Dit weekend viert Berlijn met de rest van de wereld dat de Muur op 9 november 1989 is gevallen. Licht en vrede zijn de grote themas. Door de stad loopt dit weekend een lichtgrens van 12 kilometer. Van de Bornholmer Straße bij het Mauerpark in het noorden tot de Oberbaumbrücke bij East Side Gallery in het zuiden.
De 8000 Lichtballonnen die vrijdag 7 november om 17.15 uur aan gingen, hebben allemaal een adoptiefouder. Deze peettante of –peetoom geeft zijn ballon met vredeswens zondagavond 9 november 2014 om 19.15 uur de vrijheid. Lees verder Berlijn viert de Lichtgrenze→
In het weekend van 8 en 9 november 2014 herdenken we dat de Muur 25 jaar geleden open ging. Mensen konden weer vrij van Oost naar West reizen. Snel na de val van de Muur zijn de Berlijners begonnen met het slopen van deze gehate betonnen scheiding tussen familie en vrienden. Op veel plaatsen in de stad is de Muur totaal verdwenen waardoor bezoekers (en bewoners) vaak geen idee meer hebben waar die Muur nu eigenlijk liep. Op 8 en 9 november a.s. wordt nog eenmaal een Muur opgetrokken in Berlijn. Dit maal een muur van licht! 12 kilometer licht herdenking door de stad. Ik kan bijna niet wachten…! Hier alvast een beknopte vooruitblik
Daar wil je toch bij zijn?! Op de beurs ITB zag ik de trailer en ik wist direct: Hier wil ik bij zijn. Over een afstand van 12 kilometer worden ruim 8.000 ballonen met licht in het spoor van de muur opgesteld. Dit jaar wordt er op allerlei locaties en momenten in Berlijn aandacht besteed aan de val van de muur 25 jaar geleden. Het hoogtepunt van deze herdenking wordt ‘de lichtgrens’ een kunstinstallatie die op 8 en 9 november Berlijn extra licht. Op dit moment wordt hard gewerkt aan een speciale website waarop je straks alles kunt lezen over deze grens van licht. Blijf ons lichtspoor volgen …
Het ‘Mauermuseum’ is in de volksmond beter bekend als ‘Checkpoint Charlie’. In het drieluik over 25 jaar Berlijnse Muur mag een bezoek aan deze historische plek niet ontbreken. Veel mensen kennen het nog van hun schoolreisje naar Berlijn in de jaren zeventig en tachtig in de vorige eeuw. Anderen passeerden deze grensovergang met de eigen auto. Strenge controles voor bus, auto en inzittenden. Spiegels onder de auto om eventuele vluchtelingen te kunnen traceren. Altijd weer een moment waarop je even je adem inhield en beslist geen grapjes maakte met de ’Grenzbeamte’.
Check Point Charlie van controlepunt naar foto-moment
Anno 2014 is de ervaring op deze plek totaal anders. De grensovergang van weleer ademt nu sfeer van een kermisattractie, Je kunt tegen betaling op de foto met’ Rus’ of ‘Amerikaan’. Aan jou de keuze.
Iconen van weleer bij Museum am Checkpoint Charlie
Haus am Checkpoint Charlie De 43,1 km lange Muur tussen Oost- en West-Berlijn bestond op de meeste locaties uit twee muren met daar tussenin een openstuk niemandsland of de rivier de Spree. Dit om te voorkomen dat de mensen van oost naar west zouden vluchten. De talrijke vluchtpogingen staan centraal in ‘Haus am Checkpoint Charlie’.
In 1985 was ik voor het eerst op deze plek. Het museum was toen veel kleiner en lag in mijn herinnering direct aan de Muur. Eén van de dingen die me sterk is bijgebleven is het smalle raam in de buitenmuur. Via dit raam keken we om beurten even naar het oosten.
Alleen al het naar buiten kijken, het gluren over de Muur veroorzaakte een zekere spanning. Voor deze opening zit nu een plank.
You are leaving the American sector! Haus am Mauer
Het huidige ‘Mauermuseum’ is vele malen groter dan de oorspronkelijke expositie ( twee-en-halve kamer) die in oktober 1962 werd geopend. Zo is hoek op de eerste verdieping met de Friedrichstraße nu grotendeel van glas. Hierdoor heb je een weids uitzicht over de Zimmerstraße en de Friedrichstraße. Niks gluren naar het oosten, nu een brede blik naar alle kanten. Niks niemandsland, nu volop attracties zoals ‘Black Box Kalte Krieg’, het Asisi panorama ‘die Mauer’ en even verderop een grote luchtballon van ‘der Welt’.
