Het Groninger Museum bestaat dit jaar 25 jaar. Dit heugelijke feit wordt feestelijk gevierd met de tentoonstelling Mondo Mendini. De kleurrijke wereld van Mendini is een unieke, fantasierijke en wervelende feestlocatie. Na 25 jaar weet deze Italiaanse architect, kunstenaar en ontwerper ons nog steeds te verrassen. De hoofdarchitect van het Groninger Museum, Alessandro Mendini (1931-2019) heeft alle ruimte gekregen om zijn droomtentoonstelling te realiseren. Tot 30 augustus 2020 kun je deze droom zelf ervaren. Geniet deze zomer extra van kunst in eigen land.
Sneak preview video
“Mijn werk heeft nooit geneigd naar isolatie of overheersing; het is eerder labyrintisch en empathisch”.
uitspraak Alessandro Mendini (mei 2018)
Wie was Alessandro Mendini?
Alessandro Mendini (Milaan 1931-2019) wordt heel eerbiedig de ‘grand old man’ van het Italiaanse design genoemd. Maar hij was meer: hij was architect, kunstenaar en ontwerper. Als ik hem in drie kernbegrippen moet omschrijven zijn dat de woorden: samenwerking, innovatief/revolutionair en fantasierijk. Mendini erkende als geen ander het versterkende en stimulerende effect van samenwerking tussen creatieve geesten. Hij was de man die steeds buiten de lijntjes kleurde en steeds met nieuwe en revolutionaire ideeën kwam. Alles wat Mendini dacht en deed, borrelde op uit een rijke fantasievolle geest.
Mijn video-introductie van Mondo Mendini
Ontwerp van het Groninger Museum
De oorsprong van het Groninger Museum gaat terug naar 1874 en ligt aan de Praediniussingel. Na 100 jaar voldeed dit gebouw niet meer aan de museale eisen van onze tijd. De Nederlandse Gasunie gaf de gemeente Groningen in 1987 een lening waardoor de mogelijkheid ontstond een compleet nieuw gebouw te realiseren. De bouwcommissie koos voor het ontwerp van de Italiaanse architect Alessandro Mendini. Hij omringde zich met een groep nationale en internationale architecten en ontwerpers. Als hoofdarchitect combineerde Mendini met zijn gelegenheidsteam voor een inspireerde mix van stijlen en functies.
Renovatie in 2010
In 2010 zijn zowel de binnen- als buitenkant opnieuw aangepakt. Ook in die fase werd Mendini weer betrokken bij de renovatie van zijn geesteskind. Met het bouwteam nodigde hij weer verschillende ontwerpers uit om een bijdrage te leveren aan het aangepaste gebouw. De keuze viel toen op Studio Job, Maarten Baas, de Spaanse Jaime Hayon aangevuld met ideeën van de bouwmeester zelf. Sinds de revitalisatie van 2010 heeft het museum enkele vernieuwde ruimtes: de ‘Job Lounge’, een ontvangstruimte, een nieuw restaurant en een innovatief informatiecentrum.
“Mondo Mendini is niet bedoeld om tentoon te spreiden hoeveel mijn persoonlijkheid heeft betekend voor de designwereld: ik wil laten zien hoeveel ik heb geabsorbeerd van culturele stromingen en meesters die ik gedurende mijn carrière ben tegengekomen”.
Alessandro Mendini (mei 2018)
Mondo Mendini
Het Groninger Museum is nu de basis van Mondo Mendini. De tentoonstelling is een kleurrijke, visueel overweldigende mix van beeldende kunst, design en architectuur. Mendini heeft hiervoor 130 objecten uit zijn eigen oeuvre geselecteerd. Daarnaast koos hij 70 objecten van ontwerpers, van wie het werk verweven is met dat van hem. Je ontdekt de wereld van Mendini hier in zeven zalen.
De museumdirectie benaderde Alessandro Mendini ruim twee jaar geleden met het verzoek om een tentoonstelling van zijn werk naar eigen inzicht in te richten. Mendini verheugde zich er heel erg om nog één keer een grote tentoonstelling in ‘zijn’ museum te kunnen maken. Helaas heeft hij de opening niet meer mee mogen maken. Hij overleed op 18 februari 2019 in zijn geboortestad Milaan.
