Vietnam nog even heel dicht bij

Je hoeft dit voorjaar niet ver te reizen om internationale kunstcollecties te verkennen. Werk van de Mexicaanse kunstenaar Frida Kahlo  is nog tot en met 18 april te zien in het Drentsmuseum in Assen. Je kunt de First Americans ontdekken tot en met 28 augustus 2022 verkennen in Museum Volkenkunde in Leiden. Ik ontdekte een prachtig stukje Vietnam in Museum No Hero in Delden. ‘Vietnam: het gedroomde Paradijs’ is een verrassende tentoonstelling die je tot 24 april 2022 kunt zien in Overijssel.

Museum No Hero

De basis van No Hero is de collectie van kunstverzamelaar Geert Steinmeijer (Hengelo, 1954), eigenaar van Hartman Tuinmeubelen en Van Heek Textiles. Hij werkte jarenlang samen met ontwerper Jan des Bouvrie en modeontwerper Frans Molenaar. Beide creatieve geesten hebben hem in de jaren negentig in de kunstwereld geïntroduceerd. Steinmeijer beschouwt Des Bouvrie als zijn ‘creatieve peetvader’. De werken uit zijn verzameling gaan dwars door de kunstgeschiedenis heen. Als verzamelaar trekt Steinmeijer zich niets aan van artistieke disciplines en stromingen. Voor hem staat de liefde voor de kunst centraal.

Kunstparadijs in rentmeesterwoning

Om zijn collectie te delen met andere liefhebbers kocht hij de oude rentmeesterwoning in Delden. Het pand is tussen 2015 en 2018 intensief verbouwd. Sinds april 2018 is Museum No Hero, inclusief beeldentuin geopend voor publiek. Steinmeijer heeft Gemma Boon (oud-medewerker van Rijksmuseum Twenthe Enschede) gevraagd als directeur.

Een pand met een rijke  geschiedenis

Op de gevel van het pand prijkt een gevelsteen met de Romeinse cijfers 1726, bouw van het huis en 1867, de grote verbouwing waarbij er een tweede verdieping en een toren werden toegevoegd. Wat begon als woonhuis, werd later de rechtbank van Delden. Het complex wisselende daarna nog verschillende keren van functie: van hotel naar gemeentehuis tot rentmeesterij van Kasteel Twickel (1840 tot 1993). Zes rentmeesters woonden en werkten in dit pand. Jaarlijks kwamen de pachters van Kasteel Twickel hier om hun pacht te betalen. Het rijk gestuucte plafond heeft alle veranderingen overleefd en is net zo oud als het huis zelf. Als we door de gang naar de serre lopen, kijken we omhoog om van dit stukje ambacht te genieten.

Museumtuin

Vanuit de serre/museumcafé (ontworpen door Jan des Bouvrie) heb je een mooi uitzicht op de museumtuin in Franse landschapsstijl. Tussen het groen en op de oevers van de vijver ontdekken we de sculptuur Moeder en kind/ Dierbaar van Pépé (Pierre Paul) Grégoire (1950) en de Legacy mantle (2005) van de Chinese beeldend kunstenaar Sui Jianguo (Qingdao, 1956).

Vietnam het gedroomde paradijs

Op de beneden verdieping van No Hero zijn drie zalen ingericht met werk van Vietnamese kunstenaars. In iedere zaal hangen bakjes met daarin geplastificeerde informatiebladen. De suppoost vertelt ons dat de eigenaar voor zijn werk veel door Azië reist. Naast zijn zakelijke afspraken, neemt hij altijd de tijd om kunstenaars te bezoeken en nieuw werk te verkennen. Door de jaren heen, kocht hij verschillende werken van hedendaagse Vietnamese kunstenaars uit de periode 1970-2019. Deze verzameling deelt hij nu in Vietnam: een gedroomd paradijs. De kunstenaars in Vietnam werden tijdens hun opleiding beïnvloed en gestuurd door politieke en economische ontwikkelingen. Dat zie je terug in hun werk.

 De bewogen geschiedenis van het land staat beschreven in de kleine chronologie
van het moderne Vietnam een het begin van de tentoonstelling.

De kleuren spatten van de muur

In de linker zaal hangt het campagnebeeld van deze tentoonstelling. Nguyen Trung  (Soc Tran, 1940) schilderde de ranke vrouw die een grote mand met gele vruchten op haar hoofd draagt (zonder titel, 2008). Hiernaast hangt Tea Time (2008) van Do Xuan Doan (Hanoi, 1937-2017). Trung werkt met olieverf, Doan heeft hier de traditionele lakwerk techniek gebruikt. De kleuren spatten van de muur. Trung was in de jaren zeventig oprichter van de groep Jonge Kunstenaars uit Saigon. Abstract werk werd toen in Vietnam als decadent ervaren. In Zuid-Vietnam gold in die dagen de Westerse kunststromingen als belangrijkste invloed. Trung kreeg volop kansen om te exposeren. Door de jaren heen verandert zijn stijl van abstract naar figuratief. De laatste jaren gaat hij in zijn werk weer richting het streng rationele abstractie.