Pratende tas Ik zie ook enkele oude bekenden zoals de twee koffers op een rek waarin een Fransman zijn bruid uit het oosten smokkelde, de auto waarin een vluchteling een veilige plek vond in een benzinetank en de boodschappentas die opeens begon te spreken omdat er een klein jongetje in zat.
Tussen 13 augustus 1961 en 8 november 1989 zijn meer dan 5000 vluchtpogingen gelukt. De creativiteit die alleen al het idee aan vrijheid bij mensen naar bovenhaalde is indrukwekkend. Sommige vluchtpogingen zijn werkelijk geniaal zoals een mini onderzeeër en de luchtballon van papier waarin twee families naar het Westen zweefden. Deze laatstgenoemde poging is verfilmd in “Mit dem Wind nach Westen” en wordt dagelijks om 17.30 uur in het museum vertoond.
Van Ghandi tot Walesa Nieuw voor mij zijn de uitbereidingen over de wereldreligies, de expositie ‘Von Gandhi bis Walesa’ en de strijd in bijvoorbeeld Afghanistan. Mijn verwachting is dat wanneer de huidige spanningen aan de Krim uit de hand lopen, dit historische moment straks ook een plekje krijgt in dit museum.
Het ‘Mauermuseum’ staat stijf van de informatiepanelen. Elk stukje muur is voorzien van foto’s of teksten. Af en toe begint het me te duizelen, de informatiestroom houdt maar niet op. Dagelijks worden er verschillende films gedraaid ’s Morgens om 09.30 komt ‘Das Wunder von Berlin’ op het witte doek en de museumdag eindigt steevast met de vertoning van ‘Mein Kampf’ om 19.30 uur. Alle filmvertoningen zijn bij de entreeprijs inbegrepen.
Mauermuseum Haus am Checkpopint Charlie
Friedrichstrasse 43-45 – D 10969 Berlijn – Kreuzberg
365 dagen per jaar geopend van 09.00 tot 22.00 uur
U-Bahn lijn 6 halte Koch Straße; U-Bahn lijn 2 halte Stadt Mitte; buslijn M29s
Tip… Asisi panorama
In Panorama Asisi voel je nog de angst van gluren over de Muur
Om nog een beetje van de spanning te ervaren rondom de Muur van weleer, kan ik een bezoek aan het Asisi panorama ‘Die Mauer’ van harte aanbevelen. Speciaal voor dit panorama is een ronde hoge cilinder gebouwd, op enkele meters vanaf Checkpoint Charlie op de hoek Friedrichstraße/ Zimmerstraße.
De beelden , gesprekken en teksten in dit panorama nemen je mee terug naar het Berlijn van de jaren tachtig van de vorige eeuw. De bedenker en maker van dit panorama, Yadegar Asisi, woonde zelf in de tachtiger jaren in de wijk Kreuzberg. Zijn eigen ervaringen en beelden zijn meegenomen in het totaal beeld. Je bent getuige van een herfstdag uit het leven van de Kreuzbergers. Aan de ene kant zie je de grijze muren van huizen aan de Sebastianstraße met daarop de felle kleuren van reclamebeelden uit die tijd. Aan de andere kant van de Muur, richting ‘Berlin Mitte’, zie je de grijze muren van de huizen in het Oosten voorzien van DDR-teksten in rood en wit.
Rechts ben je onderdeel van de anarchie in Kreuzberg, links zie je de Muur en de versperringen. In het midden is de trap waarop mensen vanuit het westen nieuwsgierig naar het oosten kijken. Zij worden op hun beurt weer bekeken door de wachters in de uitkijktoren in Oost.
De hele opzet met de beelden, de belichting en de gesproken teksten gaven mij het gevoel van een déjà vu. Ik ervaar weer even wat ik voelde toen ik in 1985 zelf op zo’n uitkijkpost stond.
Asisi Panaroma ‘Die Mauer’ nog te zien tot eind 2014
Reissuggesties
Overweeg bij je reisopties naar Berlijn ook eens de trein. Je rijdt in vijf uur van station Deventer naar Berlijn Haubtbahnhof (Hbf). Heerlijk ontspannen en geen gedoe met eventueel extra (lees over) bagage.