Mendini-stoelen
De tentoonstelling begint in de zaal ‘de kunsten uitdagen’ met zijn vroegste (de scheve stoel 1973) én laatste ontwerp naast elkaar. Deze serie vazen is gebaseerd op een ontwerp van Henri Matisse (2019). In de zaal hierna ontdek je hoe ‘VooRwerpen Bezielen’. In deze ruimte staat een marmeren versie van zijn beroemde Proust-stoel (2014), een ontwerp voor zijn Robot City. Centraal in de hoekzaal met het thema ‘Vaardigheid en Vakmanschap’ staat een gouden zuil van Cartier (Colonna di Cartier 2009). Hier brengt Mendini ook een ode aan zijn voorganger Gio Ponti (1891-1979). Ponti was net als Mendini architect en ontwerper. Ook Ponti was net als Mendini actief als hoofdredacteur, schilder en organisator van tentoonstellingen. Van beide kunstenaars hangen ook schilderijen in deze hoekzaal
Gouden kop en tas Mondo Mendini
In de vierde zaal pakken de tentoonstellingsmaker altijd groot uit tijdens tentoonstellingen. In het hart van Mondo Mendini ontdek je een gouden aktetas, een gouden korte laars, een gouden jas en een gouden koffiekop. En dat allemaal in een groot formaat. Dit keer geen blad goud maar honderden gouden mozaïekblokjes. Het fonkelt en glanst in de wereld van Mendini.
Centraal in deze ruimte staan enkele bouwmodellen van ontwerpen die Mendini en collega’s destijds hebben gemaakt voor het nieuwe Groninger Museum. Samen met zijn jongere broer Francesco ontwierp Mendini verschillende, kleurrijke gebouwen in Europa en Azië. Het Groninger Museum is het meest bekende ontwerp van hen. Tot op hoge leeftijd is Mendini blijven bouwen aan een veelzijdig oeuvre van fantasievolle, dwarse, humoristische en poëtische objecten.
Mendini draaimolen
Als ik verder loop, wordt mijn aandacht getrokken naar een draaimolen die ronddraait op een vrolijk muziekje. Deze draaimolen is opgebouwd met allerlei ontwerpen van Mendini. o.a. in de tijd dat hij hoofdontwerper was bij Alessi. Ik zie onze lachend suikerpot voorbij draaien, fier op het dak van deze kermismolen draait de beroemde citruspers zijn rondje.
Het koor van Anna G. en Alessandro M.
Met de vrolijke klanken van het draaiorgel nog in mijn hoofd, loop ik door naar de vijfde zaal in Mondo Mendini. In deze ruimte met de titel ‘Vormen bevrijden’ is het grote portret van Virginia Woolf (1882-1941) een van de blikvangers. Mendini was fan van haar literaire werk. In deze zaal vertegenwoordigt zij het Engelse kunstcollectief, de Bloomsbury-groep.
De Bloomsburry-groep
De deelnemers aan deze groep (eerste helft van de 20ste eeuw) hechtte groot belang aan de rol van de kunst in de samenleving. Zij droegen de idealen van pacifisme, feminisme en vrije liefde met verve uit. In de andere hoek ontdek ik het koor samengesteld uit de Alessi-kurkentrekkers Anna en Alessandro. Ondanks corona ‘gaan zij helemaal los’. Via de grote spiegelpoort in deze ruimte, kijk je onbewust al vooruit naar de volgende zaal.
De rijkdom van complexiteit
Het thema in zaal zes is ‘De rijkdom van complexiteit’. Aan de wand hangt een kopie van het schema van Alfred Barr (1902-1981). Hij tekende in 1936 als eerste directeur van het MoMA (Museum of Modern Art in New York) een overzicht van de kunststromingen in de twintigste eeuw. Deze stromingen hadden een grote invloed op de ontwikkeling van Mendini’s vormentaal.
