Street art en graffiti gespot in de Beurs van Berlage Amsterdam
Banksy naar de Beurs
The Art of Banksy in de Beurs van Berlage in Amsterdam is de tweede tentoonstelling van Banksy die je nu in ons land kunt zien. De sfeer van deze expositie is totaal anders dan de eerder beschreven tentoonstelling in het Moco Museum. In de gangen en kelders van de Beurs van Berlage kom je dichter bij het gevoel van graffiti en street art. Vanuit een metrostation kom je in de straten van Londen, waarna je opeens de studio van Banksy inloopt, om daarna een galerie te bezoeken. Met ruim 85 kunstwerken is deze expositie een heel stuk groter dan de expositie in het Moco. Door de totaal verschillende sfeer en aanpak, is het interessant om beide exposities te bekijken. Als je budget maar één optie toelaat, is de Beurs waarschijnlijk de beste optie. Simpel omdat je hier de meeste werken kunt zien. Wegens groot succes is The Art of Banksy tentoonstelling verlengd t/m 8 januari 2017.
Sneak preview
Street Art in the Underground
Het contrast kan bijna niet groter zijn. Van de sjiek stadsvilla van het Moco Museum naar de kelders van de Beurs van Berlage. Hier sta ik opeens in de metro van London. Aan het einde van de gang draait een video met beelden van de bekende ‘underground’. Ik ruik als het ware de geur van de metro.
Turf War (2003) en Queen Monley (2003) by Banksy
Aan beide wanden hangen werken die je direct naar Engeland brengen zoals Winston Churchill als een punk rocker met een groene hanenkam (Turf War, 2003), The Monkey Queen (2003) en wijlen Prinses Diana op een briefje van ₤ 10 de zogenaamde Di Faced Tenner (2004), Engelse Bobbies waarvan het gezicht is vervangen door een ‘smiley’.
Di Face tenner (2004) by Banksy
Banksy neemt in zijn werk openlijk afstand van de autoriteiten en hun regels. Met humor houdt hij ons een spiegel voor over politieke en maatschappelijke vraagstukken. Hij provoceert met zijn afbeeldingen die hij in de openbare ruimte plaatst. Ik zie twee zwaarbewapende soldaten. Ze lijken klaar voor de strijd, terwijl één van hen met rode verf het vredesteken op een muur schildert. Banksy attendeert ons hiermee op de vele oorlogen die in de 20ste en 21ste eeuw zijn gevoerd uit naam van vrede en democratie.
Op bezoek bij Banksy…
En dan …sta ik opeens in de studio van Banksy. Het is donker, verspreid in de ruimte liggen spuitbussen en er hangen handschoenen te drogen met gekleurde vingers. Het stencil met zijn naam #tag ligt op tafel, op de muur zijn ratten gestencild, één van de meest gebruikte afbeeldingen van dieren in Banksy genre. Het is alsof hij net is vertrokken…ik voel me bijna een binnensluiper. Hier lopen, heeft iets spannends, alsof je hem betrapt tijdens zijn werk. Banksy de man die anonimiteit en vrijheid als zijn grootste goed ziet, is toch niet in Amsterdam? Of wel soms?
Met Banksy weet je het uiteindelijk nooit zeker. In het verleden heeft hij zich herhaaldelijk anoniem in een rij met wachtende museum- of galeriebezoekers opgehouden. Als een luistervink was hij benieuwd naar de reacties van zijn fans en volgers. Nee, hier helaas geen teken van leven, dus volg ik de voetafdrukken op de vloer en zo kom ik een ruimte waarin foto’s aan waslijnen hangen.
In de volgende ruimte zie ik o.a. het werk de ‘Trolley Hunters’ (2007)
Rechts op de afbeelding zie ik drie silhouetten van krijgers met een speer en bijl. En waar jagen ze op? Links staan twee lege winkelkarretjes.
Net als in ‘Sale Ends Today’ (2006) laat Banksy de mens hier kennismaken met zijn koopziekte.
Bij het zien van de twee breiende oudjes moet ik even aan mijn oma denken wie vele jaren sokken en truien voor ons heeft gebreid. Deze twee oudjes breien truien met punk slogans als ‘Punk’s not dead’ en ‘thug for life’. Illustreert deze gezellig ogende scene de compassie van de ouderen voor de jongere generatie? Of halen de twee oude vriendinnen samen herinneringen op aan de jaren waarin ze zelf nog jong van lijf en leden waren en zelf opstanding waren?
David van Michelangelo
Banksy geeft op een heel eigen wijze en op allerlei manieren zijn reactie op klassieke kunstwerken. Hier staat een David van Michelangelo, niet zo groot als in Florence, maar wel bijna net zo wit. En dan zie ik het kogelvrije vest om zijn torso (Pullet Proof David, 2006). De Franse graffitikunstenaar Blek le Rat, was een grote inspiratiebron voor Banksy. Le Rat schilderde ooit een David met een machinegeweer om zijn sympathie voor Israël te betuigen. Dit werd ervaren als een verrassende actie omdat Le Rat niet bekend stond om zijn politieke betrokkenheid. De graffiti-wereld was niet onder de indruk van deze actie. Het lijkt erop dat Banksy met deze versie van een David met een kogelvrijvest Le Rat wilde steunen. Het vest zou zowel bescherming moeten bieden aan de drager (David met het machinegeweer) als aan de graffitischrijver Blek Le Rat die veel kritiek kreeg te verwerken.