Droombeelden van vrouwen: van arbeidsactivist tot prinses

Links van de schilderijen staan voor de betegelde schouw, drie modellen met witte, strakke jurken en een rieten hoed op ‘hun hoofd’. Als ik de drie treden oploop naar het verhoogde deel van deze zaal, kom ik in een donkere ruimte met een serene sfeer. Hier hangt Royal Lady (2007) van Bui Huu Hung (Hanoi, 1957). Een gracieuze vrouw met een kopje in haar hand. Ze is afgebeeld tegen een achtergrond van gelaagd turquois blauw lakwerk. Tegenover Royal Lady hangt Royal Princess Green (2007). Tussen hen in hangt het derde werk van Hung, Royal Family (2007). Bui Huu Hung studeerde aan de Universiteit voor Schone Kunsten in Hanoi. Hij is sinds 1996 lid van de Internationale Associatie van Lakverfschilders. Vrouwen aan het toenmalige Keizerlijk Hof van Vietnam zijn een geliefd en veel voorkomend thema in zijn werk.

Van portretten naar landschappen

In de tweede zaal, overheersen de landschappen. Op de muur staat: ’De droom van een Vietnamese identiteit in een Vietnamees landschap’. In 1925 openen de Fransen in Hanoi de deuren van ‘Ecole des Beaux-arts de L’indochine’.  Daarmee dragen zij hun koloniale missie de zogenaamde ‘mission civilatrice (beschavingsopdracht) uit. Zij introduceren het werken met olieverf op doek. Er werden ook ateliers ingericht waarin traditionele technieken zoals lakwerk op paneel en schilderen op zijde, verder werden geperfectioneerd. Voor het eerst gingen de Vietnamese kunstenaars buiten schilderen (en plein air). Mede hierdoor werden zij zich bewust van de schoonheid van hun land en de activiteiten op het platteland.

Rijst in bomkraters

In deze zaal ontdek je dat politiek nooit ver weg is in de keuze van het onderwerp. Growing Rice (1994) van Tran Dinh Tho (Phu Ung, 1919 – Hanoi, 2011) is hiervan een sprekend voorbeeld. De kleine rijstvelden zijn aangelegd in de kraters van bominslagen.

Ontdek de eierschalen

Als je dichterbij het rode werk Festival (2006) van Do Xuan Doan staat, zie je dat de witte kleur op dit werk, gebroken eierschalen zijn. Daarnaast gebruikt Doan graag bladgoud in zijn lakwerk. Tegenover Festival hangt Love (2015) van Dang Xuan Hoa (Nam Din, 1959). Het werk van Xuan Hoa is apolitiek, hij richt zich vooral op de liefde en de waardigheid van het individu. Love is een raadselachtig schilderij. In de gang hangt een zelfportret van Do Xuan Doan (2008).

Tegen het Festival zie ik twee hoofden (en profiel) met een blauwe deur ertussen. Voor de deur staan twee slippers in dezelfde kleur als de deur en links aan de deurlijst hangt een open hangslot. In het linker hoofd van de vrouw tel ik drie ogen, in het rechter hoofd van de man maar liefst vier. De voorhoofden van beide figuren zijn wit, leeg. Misschien verwijst Hoa met dit werk naar de complexiteit van het zoeken naar de identiteit van het moderne Vietnam. Rechts naast Love hangt Our Life (2019) een totaal ander werk van Dang Xuan Hoa.

Socialistische heilstaat

In de derde zaal staat ‘de droom van een socialistisch heilstaat’ centraal. Links hangt Uncle Ho (1990) van Nguyen Thu. Oom Ho is de kameraadschappelijke naam voor de Noord-Vietnamese leider Ho Chi Minh (1890-1969). Decennia lang hebben Vietnamese kunstenaars hem afgebeeld. Hier zien we Ho schrijvend aan tafel. Ho is door de kunstenaars vaak afgebeeld als een man die onvermoeibaar aan het werk is voor het welzijn van zijn land. Aan een andere wand hangen een aantal affiches uit de jaren zeventig. In deze periode speelde in Vietnam vooral de strijd tussen Noord- en Zuid.

Affiches vertellen het verhaal

Het communistische Noorden werd in die jaren continu door de Amerikanen gebombardeerd. De bevolking leefde en werkte in die dagen vooral ondergronds. Veel schilders gebruikten hun talenten in de strijd tegen de imperialistische (westerse) grootmacht. De affiches hadden tot doel de bevolking te blijven motiveren voor het verzet en het uiteindelijke doel een verenigd en onafhankelijk Vietnam. Op een tv in deze zaal bekijk ik enkele videobeelden van toeristische regio’s in Vietnam.

Je kunt ‘Vietnam: het gedroomde Paradijs’ nog tot en met 24 april 2022 verkennen in Museum No Hero in Delden. In dit museum is de museumkaart (nog) niet geldig, maar Museumkaarthouders krijgen wel € 7,50 korting op de toegangsprijs van € 12,50.

Ook te zien in Museum No Hero

• Verzamelen is kleur bekennen
• Jasper Abels met Pretty Sorrow

In voorbereiding:

 ‘Twentse Lusthoven’ te zien vanaf zondag 1 mei 2022 tot en met 2 oktober 2022.  In Twentse Lusthoven ontdek je drie tuinen: Nijenhuis, Twickel en Weldam. Deze drie tuinen zijn ontworpen door Éduard André (1840 – 1911) en Hugo Poortman (1858 – 1953), tuin- landschapsarchitecten.

© tekst en foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan Museum No Hero en de genoemde kunstenaars.