Heerlen wint Dutch Street Art Award 

Rubriek: 4e woensdag – Street Art & Graffiti

Zeg: ‘Street Art in Nederland’ en iedere street art artiest en graffiti schrijver roept dan: Heerlen. Dus een bezoek aan deze toenmalige mijnwerkersstad in Zuid-Limburg kon niet uitblijven. In de glorietijd van de mijnindustrie waren de meest voorkomende kleuren in deze stad een combinatie van 50 tinten grijs. Nu zijn de straten gekleurd in het volledige spectrum van de regenboog. Sinds 2011 is de stad actief op het terrein van graffitkunst & Street Art. Na verschillende edities van het Street Art Festival tellen de stad én directe omgeving ruim 70 huizenhoge muurschilderingen. Als kroon op deze kleurrijke inspanning mocht Heerlen op 1 juni jl. in Amsterdam de Dutch Street Award 2017 in ontvangst nemen. Het wordt dus de hoogste tijd voor een verkenning van Heerlen.

Sneak preview video

Dutch Street Art Award 2017

Al wat ik van Heerlen weet, stamt uit de aardrijkskunde les tijdens mijn de Middelbare School tijd. Toen was deze Zuid-Limburgse stad nog het centrum van de mijnbouw. Ooit onze nationale trots en de grootste werkgever van het zuiden. Na het wegvallen van de mijnbouw kreeg de regio enkele compensatie bedrijven zoals een vestiging van het Centraal Plan Bureau, en een financiële impuls voor het verder ontwikkelen en versterken van DSM. Op de toeristische kaart, bleef Heerlen een ‘zwarte’ vlek. Het voormalige mijnbouw gebied had niet de uitstraling waarmee ze een voorrangsplek op een bucket list van bezoekers zou veroveren. Anno 2017 is dat anders, zeker als het gaat om graffiti kunst & Street Art. Op dat gebied is Heerlen nu een nationaal Walhalla. De kroon op de gezamenlijke inzet is het binnenhalen van de Dutch Street Art Award 2017.

Betonnen jungle pimpen

Vanaf 2001 worden er regelmatig graffitifestivals in de stad georganiseerd. De 50 tinten grijs van de betonnen jungle in Heerlen, ondergaat zo een kleurrijke metamorfose. Sinds 2013 organiseert de Gemeente Heerlen via de Stichting Street Art (Heerlen Murals) regelmatig graffiti en street art projecten en activiteiten om de stad nog sterker op de kaart te zetten. Het project Heerlen Murals is een meerjarenplan. In 2016 was het thema: ‘Je gaat het pas zien als je het door hebt‘.  Voor augustus 2017 staan nieuwe activiteiten gepland. Details en data kun je ter zijnde tijd vinden op de site Heerlen Mijn Stad.  Wij konden en wilden niet wachten en gingen met Hemelvaart naar Heerlen, de fiets mee zodat we optimaal op zoek konden gaan naar mooie muurschilderingen.

 Uit as herrijst een kleurrijke stad

Vanuit ons hotel  fietsen we in 10 minuten naar het station in Heerlen. Deze locatie is één van de kleur-oases in de stad. Het eerste werk dat we ontdekken is de Heerlen Heron van Vincent Lancee & Dave de Leeuw. Na een periode van intensieve voorbereiding beginnen de twee kunstenaars op 10 oktober 2016 aan het verwezenlijken van hun jongensdroom. In één enorme muurschildering vertellen ze het verhaal van Heerlen. Een feniks, in de vorm van een reiger, herrijst uit de as. De as is het (zwarte) verleden van Heerlen. De sluiting van de mijnen en het nieuwe toekomstperspectief voor de stad krijgt vorm in de “Heerlen Heron’. Om je een idee te geven van de omvang van het werk, is onderstaande video een echte eye opener.

Video the making of the Heerlen Heron

In de straten rondom station Heerlen worden we volledig ondergedompeld in de nieuwe kleuren van de stad. Bij het grote werk Creed (2014), een Madonna met bomgordel van de Chileense artiest Inti,  staan we als aan de grond genageld. Hier zie je weer hoe street art en graffiti kunstenaars reageren op wat er in onze maatschappij gebeurt. Inti laat ons nadenken over de rol van godsdienst en wat er in de naam van religie en de wereld om ons heen gebeurt.

Big Brother

Bij de volgende rotonde attendeert Stefan Theelen alias Super A ons op de activiteiten van Big Brother. Bij Spoorsingle 50 hangt een enorme camera, uitgevoerd als Mexicaanse piñata. Het is een protest tegen de controle die uit de hand dreigt te lopen. Volgens Super A wil Heerlen een beetje op Londen gaan lijken, door in het centrum camera’s op openbare plekken op te hangen.