Voor het vervoer in Berlijn is de ‘Berlin Welcome card’ een ideale reisgenoot. 2,3 of 5 dagen gratis openbaar vervoer en kortingen op ruim 200 attracties. 2 Dagen v.a. € 18,50 online te bestellen o.a. bij de Visit Berlin
Filmtip
Wil je meer weten over het leven in het voormalige Oost-Berlijn huur dan de film ‘Goodbey Lenin’ Het scenario is geschreven door Bernd Lichtenberg en de film is geregisseerd door Wolfgang Becker.
Aan de Bernauer Strasse staat nog een authentiek stuk Berlijnse Muur
Deel 1 – De Berlijnse Muur In november 2014 is het 25 geleden dat de Berlijnse Muur is gevallen. Vooruitlopend op deze herdenking gaan we in Berlijn diverse locaties bezoeken waar we 25 jaar geleden ook waren. In april neem ik je in een drieluik mee op ver- (her)kenning langs de Muur. Ons startpunt ‘Gedenkstätte Berliner Mauer’ in het stadsdeel Prenzlauer Berg. Hier ligt nog een klein stukje van de Muur in zijn meest oorspronkelijke vorm. In deel twee bezoeken we het ‘Mauermuseum’ bij het voormalige controlepunt Checkpoint Charlie. Het drieluik wordt compleet met een fotoreportage en bezoek aan de kleurrijke muurdelen van de ‘East Side Gallery’ nabij de ‘Warschauer Brücke’.
De val van de Muur Op 9 november 1989 ging toch nog vrij onverwacht de Muur open. Wat is het nu? De val van de Muur? of De opening van de Muur? In ieder geval was de ‘nieuwe vrijheid’ het resultaat van een onduidelijke uitspraak van Günter Schabowski, lid van het Politburo. Een Italiaanse journalist stelde Schabowski een vraag over de nieuwe in- en uitreisregels die net door de Raad van Ministeries van de DDR waren aangenomen. Het begrip ‘vrije doorgang’ was hierin cruciaal. Direct na Schabowski’s historische uitspraak liepen drommen mensen van Oost naar West Berlijn, de grenspolitie keek daarbij schouderophalend toe.
De loop van de Berlijnse Muur in het wegdek van nu
Slechts een schim in het straatbeeld Op veel plekken in de stad is de Muur volledig uit het landschap en/of stadsbeeld verdwenen dat je vaak geen idee meer hebt, waar de Muur ooit stond. Een handige brochure brengt uitkomst. We beginnen onze hernieuwde kennismaking met de Muur aan de noordwestzijde van de stad, de plek die bekend staat als Bernauer Straße ‘Gedenkstätte Berliner Mauer’. Dit is de enige locatie in Berlijn waar nog een dubbel muur is te zien.
Aan de Bernauer Strasse ligt het Informatiecentrum over de Muur
We nemen de S-Bahn tot aan het ‘Nordbahnhof’. Dit was in de tijd van de DDR een van de zogenaamde ‘verlaten stations’ in het Duits ‘Geistes Station’ genoemd. De totale lengte van de Muur (zowel om West-Berlijn als de grens tussen Oost- en West-Berlijn in de stad) was 155 kilometer. Het monument dat we nu bezoeken bestaat o.a. uit een 1,4 kilometer lange muur waarvan 220 meter in de oorspronkelijke, dubbele vorm.
DE Muur liep dwars dor het station aan de Bernauer Strasse
Lege perrons met honden Als we naar het Nordbahnhof reizen, praten we over de tocht met de U-bahn die we in 1987 hebben gemaakt. In Oost-Berlijn was er toentertijd voor ons maar één station waar we uit de U-bahn konden en dat was Station Friedrichstraße. De tussenliggende ondergrondse stations waren bijna allemaal nog in tact. De metro ging bij benadering van zo’n station langzamer rijden. Op de perrons liepen politieagenten met honden, na de passage nam de snelheid van de metro weer toe. De sfeer die deze tussenliggende stations uitademde was er zowel een van spanning als van angst.
