Indiase kunstenaar
Manish Nai in Den Bosch
Het is zinderend heet op het perron. De stad zucht onder de tropische warmte. Het is de zoveelste dag van deze zomer boven de 30 graden. Ik ben op weg naar een stukje Mumbai in Den Bosch. Om me heen mensen die zich verkoeling toewaaien. Ik ruik de stad, het verkeer en de mensen. Het is alsof Nederland even India imiteert ter gelegenheid van het debuut van de Indiase abstracte kunstenaar Manish Nai. Ga je mee op verkenning?
Inzicht & Lef
De kunstwereld kan het werk van Manish Nai niet goed plaatsen.
Zijn werk lijkt niet op ander werk dat wordt gemaakt.
Mede dankzij het inzicht én het lef van o.a. moeder en dochter Usha Mirchandani en Ranjana Steinruecke krijgt Nai’s werk
een plek in hun galerie. Daarna volgt de grote stap
naar Europa en exposeert hij nu solo in Den Bosch.
Video-sneak preview
Absolute blikvanger is een monumentale installatie gemaakt van 400 levensgrote houten klossen, omwikkeld met bont gekleurde lompen. “Het is alsof je Mumbai ruikt, het is een heel fysiek kunstwerk” aldus de samensteller van de tentoonstelling Hans November.
India in Noordbrabants Museum
In het Noordbrabants Museum in Den Bosch debuteert de Indiase Abstracte kunstenaar Manish Nai. Na een Chinese Journey en de Japanse kunstenares Chiharu Shiota is het podium nu voor Manish Nai (Gujarat, 1980). Het museum team weet opnieuw te verrassen met een voor ons land relatief onbekende kunstenaar. Na mijn bezoek spreek ik de wens uit dat velen deze zomer een stukje Mumbai in Den Bosch gaan ontdekken. Manish Nai laat een bijzondere kant van dit immens grote land zien. Laat je inspireren door deze rijzende ster en vertel het door.
Wordt het Kamagurkistan of Mumbai?
Op deze snikhete zomerdag stelt het Noordbrabants Museum twee kunstenaars aan ons voor. Zowel de Belgische artiest Kamagurka (pseudoniem voor Luc Zeebroek, Nieuwpoort 1956) als Manish Nai hebben deze zomer een unieke tentoonstelling in Den Bosch. Kamagurka nodig je uit voor een bezoek aan Kamagurkistan en Manish Nai laat de tijd stil staan in Capturing Time. Als we tijdens de perspresentatie mogen kiezen tussen een reis naar India of Kamagurkistan, lopen (bijna) alle journalisten blindelings achter Luc Zeebroek aan. Ik schrijf bijna omdat ik de enige ben die kiest voor het onbekende. Conservator Hans November stelt me voor aan Manish Nai en even later is Nai mijn persoonlijke gids is zijn Mumbai.
Wie is Manish Nai?
Manish Nai is in 1980 in de streek Gujarat, in het Westen van India geboren. Zijn familie behoort tot de kappersgemeenschap. Nai betekent kapper in de Indiase taal. Opa is kapper en de jonge Manish zit vaak bij hem onder de boom, waar de afgeknipte haarlokken vervliegen in de wind. Hier wordt het zaadje gepland voor het hergebruik van materialen.
Niet om milieuredenen maar omdat het een kernwaarde is van de Indiase cultuur. Manis vader wil een betere toekomst voor zijn drie kinderen en begint verschillende ondernemingen. Hij begint te handelen in textiel, jute en verpakkingsmaterialen. Manish helpt zijn moeder na schooltijd vaak met het dagelijkse verstel- en inpakwerk. Deze jeugdervaringen leggen de grondslag voor Nai’s latere vorm- en materiaalkeuzes.
Lang was de krant de hoeksteen van onze dagelijkse nieuwsvergaring. Maar steeds meer mensen lezen anno 2018 online. Wat gebeurt er straks met de papieren krant?
Een toekomst als ambachtsman
Manish vader ziet het tekentalent van zijn zoon. Hij denkt dat een opleiding tot ambachtsman en ontwerper goede kansen biedt voor hem. Ondanks de wankele financiële gezinssituatie zorgt papa er voor dat Manish een opleiding kan volgen. Op school blinkt junior niet echt uit, hij blijft zitten in het eerste jaar, maar zijn vader blijft positief. Na enkele tegenslagen wordt Manish eindelijk toegelaten tot de Raheja School of Art (faculteit beeldende kunst). Daar valt hij niet alleen op door de kwaliteit van zijn werk maar ook door zijn enorme inzet. Dagelijks maakt Manish een of meerdere portretten of landschappen. En dan ontmoet hij zijn mentor Mukund Gawde, die hem een andere weg laat zien.
Materialen uit zijn jeugd spelen een grote rol in het werk van Manish Nai. Zo gebruikt hij o.a. jute als herinnering aan zijn vader. Nai ontwikkelt een heel eigen manier van jute-bewerking. Hij kiest voor de kleur indigo. In het verbouwen van de indigoplant ligt een sterke traditie met de Indiase geschiedenis & cultuur. Nai wil dit verhaal delen.
