Vrouwen in De Stijl
2017 - De Stijl 100 jaar
Het STIJL-jubeljaar loopt ten einde. In dit laatste blog neem ik jullie mee in de zoektocht naar de Vrouwen in de Stijl. We hebben dit jaar gezien dat alle leden van De Stijl mannen waren. Je vraagt je af: Waren er dan geen vrouwen betrokken bij deze avant-gardebeweging? JA, dat waren ze wel, maar niet als zelfstandig kunstenaar. Vrouwen als Peggy Guggenheim en Nelly van Doesburg speelden een essentiële rol in de promotie van De Stijl. Conservator Doris Witgens van Museum de Lakenhal las menige brief en kwam tot mooie ontdekkingen. Haar bevindingen en de rol van vrouwen in De Stijl kun je lezen in haar boek ‘Peggy Guggenheim en Nelly van Doesburg: Voorvechters van De Stijl’, dat onlangs is verschenen.
Jean Arp & Sophie (Arp) Taeuber
Niet besproken op het symposium, maar ik wil dit echtpaar wel graag vermelden. Hun verhaal kun je hier lezen.
Einde van een STIJLvolle-serie
Ruim een jaar heb ik de ontwikkelingen in het Stijl jubileumjaar op de voet gevolgd. Op 28 december 2016 verscheen het inleidende verhaal Van Mondriaan tot Dutch Design. Daarna deelde ik iedere eerste woensdag van de maand mijn ervaringen van een tentoonstelling of evenement in het kader van 100 jaar De Stijl. Ik wil deze serie graag STIJLVOL afsluiten. Dat doe ik door de vrouwen die zo belangrijk zijn geweest voor de bekendmaking en internationale promotie van De Stijl een eigen podium te geven.
Vrouwelijke sleutelfiguren
Tijdens het symposium ‘Vrouwen in de Stijl’ dat begin november door Museum de Lakenhal (Leiden) is georganiseerd, kwamen de volgende vrouwelijke sleutelfiguren aan bod:
- Truus Schröder-Schräder die in nauwe samenwerking met Gerrit Rietveld het Rietveld-Schröder Huis in Utrecht heeft ontwikkeld;
- Til Brugman, (schrijfster-dichter) zij liet o.a. haar muziekkamer ontwerpen door Gerrit Rietveld en Vilmos Huszár;
- Marlow Moss en de artistieke uitwisseling met Piet Mondriaan;
- Annie Oud-Dinaux en Nelly van Doesburg, die beiden de artistieke erfenis van hun partners (architect J.J.P. Oud resp. Theo van Doesburg) met verve hebben behartigd.
Peggy en Nelly
Recent heb ik in Venetië het Peggy Guggenheim museum bezocht en daar ontdekte ik verschillende werken van o.a. Piet Mondriaan en Theo van Doesburg. Niet geheel toevallig weet ik nu na de lezing van Doris Witgens op de Radboud Universiteit in Nijmegen. Witgens is al meer dan 35 jaar conservator in Museum De Lakenhal in mijn oude studiestad Leiden. Zij heeft zich de laatste jaren druk bezig gehouden met de twee voorvechters van De Stijl, Peggy Guggenheim en Nelly van Doesburg. Het resultaat van dit intensieve onderzoek is het boek: Peggy Guggenheim en Nelly van Doesburg. Voorvechters van De Stijl. Beide dames hebben elkaar ontmoet in 1938 in Londen in de avant-gardegalerie die Peggy Guggenheim in die tijd in de Engelse hoofdstad had. Witgens beschrijft in haar boek de inzet en de onorthodoxe aanpak van de Peggy & Nelly. Het boek is ook een ode aan de twee vrouwen die vriendinnen werden. Het beschrijft hun inspanningen om van De Stijl een wereldbekende kunststroming te maken.
Zelfstandig en eigenwijs
Als Doris Witgens over het karakter van beide dames vertelt, zitten we allemaal op het puntje van onze stoel. Zowel Peggy als Nelly stellen zich onafhankelijk op en werken op een geheel eigenwijze. Theo van Doesburg, de oprichter van het blad De Stijl is in 1931 overleden. Nelly was vanaf het begin sterk betrokken bij het blad en de ontwikkeling van de kunstrichting. Nelly van Doesburg reist in 1938 naar Londen met de missie om het gedachtegoed én het werk van haar overleden man te promoten.
Al snel blijkt dat Peggy en Nelly aan elkaar gewaagd zijn en ze worden vriendinnen. Nelly van Doesburg wordt zelfs Peggy Guggenheims belangrijkste adviseur op het gebied van de abstracte kunst. De dames pakken het anders aan dan hun mannelijke collega’s. Ze maken samen road trips en gaan bij kunstenaars in hun atelier op bezoek.
Een roadtrip door Amerika
Als de Tweede Wereldoorlog voorbij is, helpt Peggy Guggenheim, Nelly van Doesburg bij de promotie van de Stijl-kunstenaars in Amerika. Guggenheim organiseert een serie tentoonstellingen waarop de werken van Theo van Doesburg en zijn Stijl-collega’s te koop zijn. In 1952 wordt al dit werk bekroond met een expositie over de Stijl in het Museum of Modern Art in New York.