Op het Nordbahnhof lijkt alles nog als voorheen. Het tegelwerk en de naamborden zijn authentiek. In de stationshal en in de gangen hangen foto’s met informatieborden over de tijd van de Muur (1961 tot 1989). De situatie bij dit station was extra bijzonder omdat de Muur dwars door het station heen liep. De uitgang aan de Gartner Straße lag op Westers grondgebied, de uitgang aan de Invalider Straße lag opeens in Oost-Berlijn. Op de informatieborden lezen we dat er hier huizen stonden waarin de bewoners aan de ene zijde in het Westen verbleven en in andere kamers opeens in Oost-Berlijn woonden.
Bezoekerscentrum met filmzaal Voor we het herinneringsmonument betreden, brengen we een bezoek aan het Bezoekerscentrum. Hier kun je gratis enkele folders ophalen met veel achtergrondinformatie over de komende 1,4 kilometer. Hier ook koffie voor 50 cent, een toilet en een museumwinkel. We bekijken eerst de introductiefilm en gaan dan naar buiten.
Overzicht vanaf platform hoek Bernauer-Acker Strasse, links de herdekingskapelLeren van de vluchtpogingen aan de Bernauer Strasse
In het park lopen, staan en zitten overal mensen: jong en oud, schoolklassen en families met kinderen. De 1,4 kilometer lange muur is afwisselend van stalen pilaren met wisselende tussenruimtes en originele stukken van de Berlijnse Muur. Vluchtpogingen worden met ronde ijzeren platen in de grond aangegeven. Vaak staat er een datum van de vluchtpoging bij, aangevuld met de naam van de gevluchte persoon of het aantal vluchtelingen. Her en der over het park verspreid staan luisterpalen. Door de persoonlijke verhalen die je hier hoort, komt de beleving steeds een stapje dichterbij.
Dan zien we een ijzeren wand met daarin zwart-wit foto’s al dan niet voorzien van naam, geboorte- en eventuele sterfdatum. Ruim 5000 mensen zijn van Oost naar West-Berlijn gevlucht. Van 186 mensen weten we dat zij het niet hebben overleefd. Zij worden hier één voor één met naam en toenaam genoemd.
Een kijkje over de Muur aan de Bernauer Strasse
Kijkje over de Muur Op de hoek Bernauer Straße en Ackerstraße staat nog een stuk van de oorspronkelijke dubbele Muur compleet met wachtpost en een stuk ‘niemandsland’. Aan de Westzijde is een hoge trap gemaakt waardoor de toeschouwers als vanouds over de schutting (de Muur) kunnen kijken. Boven op het platform ontmoeten we drie jongens uit Texas (US), twee van hen zijn voor het eerst in Europa, ze zijn diep onder de indruk van wat te zien en horen. Bij ons komen veel herinneringen weer naar boven als we op het platform staan. Een hele bijzondere plek in dit herinneringspark is de Kapel van de Vergeving (Kapelle der Versöhnung) . Het hart van deze kapel, de ronde adobe muur, bevat resten van de oorspronkelijk Kerk van de Vergeving. Deze is door het DDR-leger in de vroege ochtend van 28 januari 1985 opgeblazen. Vóór de nieuwe kapel ligt het silhouet van de oorspronkelijke kerk met ijzeren staven in de grond verankerd. Op dat we niet vergeten.
In deze kapel bevindt zich een van de zeven ‘spijkerkruizen van Coventry’ die Berlijn rijk is. Het kruisje van Coventry wordt wereldwijd gezien als hét symbool van vergeving.
Tegels in het gras, verwijzen naar de sprong van Konrad
Sprong over de Muur In gedachten lopen we verder. Steeds weer zien we ronde stippen met namen en data. Ook zien we een soort ijzeren zebrapaden her en der in het grasveld. Dit zijn de locaties van bekende ondergrondse vluchtroutes. Bij het U-Bahnhof Bernauer Straße zien we op de hoek met de Brunnerstraße opeens een hele bekende zwart wit foto op een zijwand van een huis. Het is de foto van de springende soldaat, Kameraad Konrad, die zich opeens beseft dat de vrijheid maar één sprong van hem verwijderd ligt. Hij aarzelt geen moment, hij neemt een aanloop en springt zijn vrijheid tegemoet.
