraal in dit boek staan de ervaringen van Edgar tijdens zijn verblijf  in New Orleans (hoofdstuk II). René (1845-1921) haalt zijn oudste broer in 1872 op in Parijs en neemt hem mee naar Amerika. Daar ziet Edgar, na bijna tien jaar, zijn tante Odile Longer (1819-1871) en haar dochters Estelle (1843-1909), Mathilde (1841-1878) en Desirée (Didi) (1838-1902) terug. René is dan al enkele jaren met hun nicht Estelle getrouwd. Ze hebben op dat moment twee kinderen: Michel (1870-1881) en Odile (1871-1936).

Het leven in New Orleans

Tijdens het verblijf van Edgar in New Orleans wordt zijn petekind Jeanne (1872-1878) geboren. René heeft sinds zijn verblijf in Amerika, samen met zijn broer Achille (1838-1893) de leiding overgenomen van de katoenfabriek van hun oom (van moederskant) Michel Musson (1812-1885). In 1873 reist Edgar alleen terug naar Parijs. In hoofdstuk drie lezen we dan hoe het verder gaat met de kunstenaar die in Parijs (1912) op het punt van verhuizen staat. In een laatste paragraaf beschrijft Japin een tweede flashback nu van Degas’ verblijf in New Orleans in 1873.

Wat gebeurt er in dit boek?

Parijs 1912: de beroemde schilder Edgar Degas is nu blind. De huizen in zijn wijk worden afgebroken en de oude Degas moet verhuizen, maar heeft nog geen nieuw huis. Tijdens dit proces krijgt hij onverwachts hulp van een jonge vrouw. Je weet als lezer heel lang niet wie ze is en met welke bedoeling zij de oude man komt helpen. In dertien verslagen, beschrijft ze haar ervaringen èn ontdekkingen tijdens de gesprekken met de kunstenaar. Pas aan het einde wordt duidelijk wie de opdrachtgever is van de jonge vrouw en met welk doel zij Edgar Degas heeft geholpen.

Wie is Arthur Japin?

Mrs. Degas is de tiende roman van Arthur Japin (Haarlem, 1956). Japin studeerde na het gymnasium twee jaar Nederlandse taal- en letterkunde in Amsterdam. Daarna schreef hij zich in voor de Theaterschool, waarvan hij in 1982 afstudeerde. Na zijn studie speelde hij onder andere bij Toneelgroep Centrum en de Theaterunie. Daarnaast zong hij een kleine rol bij de Nederlandse Opera.
Op een dag ontdekt hij een historisch verhaal van twee Afrikaanse prinsjes. Zij kwamen in de 19-de eeuw vanuit West-Afrika naar ons land en werden hier opgevoed. Dit verhaal was het zaadje voor zijn latere schrijverschap.

Bekijk hieronder een fragment met een ontmoeting met Arthur Japin in Delft in verband met zijn boek ‘De zwarte met het witte hart’.

 

Japin is een veelzijdig schrijver

Zijn eerste boek uit 1996 is een verhalenbundel (Magonische verhalen). In 1997 brak Japin door met zijn versie van het leven van de twee prinsjes: De zwarte met het witte hart. Aan de publicatie van dit boek ging tien jaar onderzoek vooraf. Japin bezocht onder andere Afrika, Weimar en Indonesië. Door deze roman kreeg Japin toegang tot het wereldpodium. Naast schrijven slaat hij af en toe graag een zijpad in. Dit om inspiratie op te doen en als afwisseling van zijn solitaire schrijversbestaan. Japin treedt op als jurylid of presentator van tv-programma’s. Hij speelde ook als mee in het Sinterklaasjournaal en de familie Flodder. Naast boeken schrijft Japin ook liedteksten voor o.a. Sara Kroos.

Mrs. Degas is de tiende roman van schrijver Arthur Japin. Naast romans schrijft Japin, korte verhalen, (film)scenario’s en liedteksten. De doorbraak was zijn roman ‘De zwarte met het witte hart’ (1997). In oktober 2020 is zijn boek ‘Maar buiten is het feest‘ over het leven van Karin Bloemen verfilmd. Deze film kun je ook online via je favoriete filmhuis en Picl bekijken.