“Art should comfort the disturbed and disturb the comfortable” aldus Banksy
Voorbeeld ‘disrupted oils’ Ufo by Banksy
Disrupted oils
Eén van de manieren waarop Banksy zijn reactie op klassieke kunst laat zien is zijn bewerking van (oude) schilderijen. Klassiekers of niet, dat maakt hem niet uit. Banksy koopt onder andere op rommelmarkten oude schilderijen die hij later een nieuwe vorm geeft. Hij voegt beelden toe, plakt of spuit die op het oude werk en plakt ze soms in het geheim in musea, waarbij hij zijn werken ook voorziet van een bordje met titel en verklaring. In de galeriesetting in de Beurs van Berlage hangen verschillende voorbeelden uit dit genre.
Bombing Middle Engeland (2003) by Banksy
In dit deel hangt ook een zeefdruk van ‘Bombing Middle England (2003). Op het eerste gezicht lijken het drie oude dames die gezellig een spelletje jeu-de-boules spelen. Als je beter kijkt, zie je dat de dames een soldaten helm dragen en met bommen het Franse balspel spelen. Het grasveld waarop ze spelen, ziet eer heel verzorgd uit. Met ‘Bombing Middle Engeland’ geeft Banksy zijn vernietigende kritiek op Engeland, haar middenklasse en hun waarden. In de galerie hangen ook verschillende variaties van de rat. Banksy voelt zich met de rat verbonden omdat deze dieren, net als hij, liever in de schaduw leven. De ‘Love Rat (2004)’ houdt een grote kwast vast alsof het een jonkvrouw is, in afwachting van een kus.
“Ik had al drie jaar lang ratten geschilderd toen iemand zei: ‘dat is slim zeg, rat is een anagram van art’, en ik moest doen alsof ik dat al die tijd al wist”, aldus Banksy.
Mijn ervaringen:
Door de twee exposities van Banksy in Amsterdam werd mijn interesse voor graffiti en street art geprikkeld. Daarna ben ik in mijn woonplaats Nijmegen op zoek gegaan naar muurschilderingen en stickers en kwam zo in contact met een street art kunstenaar Fred de Imker. (meer over hem en Nijmegen in een ander blog).
De twee Banksy tentoonstellingen in het Moco Museum en de Beurs van Berlage zijn totaal verschillend van beleving. Je ziet grotendeels hetzelfde werk maar de manier van presenteren zorgt in beide musea voor een heel eigen ervaring. De exposities zijn vanuit twee verschillende uitgangspunten opgezet. In Moco zijn Kim en Lionel Logchies met hun LionelGallery de drijvende kracht, bij de Beurs van Berlage is dat Steve Lazaradis, voormalig agent en vriend van Banksy.
In Moco Museum ligt het accent meer op het werk van Banksy dat hij speciaal voor galeries (en verkoop) heeft gemaakt. In de Beurs van Berlage, ontmoet je Banksy als het ware op straat en in de metro, zijn oorspronkelijke werkterrein.
Als je niet genoeg geld hebt om beide tentoonstellingen te bezoeken, heb ik een lichte voorkeur voor The Art of Banksy in de Beurs van Berlage. Met de ruim 85 kunstwerken die je hier ziet, ontdek je het grootste overzicht van Banksy dat ooit in ons land is vertoond.
Recent was ik in Londen en daar heb ik twee originele Banksy’s gezien op de plek waar hij ze heeft gemaakt. Dat was weer een totaal andere ervaring moet ik eerlijk bekennen.
The Art of Banksy in de Beurs van Berlage is nog te zien tot en met 8 januari 2017.
Entreeprijs voor volwassenen € 17,50, met een CJP of Museumkaart krijg je € 3 korting.
Dagelijks geopend van 10.00 tot 18.00 uur (gesloten op 1e Kerstdag en 1 januari).
Aan de expositie The Art of Banksy is door een team van 80 mensen ruim en jaar gewerkt. Coördinator van dit project is Steve Lazarides, voormalig agent en vriend van Banksy.
“Met ruim 85 kunstwerken is dit het grootste Banksy overzicht dat ooit bij elkaar is gebracht. We proberen hiermee een unieke ervaring neer te zetten. Naast de omvang is de tentoonstelling uniek in zijn soort omdat het laat zien dat de kunst van Banksy is geïnspireerd door de basisbehoeften van de mens, door Banksy’s kijk op vrijheid en zijn gevoel voor humor”. aldus Steve Lazarides
Meer weten over Banksy? Dan is het boek Banksy, de man achter de muur, van Will Ellsworth-Jones (Lebowski-2012) een aanrader. O.a. te koop in de museumwinkel van het Moco Museum.
Mijn ervaringen met Shoreditch Street Art Tours in Londen kun je hier lezen.
© tekst, video en foto’s Wilma Lankhorst Gebruik afbeeldingen met dank aan The art of Banksy – Beurs van Berlage Amsterdam