Gedenkstätte Berliner Mauer
Bernauer Straße 119 – 13355 Berlin – gratis
april –oktober van 08.30 tot 19.00 uur
november –maart van 08.30 tot18.00 uur Facebook
Reken voor een gemiddeld bezoek 2 tot 2,5 uur
Reissuggesties
Overweeg bij je reisopties naar Berlijn ook eens de trein. Je rijdt in vijf uur van station Deventer naar Berlijn Haubtbahnhof (Hbf). Heerlijk ontspannen en geen gedoe met eventueel extra (lees over) bagage.
Voor het vervoer in Berlijn is de ‘Berlin Welcome card’ een ideale reisgenoot. 2,3 of 5 dagen gratis openbaar vervoer en kortingen op ruim 200 attracties. 2 Dagen v.a. € 18,50 online te bestellen o.a. bij de ANWB
Lees het ‘Berlijn Blog’ Wat dacht je van een zeer informatief Berlijn blog? Je online gids voor, na én tijdens je reis. Blogger Marjolein van der Kolk woont al jaren in Berlijn en runt dit gave blog.
Er zijn vele wegen die naar Rome leiden én er zijn vele manieren om naar Berlijn te reizen. Zelf ben ik verschillende malen met de eigen auto, een touringcar of het vliegtuig naar Berlijn geweest. Het is tijd voor een nieuwe uitdaging: Berlijn per trein. Bijna dagelijks hoor ik de spotjes op de radio dat ik voor € 39 naar hartje stad Berlijn kan reizen. “Das versuchen wir einmal”.
Van Deventer koek naar ‘Berliner Bol’ Vanuit Amsterdam via Amersfoort en Deventer vertrekken dagelijkse verschillende InterCity treinen met bestemming Berlijn. Ik stap om 07.48 met mijn ontbijt in de handtas in Nijmegen op de trein naar Deventer. Hier moet ik overstappen, helaas is de overstap met de koffer niet op het tegenoverliggend perron. In Deventer wordt hard gewerkt aan een nieuw platform. Daarom moet ik nu buitenom lopen om op perron 1 te komen. Gelukkig is hier een tijdelijk een lift geplaatst, een soort Dixie maar dan in liftuitvoering.
De zon straalt op deze vroege lentedag. Alle voortekenen zijn goed nu ik eenmaal op de juiste plek sta. In verband met de verbouwing is er geen display met de treinopstelling. Ik moet dus gokken waar het treinstel stopt met mijn wagonnummer. De € 39 van de radiospot is natuurlijk niet voor een eerste klas kaartje. Ik wil nog wat werken tijdens de vijf uur durende treinreis en dat is de reden dat ik wel eerste klas reis.
Waar zit het stopcontact? Mijn ervaring is dat je het meeste leert door het zelf te doen, zo ook nu. Ik heb mijn laptop bij me maar kan vijf uur niet overbruggen met één batterij. Ik had gerekend op een stopcontact bij mijn zitplaats. Ik baseer deze herinnering op een eerdere reis met een IC trein van Frankfurt naar Arnhem. De InterCity naar Berlijn is geen IC-trein. Het is een gewone intercity met eerste en tweede klas en een restauratiewagon. Ik zit in een zes persoonscompartiment waarin alleen de twee zitplaatsen bij het raam een stopcontact hebben. De vier andere passagiers mogen in alle rust ‘off line’ en ‘unplugged’ van de treinreis genieten. Goed leermoment voor de volgende trip.
Toch een beetje jammer dat er geen WiFi in de trein is. Wij vinden dat in ons eigen land zo van zelfsprekend als we met een sneltrein reizen.
Tot Hannover zijn er geen andere passagiers in mijn wagon. Daarom neem ik tijdelijk een raamplaats, laad de laptop bij en geniet. Buiten schijnt de zon en ik ben op weg naar mijn favoriete Berlijn.
Kopje koffie? De conducteur komt verschillende malen langs en controleert of er nieuwe reizigers bij zijn gekomen. Opeens vraagt “zin in koffie?” Ja, dat heb ik wel, ‘Waar is de restauratiewagon’ vraag ik hem. “U hoeft zelf niet op pad, ik ga het voor u halen”. Nou dat is nog eens service.
Münsterland en de Harz vliegen aan me voorbij. In Hannover stroomt de trein vol en gaan we verder naar Berlijn. Het eerste station daar is ‘Berlin Spandau’. Herinneringen aan mijn verblijf in Hotel Igel komen naar boven. Vanaf die accommodatie hebben we in 1985 een boottocht gemaakt waarbij we o.a. de ‘Spandau Zitadelle’ zagen liggen.