Ode aan de mijnwerkers

Iets verder aan de Spoorsingel op 46B ontdekken we een tweede werk van Super A.

Een geel-gouden kanarie is onderdeel van de Ode aan de arbeiders die elke dag weer in de mijnen afdaalden om hun gezinnen te voeden. Twee handen in elkaar geslagen, met daar achter een groot wiel dat verwijst naar de liftschaft. In de spaken zie je allerlei verwijzingen naar de mijnbouw, zoals de gele kanarie. Deze muurschildering is en cadeau van de FNV aan de stad Heerlen. 50 jaar na de mijnsluiting wilden zij in het Jaar van de Mijnen, iets bijdragen aan de herrezen stad. De koempel (oud mijnwerker) op de gevel, kijkt hoopvol omhoog. Zijn pet-lamp straalt naar de toekomst.

Diversiteit & Respect

Het grootste kunstwerk aan deze kant van de Spoorsingel is het werk Diversiteit  van de Spaanse kunstenaar Fabio Lopez Gonzalo, alias Dourone en zijn Franse partner Elodieloll. Zij beschilderden en sprayden 360 m² op de kop van het hoekpand op Spoorsingel 2. Dit duo zoekt steeds naar een specifiek doel voor een bepaalde plek of tijd. Zij noemen dat zelf árt of humans’. Ze streven naar een visueel effect dat is gelinkt aan diversiteit, respect, tolerantie, delen & vrijheid.

We gaan de stad in

Op de kaart zien we dat er aan deze kant van het spoor nog veel te ontdekken valt. Toch steken we steken we over om ons avontuur in het centrum voort te zetten. Via de Willemsstraat lopen we naar de Pancratiusstraat en ontdekken daar het konijn (Ne knein) van de Belgische kunstenaar Dzia.  Iets verder op zien we de brakende vogel van Collin van der Sluijs. Hij laat ons zien, hoe de mens door de jaren heen aan de natuur schade heeft toe gebracht. De vogel braakt een golf van afval uit dat menige passant op straat en in de natuur (achteloos) heeft weggegooid.
Collin van der Sluijs is als elfjarige tiener al volop bezig met graffiti. Via het kunstonderwijsaanbod van Kunsthumaniora ontdekt hij o.a. de vele mogelijkheden van traditionele verftechnieken. Zijn werk vertelt een verhaal. In Heerlen kun op verschillende locaties straatkunst van hem zien. Soms in samenwerking met Super A, zoals de Koolpiet – forward in time (2013) aan de Honigmannstraat 2a.

  

l. Koolpiet Super A & Collin van der Sluijs r. zelfportret Collin van der Sluijs

In het centrum van Heerlen, bijna verscholen op een binnenplein (Morenhoek) ontdekken we het tweede werk van Collin. Voor Swinging birds heeft hij zich laten inspireren door danscentrum Swing-Inn. Voor liefhebbers van de jaren ’80 is dit een deja vu. De muur staat vol beeldiconen uit die tijd. Let op de space dansvloer en battle moves van de vogels.

De Braziliaanse broers Otavio en Gustavo Pandolfo werken onder de naam OS Gemeos (Portugees voor tweeling). Ze zijn internationaal bekend, ik zag eerder werk van hen in Berlijn, maar je kunt hun creaties ook vinden in Parijs, Londen, New York en Sao Paulo. In Heerlen vragen ze op het Schelmerhofje of je even stil wilt staan bij de vreemdeling (L’étranger). Dit werk hebben zij in 2008 gemaakt als openingsact voor het project Cultura Nova. Je herkent het werk van de tweelingbroers altijd aan de gele gezichten van de afgebeelde personen. De gele gezichten verwijzen naar karikaturen uit hun dromen. De broers maken o.a. familieportretten en geven commentaar op de sociale en politieke omstandigheden in hun thuisland. Het vraagstuk van de vreemdeling is ook in onze samenleving een belangrijk punt van aandacht.

Rondje om de kerk

Als we de Pancratiusstraat uit lopen, komen we op de splitsing met de Gasthuisstraat. Daar staat o.a. de kerk van het Savelbergklooster. Deze woongemeenschap behoorde ooit toe aan de Congregatie de Kleine Zusters van de Heilige Joseph en is nu de basis van het Savelberg Museum. In de kerkramen aan de buitenkant ontdek je allerlei taferelen uit het leven van de Kleine Zusters.