Je ziet hier o.a. glas, keramische borden, de dansers van ‘Das triadische Ballett’ (1922) van de Bauhaus kunstenaar Oskar Schlemmer en een foto van het Goetheanum van Rudolf Steiner (1861-1925), grondlegger van de antroposofie.
Slotakkoord: De kunst van het experimenteren
In deze zevende en laatste zaal laat Mendini ons de kunst van het experimenteren ervaren. Hier hangt o.a. een groot naaktportret van Mendini’s tijdgenoot, vriend en collega-ontwerper Ettore Sottsass (1917-2007). Er tegenover staat een groot, rood model van de glazen krijger (Guerriero di Vetro 2002). Dit is een gestileerd rood hoofd met grote oorhangers, een sculptuur van glas dat Mendini voor de Venini-collectie heeft gemaakt.
Mendini’s jeugdherinneringen
Bij de uitgang hangt het schilderij Annunciatie (1932) van Alberto Savinio. Het is een surrealistische afbeelding waarbij je in een open raam een klassiek (engelen) hoofd ziet. Voor het raam zit een wezen op een stoel. Ik zeg bewust wezen omdat het in eerste instantie op een mensfiguur lijkt. Als je dichter bij komt, zie je een heel ander gezicht. Dit schilderij hing prominent in het huis waarin Mendini opgroeide. Deze compositie maakte een diepe indruk op hem. Links voor de uitgang staat een vitrine met Disney-figuren. Mendini werd als kind al gegrepen door de fantasiewereld van Walt Disney. Hij droomde er van ooit zelf striptekenaar te worden. Hij werd uiteindelijk veel meer dan dat: schilder, architect, kunstredacteur, ontwerper, inspirator en innovator.
Benvenuto Mondo di Mendini, Welkom in de wereld van Mendini!
“Mijn werk is vergelijkbaar met een roman, waarin ernst,
pijn, komedie en poëzie naast elkaar bestaan.
Mijn objecten zijn hierin de tragikomische figuren. Een gevoel
aan humor bespaart ze retoriek. Het maakt ze liefhebbend
en een beetje menselijk, zodat ze ontsnappen
aan de academische wereld”.
Pane e Progetto, 2009 Alessando Mendini
Mondo Mendini is t/m 30 augustus 2020 te beleven in het Groninger Museum.
Denk er i.v.m. de huidige coronaregels wel even aan dat je je kaart hier vooraf online reserveert. Dit geldt ook voor Museumkaarthouders,
De prachtige catalogus (190 pagina’s boordevol afbeeldingen) is hier online te koop € 29,95
Ontdek hier de wereld van Mendini in 360 graden.
Nu ook te zien in het Groninger Museum
En toch staat de Martini
In deze expositie staan het bombardement en de bevrijding van Groningen in 1945 centraal. Op 15 april 1945 werd het centrum van Groningen hard getroffen door bombardementen. Een film met historische beelden geeft een beeld van deze tragedie. De bevrijding wordt verbeeld in een serie kleurrijke Bevrijdingsrokken. Hier zie ik voor het eerst ook rokjes en broekjes voor kleine kinderen die op dezelfde manier zijn gemaakt.
Bekijk ‘en toch staat de Martini‘ hier online.
Nationale Feestrok
De ‘Bevrijdingsrokken’ ook wel de ‘Nationale Feestrokken’ genoemd werden an de bevrijding in 1945 overal in Nederland gemaakt. Vrouwen gebruikten restjes stof om deze rokken te maken. Het idee van de nationale feestrok komt van verzetsstrijdster Mies Boissevain. Op verschillende rikken staan herinneringsteksten geborduurd en/of jaartallen waarop de rok is gedragen. In deze podcast kun je meer horen over de Bevrijdingsrok.
@ tekst, video en foto's Wilma Lankhorst
@ gebruik van de afbeeldingen met dank aan het Groninger Museum, Erik en Petra Hesmerg, Studio Mendini en alle bruikleengevers.
Best coffee in town
Onze Groningse vrienden n amen ons mee naar hun favoriete koffietentje. Wij dronken een heerlijke cappuccino bij deze barista coffee. Je vindt dit koffiehuis op slechts twee minuten, stadinwaarts lopen vanaf het museum.