Het centrum van het voormalige West-Berlijn komt in zicht. We zweven aan de dierentuin (Zoölogische Garten) voorbij en ik denk daarbij aan het boek “Wir Kinder vom Bahnhof Zoo” van Christiane F. dat we op school lazen.
En verder gaat de trein .. door naar Berlin Hauptbahnhof een gigantisch complex waarvan het meeste ook nog ondergronds is.
Goede start, super einde! De vijf uur durende treinreis van Deventer naar Berlijn is omgevlogen. Ik heb genoten van het gemak, de service van de conducteur en de ruimte in de trein.
Op de terugweg ervaar ik nog een extra voordeel van de trein en dat is de bagagevrijheid. Ik heb natuurlijk toch weer een aantal zaken gevonden waarvan ik denk dat ze mijn leven nog leuker maken…
Daarnaast koop ik graag cadeaus in het buitenland voor familie en vrienden met het oog op geboortes, verjaardagen, promoties en andere feestmomenten. In dit opzicht ben ik ook deze reis weer goed geslaagd. Lang leve de trein! Ik reis met een extra tas terug naar huis zonder dat ik op de weegschaal heof, of nog erger mijn koffer moet openen op een vliegveld zodat iedereen zonder gene de inhoud ervan kan bekijken. Nee, neem dan liever de trein.
Twitteren met NSHispeed Als bij terugkomst de trein weer op Nederlands grondgebied is, stuurt een reisgenoot een tweet naar @NSHispeed met de vraag of zij weten op welk perron we in Deventer aankomen en op welk perron de aansluitende trein naar Nijmegen vertrekt. Binnen 10 minuten hebben we antwoord, vertrektijd en perron. Het goede nieuws is dat ik dit keer wel vanaf het tegenoverliggende perron kan vertrekken. Eind goed, al goed!
Kijk hier voor meer informatie over treinreizen naar Berlijn
Wist je dat? Je voor €12 enkele reis (plus €4 reserveringskosten) je eigen fiets mee kunt nemen in de InterCity naar Berlijn?
Leestip voor onderweg Berlijn voor gevorderden van Wouter Meijer e.a.
Acht Nederlandse journalisten in Berlijn beschrijven op welke manieren deze stad hen al jaren fascineert & inspireert.
(ISBN13 – 9789491481000, 224 pagina’s voor
€ 19,95)
Reistips voor vervoer in Berlijn Berlijn biedt vele vormen van openbaar vervoer, bus, S Bahn, U Bahn en tram. Met de ‘Visit Berlin Card’ kun je van alle vervoersvormen gebruik maken. Er zijn kaarten van 2,3 of 5 dagen. Kijk hier voor meer informatie
De fiets is ook een aanrader
je kunt zoals gezegd je eigen fiets meenemen in de InterCity trein
op allerlei plaatsen worden fietsen verhuurd zoals de ‘Call a Bike’ service
daarnaast kent elke wijk zijn eigen fietsverhuur, vraag zelf bij je accommodatie, Airbnb.
Kijk hier voor het recept voor een Berliner Bol. Foto met dank aan Dr. Oetker recepten
De bevrijdingsbeer staat voor het Alliiertenmuseum in Berlijn
Je moet er even voor met de U- en S-Bahn maar dan krijg je ook wat. In een bioscoop in het voormalige Amerikaanse deel van ‘West Berlijn’ is het Alliiertenmuseum ondergebracht. Een bezoek aan dit museum is goed te combineren met een kennismaking aan de voorstad Potsdam en het bekende Slot Sanssouci. In het Alliiertenmuseum geen glitter en glamour, wel een mooie collectie met verhalen en herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog en de situatie er na: Berlijn de gedeelde stad met een luchtbrugverbinding. Dit is deel een in het vierluik, musea in hetspoor van onze bevrijders.
Verdeling van Berlijn in 4 zones, in 1961 kwam werd de Berlijnse Muur opgetrokken
Gedeelde stad We schrijven 8 mei 1945. De Tweede Wereldoorlog is nu ook voor de inwoners van Berlijn tot een eind gekomen. Dat wil niet zeggen dat de stad zich bevrijd voelde. De stad wordt opgedeeld in vier zones een Franse, een Britse een Amerikaanse en een Russisch zone. De geschiedenis van het westelijk deel van de stad staat bol van onzekerheden en drama’s waarin Amerikaanse, Britse en Franse troepen de hoofdrol spelen. In 1945 marcheerden deze geallieerde troepen de stad in om er pas in 1994 weer te vertrekken.
