Maya’s, mensen van maïs

De Maya’s, de mensen van maïs, zijn al eeuwen met veel mysterie omgeven. In het Drents Museum worden tipjes van de sluier opgelicht in de tentoonstelling: Maya’s, heersers van het regenwoud. In Assen geen tropisch regenwoud maar wel een woud van stenen. Het NS station ligt in brokken, via hoge trappen kom je van de perrons op straatniveau. Die trappen doen me terugdenken aan de enorme tempeltrappen in Tikal en Palenque. Twee Mayasteden die ik in respectievelijk Guatemala en Mexico heb bezocht. Tot 4 september 2016 kun je zonder te vliegen kennismaken met de Maya’s. Pak je Museumkaart en reis af naar Assen en ontdek daar het mysterie van de Mayacultuur.

Mijn bezoek samengevat in een korte video

Bloeitijd van de Mayacultuur

Ruim twee eeuwen vóór Christus zijn er sporen gevonden van Maya-volkeren in Midden-Amerika. Tussen 800 en 900 na Christus lijken deze volkeren te verdwijnen van onze planeet. Na deze mysterieuze uittocht, zijn de grote tempels door de natuur overwoekerd. Het heeft tot 1839 geduurd voordat ontdekkingsreizigers John Lloyd Stephens en Frederick Catherwood in Midden-Amerika de ruïnes van de eerste Maya-tempels herontdekken. Tijdens deze expeditie legde Catherwood via tekeningen de vondsten vast. Eén ervan is te zien bij de ingang van de tentoonstelling. In Assen zijn ruim 200 voorwerpen bijeen gebracht, waarvan het merendeel nog nooit in Europa te zien was. De focus van de collectie hier ligt op de bloeiperiode van de Maya’s tussen 250 en 900 na Christus.

Mensen van maïs

Na binnenkomst maak je eerst kennis met het scheppingsverhaal. Je staat dan bijna met je voeten in het regenwoud. Volgens de overleveringen woonden hier de goden. Op een dag kwamen de goden bijeen om de grote leegte op te vullen. Als zij ‘aarde’ riepen, werd het aardoppervlakte opeens zichtbaar. Hetzelfde effect volgde toen ze daarna de woorden ‘bergen, valleien, rivieren en meren’ uitspraken. De goden waren tevreden met het eerste resultaat en bedekten het nieuwe landschap met bomen en struiken. Met de creatie van de mensen hadden ze meer moeite. Om te beginnen maakten de goden eerst de dieren, maar die konden hen niet aanbidden. Daarna gingen ze verder met de ontwikkeling van de mens. Na prototypes van modder en hout, vonden ze de oplossing in een ontwerp van maïs. Vier mannen en vier vouwen stonden aan het begin van de Maya-volkeren.

De gele tempel

Na de entree met de twee grote fotowanden, loop ik de grote zaal in en zie voor me één grote gele tempel. Rechts ervan is de ‘Sixtijnse kapel van de Maya’s’ op een lange muur geprint. Deze schilderingen uit San Bartolo (Guatemala iets ten noorden van Tikal) zijn in 2001 ontdekt. In de afgelopen twintig jaar zijn grote stappen gezet met de ontrafeling van het Maya-schrift. Samen met deze muurschilderingen wordt het beeld van de Maya’s nu steeds completer. Toen wij Tikal bezochten waren de schilderingen van San Bartolo nog niet ontdekt. Dit hoor ik van meerdere bezoekers. Verschillenden van hen waren ook in Guatemala en Mexico en komen hier om herinneringen ophalen aan die reis.

Tempelgeheimen

Na de muurschilderingen loop ik terug naar het plein voor de tempel. Het grote gele complex staat daar robuust in de zaal en ik zie vanaf dit punt bijna geen mensen. Als ik dichterbij kom en de tempel inloop zie ik opeens overal vitrines en mensen die hun neuzen tegen de ramen drukken. Ik verbaas me over dit bijzondere ontwerp, als je buiten de tempel staat ervaar je het als een oase van rust, als je de tempel binnengaat, is het een drukte van jewelste. Ook op een doordeweekse dag is het gezellig druk in het Drents Museum. De Maya’s weten nu bijna 4000 jaar na hun eerste stappen op deze planeet nog velen te inspireren. De mensen van maïs beschikten over bijzondere kennis ten aanzien van sterren- en wiskunde en het opsporen van water. Zij kenden de cacaobonen en gebruikte de drank in eerste instantie tijdens religieuze bijeenkomsten. Later werd het drinken van lauwwarme chocolademelk ook populaire onder de bevolking. Ook het gebruik van groen steen (jade) was erg populaire bij de Maya’s. Hier in Assen ontdek ik verfijnde sieraden en een prachtig gezichtsmasker. In de tempel worden vele geheimen van de Maya’s gedeeld. Je leert hun godenwereld kennen en ervaart hoe de koningen regeerden. Ook de opzet van het Maya-balspel wordt uitgebreid besproken.

Mijn ervaringen:

Ik ervaar deze tentoonstelling als een reis terug in de tijd. Mijn ervaringen op én in de Maya tempels in Tikal, Palenque, Uxmal en Tulum komen weer helder op mijn netvlies. Ik voel de zware kuiten weer van het beklimmen van de tempels. De ervaringen van het op de top van de tempel zitten, turend over de boomtoppen, de toekans en papegaaien zien vliegen en de zon die verdwijnt achter de horizon. Het komt allemaal weer levendig boven. Herinneringen van 30 jaar gelden, lijken ervaringen van gisteren.

De opbouw en inrichting van de tentoonstelling met de tempel als grote schatkamer, vind ik heel bijzonder. Als ik voor de tempel sta ervaar ik rust, ik zie bijna geen andere bezoekers. In de gangen tussen de tempeldelen verdringen mensen zich voor de vitrines met jade, ceramiek, beeldhouwwerken, drinkbekers, maskers en Maya-kalenders.

Op het plein voor de tempel kun je je even terug trekken op een bankje en luisteren naar het scheppingsverhaal van dit bijzonder volk.

Het is ook leuk om na de tentoonstelling even door het centrum van Assen te lopen en aan de Kop van de Vaart de Maya-tempel te bezoeken. Deze mini tempel is speciaal voor de tentoonstelling gebouwd. Als het museum café vol zit, vind je hier ook leuke adressen voor koffie of thee met taart of heerlijke lunchgerechten zoals bij Big Green Egg.

De tentoonstelling Maya’s – Heersers van het Regenwoud is nog tot 4 september 2016 te zien in het Drents Museum in Assen.

Houders van de Museum- of Rembrandtkaart betalen een toeslag van € 3 p.p.

Naast de tentoonstelling is er een uitgebreid activiteitenprogramma voor jong en oud. Het totale overzicht vind je op de website van het museum.

 

Er is een uitgebreide catalogus samengesteld met veel foto’s die je voor € 24,95 in de museumwinkel kunt kopen. Een extra waardevol geschenk voor iedereen die als eens een Maya-tempel mocht bezoeken.

Wil je meer weten over het spoor van de Maya’s in Guatemala, bekijk dan de site van Visit Guatemala voor meer informatie. Voor de Maya’s in Mexico vind je veel nuttige tips en opties voor rondreizen bij Better Places.

© tekst, videclip en foto’s Wilma Lankhorst
gebruik foto’s met dank aan het Drents Museum

Impressie van de eerste dag door Radio TV Drenthe