Mijn ervaringen met dit boek

• Mrs. Degas is een heerlijk boek om te lezen. Japin brengt verschillende lagen aan in het verhaal en bouwt daardoor een mooie spanning op. Je wilt graag weten wie de onbekende dame is en aan wie ze verslag uitbrengt. Maar daarvoor moet je geduld hebben;
• Arthur Japin geeft duidelijk aan dat ‘Mrs. Degas’ een roman is. ‘De bestaande karakters zijn hier romanfiguren, ingezet ten behoeve van de vertelling.’ (Mrs. Degas p. 294). Door zijn grondige onderzoek, leer je allerlei leuke wetenswaardigheden over de periode waarin het verhaal zich afspeelt;
• Door de vlotte schrijfstijl van Japin is het een fijn boek om te lezen;

Het werk van Edgar Degas hangt wereldwijde in musea

• In het nawoord krijg je als traktatie bijna acht pagina’s met extra informatie over de levensloop van Edgar Degas en de familieleden en locaties die je in het verhaal hebt leren kennen;
• Edgar Degas heeft in New Orleans circa achttien schilderijen gemaakt. Japin geeft in het nawoord een aantal titels met de musea waarin het betreffende werk te zien is:
• Deze lijst in combinatie met de sluiting van de musea door corona, stimuleerde mij om de beelden op te vragen. Helaas hebben niet alle musea gereageerd. Het resultaat is deze recensie met daarin de schilderijen. Geniet ervan.

Titel                Mrs. Degas (roman)
Auteur            Arthur Japin
Uitgever        De Arbeiderspers. 
ISBN               978-90 295 42326
Omvang        303 pagina’s
Prijs                 € 23,99 gebonden; e-boek € 11,99 en € 14,99 als luisterboek

Via deze link kun je het boek Mrs. Degas direct online bestellen bij je favoriete, lokale boekhandel.

© tekst en fotocollages Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met toestemming en dank aan New Orleans Museum of Art, National Gallery of Art in Washington, Musée d’Orsay (Parijs), Calouste Gulbenkian Museum (Lissabon), Musée des Beaux Art (Pau, het Edgar Degas House in New Orleans en het Rijksmuseum in Amsterdam.

Meer weten over …

• Schrijver Arthur Japin? Lees dan hier verder. 
• Schilder Edgar Degas? Klik dan hier.

Online expositie ‘Degas at the Opera’

In de National Gallery of Art in Washington  D.C. zou onder normale omstandigheden de tentoonstelling ‘Degas at the Opera’ te zien zijn. In verband met corona is gekozen voor een online alternatief. Hier onder kun je deze expositie als nog bekijken.

 

Het Edgar Degas House in New Orleans

In New Orleans kun je slapen in het huis van de familie Degas-Musson. De locatie heet B&B Edgar Degas House. Bekijk hier de website. 

 

Meer weten?

Kijk op de Facebook-pagina van het Degas House in New Orleans.

Voor Degas-fans die ook goed Frans spreken is hier de link naar de Franstalige documentaire ‘Les grands maîtres de la peinture: Degas – Toute L’Histoire’ uit 2017.

Schilderijen die worden genoemd in het boek:

‘Mrs. Estelle Musson Degas schikt een vaas met onder andere roze camelia’s’ (1872) © Edgar Degas (de blinde en hoogzwangere Estelle Degas-Musson schikt een vaas bloemen) uit de Collectie van New Orleans Museum of Art.  Via deze link, ontdek je de afbeelding. 

Verschillende portretten van Estelle, Mrs. René Degas uit de periode 1872-1873 zijn te vinden in de collectie van de National Gallery of Art in Washington.

Het schilderij ‘De zangrepetitie’ (The Song Rehearsal (1872)) Edgar Degas, Dumbarton Oaks, Washington, House Collection, eigendom van Mr. en Mrs. Robert Woods Bliss, 1940. foto © Dumbarton Oaks, National Gallery of Art in Washington (USA).

In de collectie van Musée d’Orsay in Parijs zijn ook verschillende portretten te vinden van Estelle, Mrs. René Degas uit de Amerikaanse periode van Edgar Degas.

‘De pedicure’ (1873) © Edgar Degas, is te vinden in de collectie van Musée d’Orsay in Parijs. Op het doek de pedicure staat onder andere baby Joe Balfour, de oudste dochter van Estelle. 

 

Het zelfportret dat Edgar Degas geeft gemaakt, na het vertrek van Estelle uit Parijs in 1863 hangt in het Calouste Gulbenkian Museum in Lissabon.

Het doek ‘Katoenkamer te New Orleans’ (1873) is te zien in Musée des Beaux Art in het Franse Pau. Op dit werk zijn ook René, Achille en oom Michel te zien. ‘Katoenkamer te New Orleans’ (1873) is te zien in Musée des Beaux Art in het Franse Pau

In de Deense hoofdstad Kopenhagen kun je het schilderij Kinderen op de drempel, met hun hond Vasco da Gama (1873) zien. Dit werk is onderdeel van de Franse collectie van het Ordrupgaard Museum. Als je op de hier klikt, kun je de afbeelding zien. Ook het schilderij ‘Woman Seated on a Balcony, New Orleans (1872-73) © Edgar Degas is onderdeel van de Ordrupgaardsamlingen, © foto Anders Sune Berg.

Op de omslag van Mrs. Degas staat een fragment van het schilderij ‘Danseuse assise tournée vers la droite’ (1873). Het origineel hangt in Musée d’Orsay in Parijs.