Minimalisme & Arte Povera
In India is relatief weinig belangstelling voor abstracte kunst. Maar Manish Nai weet al vrij snel tijdens zijn studie dat hij deze weg wil volgen. Tijdens zijn opleiding vertelt zijn mentor professor Mukund Gawde hem alles wat hij weet over de abstracte kunst. Via Gawde maakt Nai o.a. kennis met het werk van Prabhakar Barwe (1936-1995) , Vasudeo Gaitonde (1924-2001) en Prabhakar Kolte (1946) . Naast deze Indiase kunstenaars attendeert Nai’s mentor hem op het werk van Mark Rothko en Jackson Pollock. Nai ontwikkelt een heel eigen stijl waarin invloeden van het Minimalisme en de Arte Povera (installaties van eenvoudige materialen) duidelijk herkenbaar zijn.
Overal langs grote wegen in Mumbai staan grote reclameborden. Sinds de financiële crisis hebben ze geen functie meer. Nai is gefascineerd door deze grote abstracte vlakken, die overal opduiken in het straatbeeld van Mumbai. Hij heeft er een nieuwe serie van gemaakt.
Twee zalen vol inspiratie
Voor zijn Nederlandse debuut heeft Manish Nai twee zalen in het Noordbrabants Museum. Fijn voor hem is hierbij de grote hoekzaal met het grote raam en het mooie natuurlijke licht. Hier hangen o.a. zijn werken van jute en de verrassende serie vliegenramen. Muskieten komen veel voor in India waardoor veel ramen zijn bedekt met horren. Juist dit eenvoudige materiaal inspireerde Manish tot het maken van een unieke serie Untitled (2017). Het licht en de afstand spelen met het materiaal. Als je naar de doeken loopt, verandert de ervaring met elke stap die je zet.
In deze zal kun je Mumbai bijna ruiken. Textiel van gedragen kleding en vele kleurrijke saris (omslagdoeken) heeft Nai om 400 stokken gewikkeld. De opgestapelde stokken krijgen tijdens iedere tentoonstelling een andere compositie.
Twee maal Manish Nai in Mumbia r. portret foto © Roel van Tour
Kunst van de straat
Om het werk van Manish Nai beter te begrijpen, raad ik je aan de film bij de expositie te bekijken. Als je niet, zoals ik, de ultieme luxe hebt dat de kunstenaar je persoonlijk uitleg geeft, biedt deze documentaire uitkomst. De film is speciaal voor deze expositie gemaakt en alle aspecten van werken die hier nu te zien zijn, komen aan bod. Je ziet hier hoe Nai de geschiedenis van zijn materialen vangt en vastlegt. Hij bekrast, verkreukelt, perst en plooit het materiaal tot twee- en driedimensionale geometrische vormen. Het eindresultaat lijkt soms simpel, maar in de film ontdek je hoe arbeidsintensief zijn maakproces is.
Contrast tussen lawaaierige stad en sirene werk
“Manish Nai haalt zijn inspiratie uit een wereldstad die precies het
tegenovergestelde van zijn kunst lijkt te zijn:
De stad is lawaaierig, vervuild, overvol
en rommelig. Zijn aanpak laat de mooie elementen uit het dagelijks leven in India zien met een combinatie van gevoel
voor stijl, technische experimenten
en kritische nauwkeurigheid.”
Girish Shahane, kunstcriticus, curator en directeur van de ŠKODA Prize for Indian Contemporary Art in India.
Capturing Time, de ideale reisgids
Om de ‘reis’ naar het India van Manish Nai met nog meer plezier te maken, kan ik je de catalogus van harte aanbevelen. Ook als napret zijn de 80 pagina’s vol mooie beelden een perfect document. De Indiase kunstcriticus, curator en directeur van de ŠKODA Prize for Indian Contemporary Art in India, Girish Shahane heeft hiervoor een indrukwekkende inleiding geschreven. Manish Nai: Capturing Time is voor € 19,95 te koop in de Museumwinkel, bij de betere boekhandel of (ter voorbereiding op je bezoek) hier online.
Terug met de trein
Na ruim twee-en-een-half uur verlaat ik de koelte van het museum. Als ik door de imposante toegangsdeur loop, slaat de zomer weer als een klamme doek om me heen. Al lopend van schaduw naar schaduw, bereik ik het station. Gelukkig zijn hier de treinen niet zo overvol als in India. Binnen een half uur reis ik van Mumbai terug naar de Oudste stad van ons land.
De tentoonstelling Manish Nai: Capturing Time is t/m 4 november 2018 te zien in het Noordbrabants Museum in Den Bosch.
Wist jij dat Mumbai nu aan Kamakurgistan grenst?
Ga je mee naar Kamakurgistan?
Ook te zien tijdens deze periode is de spraakmakende tentoonstelling Kamakurgistan. Denk aan je paspoort als de grens van dit fantasievolle land overgaat. Als je de grenspaal achter je laat, ligt visumstempel voor je klaar! Als je het visum hebt ontvangen, kan de reis echt beginnen.
Visum vereist!
Je wordt hier uitgedaagd om de grenzen van de ernst te verkennen. Hier ontdek je een overzicht van Kamagurka’s absurdistische en vaak (met opzet) choquerende werk. Net vóór je naar huis (of naar Mumbai) gaat, kun je nog kaart sturen uit Kamagurkistan. Dat is nog eens iets anders dan een ‘ansichtkaart uit Dedemsvaart’. Ik wens je veel plezier.
Denk er aan, de grens van Kamakurgistan sluit 28 oktober 2018!!
© video, foto’s en tekst Wilma Lankhorst © gebruik van de foto’s en beelden met dank aan het Noordbrabants Museum, Manish Nai, Luc Zeebroek en alle bruikleengevers.