Het Savelberg Museum is onderdeel van een groter complex. Als je een blokje omloopt, kun je aan de Putgraaf de Luciushof, de oude kloostergang met tuin bezoeken. Hier vind je ook Brasserie de Twee Gezusters waarin mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt enthousiast  koffie, bier of een Hollandse maaltijd serveren.

Er is nog veel meer street art te ontdekken in Heerlen. Ik daag je graag uit om zelf een keer naar Zuid-Limburg af te reizen en op kleur-expeditie te gaan.

  

Let op de kleintjes

Wat ik hier boven heb beschreven is nog maar een klein deel van alles wat Heerlen aan street art en graffiti biedt. Naast de vele grote werkrn zijn er ook inspirerende mini’s. Op de blauwe kaart ‘Welkom in Heerlen’ staat een aparte route ingekleurd waar je de grootste kans hebt om mini’s te zien. Je moet er vaak voor door de knieën of soms voor op je tenen gaan staan.
Een andere rode draad in deze street art jungle is de speurtocht naar de kleine mannetjes. Hierover geeft het boekje EnnE je meer informatie. Iris Kuipers van Ik ben in Heerlen: WAT NU? beschrijft in haar blog over haar ontmoetingen met de mannetjes van de Spaanse kunstenaar Isaac Cordal.

    

Mijn ervaringen:

• Als je het mij vraagt, heeft Heerlen de Dutch Street Art Award 2017 voor het segment ‘Local Government’ met recht verdiend.
  Ik heb in ons land nog geen stad mee gemaakt waarin graffiti en street art zo warm wordt omarmd.
• Kaarten, vouwbladen, routeboekjes en een app staan tot je beschikking om zelf op avontuur te gaan. Hierop kun je alle werken vinden die in opdracht en tijdens festivals zijn geplaatst.
• Wij hadden onze fietsen mee genomen, je kunt uiteraard ook een OV-fiets huren. Met uitzondering van het voetgangersgebied in het centrum, is het heel handig om de werken met je fiets op te zoeken.
• Koffie en een biertje in de kloostertuin bij Brasserie de Twee Gezusters is ons heel goed bevallen.
• Het aanbod van street art en graffiti in Heerlen is zo omvangrijk dat je gerust twee dagen op expeditie kunt.
• Wil je meer weten over wat Heerlen zoal te bieden heeft, kijk dan op de site van de VVV-Zuid-Limburg.

 © tekst, video en foto’s Wilma Lankhorst
 © foto’s Mannetjes van Isaac Cordal met dank aan Street Art Heerlen.
 © gebruik van de afbeeldingen met dank aan alle street art & graffiti kunstenaars, Gemeente Heerlen, Ik ben in Heerlen:WAT NU? En Heerlen Murals.

Enkele website tips:

• Ter voorbereiding op ons bezoek hebben we via Ik ben in Heerlen wat nu? een handig boekje (ENNE) met plattegrondkaft besteld.  Hierin staan allerlei achtergrond verhalen over de muurschilderingen, de artiesten en de locaties.
• Bij het inchecken in ons hotel kregen we een handig vouwblad met daarop een plattegrond van de stad, met een lijst van muurschildringen én mini’s.
  Op de site van Heerlen Murals, staat een Google Maps met daarop de werken en de locaties.
• Een tweede online hulpmiddel vind je op Street Art Heerlen. Hierop ontdek je ruim 70 werken van meer dan 50 artiesten. Op deze site staan ook suggesties voor wandel- en fietsroutes.
• De VVV van Heerlen organiseert op zondag om 13.00 uur een street art wandeling o.l.v. een gids. Hiervoor is het handig om je vooraf online op te geven.
• Wie helemaal zonder papier op reis wil, kan de app ‘Street Art Heerlen’ down loaden. In het centrum van Heerlen wordt gratis Wifi aangeboden. Veel plezier.

Video Dutch street art awards

 Bekijk hier de winnaars van de verschillende categorieën van de Dutch Street Art Awards 2017. Niet vermeld in deze clip, maar wel uitgeroepen tot de beste street art artiest van 2017 is Boris ‘Delta’ Tellegen. Ook van hem is werk te zien in Heerlen.

Ik kwam ander werk (zie hier boven) uit het oeuvre van Boris Tellegen tegen in het Mondriaan Huis in Amersfoort. Zie het kader onder aan het artikel.

Eerder verschenen in deze rubriek

• Alternative Berlin Tours & Street Art
• The Crystal Ship kleurt Oostende 
• Kiefernstrasse in Düsseldorf
• De Bajes in Amsterdam
• Shoreditch Londen
• Street art in Nijmegen