Portret Nelly van Doesburg door Theo van Doesburg (coll. de Lakenhal Leiden)
Cadeautip voor de komende feestdagen
Doris Witgens, al ruim 35 jaar conservator van Museum de Lakenhal, schreef een boek over beide vrouwen. Beide dames ontwikkelden al vroeg een passie voor hedendaagse kunst. Deze gedrevenheid werd een allesbepalend kompas en transformeerde levens. Witgens beschrijft op kleurrijke wijze de levens en passies van de twee voorvechters van De Stijl. Om en om beschrijft ze de familielevens van Peggy en Nelly. Na de ontmoeting in Londen gaat het levensverhaal gecombineerd verder. Naast de vele wetenswaardigheden over o.a. de emancipatie beweging ‘New Women’ deelt Witgens ook veel (familie)foto’s en kunstwerken in haar boek.
Het is een fijn boek voor iedereen die vrouwelijke kunstenaars en power vrouwen in de kunstwereld een warm hart toe draagt.
Wilma Lankhorst december 2017
Wie nog een cadeau zoekt voor een kunstliefhebber met Sinterklaas of Kerst, kan ik het boek over Peggy & Nelly van harte aanbevelen. Je kunt het online bestellen bij de uitgeverij. Maar je kunt natuurlijk ook naar je eigen favoriete boekhandel gaan.
Titel Peggy Guggenheim en Nelly van Doesburg: Voorvechters van De Stijl
Auteur Doris Wintgens
Druk november 2017 paperback – 160 pagina’s
Taal Nederlands en Engels
Uitgever nai010 uitgevers, rotterdam
ISBN 978-94-6208-376-9
Prijs € 29,95 (nai010 Nederlands paperback)
Contra-compositie-VII(1924) Parijs -Theo van Doesburg Coll. Museum de LakenhalLeiden
Collectie Lakenhal op reis: Van Doesburg in Rijksmuseum
Tijdens de verbouwing en uitbreiding van Museum de Lakenhal, gaan topstukken met enige regelmaat op reis. In dit jubileumjaar kreeg de Lakenhal de kans het werk Contra-Compositie VII (1924) van Theo van Doesburg te kopen. Dit doek is nu tijdelijk te zien in het Rijksmuseum in Amsterdam. Daarvoor moet je op de afdeling 20ste eeuw zijn. Hier kun je ook meer ontdekken over de correspondentie tussen Theo van Doesburg en Bart van der Leck. Er hangen ook voorstudies die zelden worden getoond. Meer weten over Contra-Compositie VII? Lees dan hier verder.
STIJLvolle win–actie
2018 wordt voor mijn kunst- en reisblog een feestelijk jaar. Dan vieren we het eerste lustrum. Graag vier ik dit met de duizenden volgers die iedere maand mijn verhalen lezen en de vele berichten en foto’s op de verschillende Social media volgen én delen.
Uitgeverij Naio010 heeft me een extra exemplaar aangeboden, dat ik mag verloten aan één van mijn volgers/lezers.
Hoe kun je deze prijs winnen? Heel simpel door samen te delen!
Geef onder dit artikel op mijn blog (in het venster ‘start the discussion’) beknopt aan, waarom jij dit boek graag wil winnen. Deel via de knop met het Facebook logo dit verhaal. Bezoek daarna mijn Facebook-pagina; like deze a.u.b. én deel het met je vrienden. Deadline voor deze win-actie is 31 december 2017
Als je niet op Social Media zit, mag je me ook een mail sturen met daarin een korte motivatie waarom je het boek graag wil winnen. Stuur je mail vóór 31 december 2017
aan imaginewilma @ gmail.com
In de eerste week van het nieuwe jaar, maak ik de gelukkige winnaar bekend. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
Voel je vrij …
- Als je een Google+, account hebt om een van mijn kunstcollecties te selecteren voor meer nieuws.
- om me te volgen op mijn Twitter en/of Instagram account.
© tekst Wilma Lankhorst © gebruik afbeeldingen met dank aan Museum de Lakenhal, uitgeverij naio010, Centraal Museum en het Van Abbe Museum.
Ben je nieuwsgierig naar mijn ervaringen in het Peggy Guggenheim-museum in Venetië, lees dan hier verder.
Als je nog werk van Theo van Doesburg en zijn Stijl-genoten wilt zien, kun je t/m 31 december 2017 terecht in Eindhoven bij de tentoonstelling Van Abbe en de Stijl.
Van Abbe en de Stijl nog te zien t/m 31 december 2017
Eerder verschenen in deze STIJL-rubriek:
- Eeuwfeest van De Stijl in het Stedelijk Museum in Amsterdam
- Mondriaan tot Dutch Design(introductie op het jubeljaar)
- Peter Alma, van Stijl naar communisme in Museum Arnhem
- Ontdek het Mondriaanhuis in Amersfoort (zijn geboortehuis)
- Villa Mondriaan in Winterswijk. De jeugdjaren van Mondriaan
- Piet Mondriaan en Bart van der Leckin het Gemeentemuseum Den Haag
- Theo van Doesburg in Drachten(Museum Dr8888)
- Hans Arp, the poetry of forms (deel 1) in het Kröller Müller Museum
- Hans Arp, the poetry of forms(deel 2) in het Kröller Müller Museum
- De ontdekking van Mondriaan in het Gemeentemuseum Den Haag
- Wandeling in STIJL door Leiden
- De Stijl: Architectuur en Interieur in Den Haag
- Geniet van een STIJL-vol najaar
- Hélène Kröller Müller en Bart van der Leck.