De Amerikaanse filmzaal doet nu dienst als museumruimte in Berlijn
Luchtbrug naar Berlijn Het museum heeft een vaste collectie aangevuld met tijdelijke exposities. We ontdekten het eerste deel van de vaste collectie in het achterste gedeelte van de voormalige Amerikaanse bioscoop ‘The Outpost’. Toen we aankwamen lopen, hadden we het idee dat de film zo zou beginnen. De buitenkant van de bioscoop is mooi bewaard gebleven. Op de verhoging waar vroeger het witte doek hing, staat nu een deel van de vaste expositie. Hier maken we kennis met het Berlijn van de jaren 1945 tot 1950. Hier komen thema’s aan bod als de overwinning van de geallieerden, het einde van de Tweede Wereldoorlog, de eerste vijf jaar van de internationale bezetting en het vernieuwde proces naar democratisering. Centraal in dit deel staat de Luchtbrug naar Berlijn tijdens de blokkade van de Russen in 1948-1949.
Bibliotheek van Nicholson Voor het tweede deel van de vaste collectie moeten we buitenom naar de voormalige bibliotheek van de Amerikaanse Majoor Arthur D. Nicholson Jr. de zogenaamde ‘Nicholson-Gedenkbibliothek’. De toenmalige Amerikaanse bewoners van stad hadden keuze uit ruim 25.000 titels.
Hier gaan we verder met de verkenning van het tweede deel van de vaste collectie. De korte films die worden vertoond, geven een goed beeld van de tijdsgeest en de speciale problematiek en uitdagingen in de gedeelde stad. Een nagebouwde schuilkelder geeft je een idee hoe de bewoners op een gepakt zaten als het luchtalarm afging.
Het originele controlehuisje van Checkpoint Charlie staat nu in het Alliiertenmuseum
Check Point Charlie Naast de oude bioscoop en de bibliotheek staan op het museumterrein een oude Hastings TG 503, het controlehuisje van een van de meest bekende plekken in gedeeld Berlijn: Check Point Charlie (CPC), een oude wachttoren en enkele delen van de Muur. Voor spoorliefhebbers is er ook een restauratiewagon van een trein voor Franse militairen.
DDR-wachttoren kijken ver over de Muur Alliiertenmuseum Berlijn
Amerikaanse disco In de entreehal van de bioscoop worden jaarlijks tijdelijke exposities gehouden. Vorig jaar hebben we een expositie gezien over Duitse Joden in dienst van de geallieerden. Op dit moment is hier de expo ‘Van G.I. Blues tot G.I. Disco’. De Amerikaanse (Ami) clubs werden G.I.’s genoemd. Een voorbeeld hiervan is ‘de Starlight Club’. Deze clubs verwelkomden graag internationale vrouwen.
Foto met dank aan Alliiertenmuseum Berlijn – Van G.I. Blues tot G.I. Disco
We leren hier hoe de Amerikanen die in Berlijn gelegerd waren met hun muziek de jongere Duitse inwoners beïnvloeden. De beïnvloeding ging verder dan alleen de muziek, ook de manier van leven werd massaal gekopieerd. Voor het samenstellen van deze expositie werkte het Alliiertenmusem samen met het Berlijnse duo G.I. Disco en Karsten Grossmann.
Ook al is het muziekgeschiedenis van ver voor ons geboortejaar, de muziek swingt er niet minder om. Leuk om zo door een museum te gaan.
Alliiertenmuseum dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 18.00 uur
gratis toegang U-Bahn: U3 – station Oskar-Helene-Heim Bus: lijnen 115 en X83
Enkele reistips
Overweeg bij je reisopties naar Berlijn ook eens de trein. Wij reden in vijf uur van station Deventer naar Berlijn Haubtbahnhof (Hbf). Heerlijk ontspannen en geen gedoe met eventueel extra (lees over) bagage.
Voor het vervoer in Berlijn is de ‘Berlin Welcome card’ een ideale reisgenoot. 2,3 of 5 dagen gratis openbaar vervoer en kortingen op ruim 200 attracties. 2 Dagen v.a. € 18,50 online te bestellen o.a. bij de ANWB
