VOORLINDEN…
de geboorte van een museum
Een geboorte, een nieuweling welkom heten, het blijft bijzonder. Zo ook deze ochtend. Ik stap vroeg op de trein om op het afgesproken tijdstip in Wassenaar te zijn. Flarden nevel besluieren de Waal, de weidelanden en even later de Rijn. Hoe zou de bevalling zijn verlopen? Hoe vergaat het de boreling en de ouders van dit nieuwe wezen? En wat is de reactie van de Godfather? Over een paar uur zullen we het allemaal weten. In Den Haag aangekomen gaat de reis verder per fiets, even door de stad en daarna voluit door de bossen. De zon straalt, schaapjes in de blauwe lucht, zoemende bijen en dan is daar de poort aan de Buurtweg, die toegang biedt tot het landgoed. Een brede laan ontrolt zich voor mij. Ik fietst naar het landhuis en daar staat Godfather Pijbes al op zijn bezoek te wachten. Wim Pijbes presenteert in zijn nieuwe functie als algemeen directeur vandaag de museale nieuweling aan de pers. Haar naam: VOORLINDEN, vernoemd naar haar geboorteplek Landgoed Voorlinden. Wim Pijbes nodigt iedereen van harte uit: van Buurtweg tot Fifth Avenue. Zondag 11 september vanaf 11.00 uur staat de deur voor je open.
sneak preview geboortefeest
De wieg staat aan de Buurtweg
En dan zie ik haar: tussen de bomen door vang ik steeds weer een glimp op. Links ligt landhuis Voorlinden, hier houdt Wim Pijbes met zijn team kantoor. Hier ook vergaderzalen die je kunt huren, een restaurant en een ruim terras. Op het grasveld verspreidt staan zitjes met kleurrijke veldboeketten. Er is een mobiel barrista-team die een heerlijke cappuccino voor de gasten maakt en op de tafels staan etagères met kleine taartjes: aardbeien en blauwe bessen als een zomers alternatief voor roze en blauwe muisjes. En achter de grote bomen ontpopt zich het jongste museum van Nederland. Een groen lint moet het kraambezoek nog even op afstand houden. En dan komen de troste museale ouders het terras op. Joop van Caldenborgh & Suzanne Swarts. Hij, gepensioneerd industrieel en kunstverzamelaar en nu eigenaar van een privé museum. Zij, al jaren werkzaam voor deze mecenas, en nu artistiek directeur van VOORLINDEN. Als alle gasten aanwezig zijn, gaan zij gearmd voorop, direct gevolgd door Wim Pijbes en gastcurator Rudi Fuchs. Wij sluiten de rij en even later draaien we door een glazen deur het museum in. Een ruime ontvangstruimte, brede gangen met spierwitte muren, geen kunstwerk te zien. Aan het einde van de gang gloort het landgoed. We volgen het ‘gastgezin’ naar het auditorium en even later zitten we in een zon overgoten zaal, waar Joop van Caldenborgh ons mee neemt in de ontstaansgeschiedenis van VOORLINDEN.
Logisch gevolg van vreemde eigenschap
‘Laat ik maar direct zeggen, VOORLINDEN is géén droom die uitkomt. Het is een niet te vermijden actie. Een logisch gevolg van een vreemde eigenschap: verzamelen. Ik wil u waarschuwen want verzamelen is licht verslavend, het overkomt je. En dan komt het moment dat je je realiseert dat je geen muren meer over hebt om het verzamelde werk op te hangen. Thuis hing alles vol, ook de muren op kantoor raakten overbezet. En dan is er maar één optie, als je tenminste wilt dat je verzameling boven water blijft: dan moet je zelf een museum gaan bouwen. Ja, ik weet, ik heb in het verleden meerdere malen gezegd dat ons land genoeg musea telt. Maar deelname aan exposities in het verleden, leerden ons onder andere dat anderen opeens over onze kunstschatten gingen praten. Het leek erop dat zij opeens veel beter wisten wat goed was voor onze verzameling dan wij, de eigenaren. En je kind voor adoptie aanbieden was voor ons ook geen optie. Dat zou betekenen dat grote delen een vaste plek zouden krijgen in een kelder waar nooit bezoek zou komen. Waar ze niet gezien zouden worden. Om het gezin bij elkaar te houden bleef er uiteindelijk maar één optie over ons over en dat was zelf een museum ontwikkelen’, aldus Van Caldenborgh. Het landgoed van de buren kwam op de markt en dat was een uitgelezen kans om naast de eigen woning, die al verrijkt was met een beeldentuin, een museum te bouwen. De nieuweling heeft 40 hectare speelterrein tot haar beschikking. Bossen, grasland, duinen, een landhuis en nu ook een bloementuin aangelegd door Piet Oudolf. Temidden van dit natuurgeweld straalt en bloeit VOORLINDEN.
en klassieke schoonheid in het volle daglicht
En dan stel ik nu met gepaste trots VOORLINDEN voor. Ze is, wat je noemt, met recht een klassieke schoonheid, ontworpen volgens de ideale maten van een Griekse tempel, wat weer gelijk is aan een voetbalveld. Voor de ingang ligt een portico, ik zie zes kolommen (hexastyle) aan de korte zijde. Zo ontstaat het gevoel voor symmetrie en voor de juiste proportionering. De langwerpige grondvorm bestaat uit afwisselende duinzand-kleurig natuursteen en transparante glaswanden. VOORLINDEN is ondanks haar klassieke opzet een echt kind van onze tijd. Ze is transparant en duurzaam in haar energiegebruik. Haar hoofddeksel is samengesteld uit 115.000 onder een bepaalde hoek afgesneden pijpen waardoor het noorderlicht indirect naar binnen stroomt.
De museale ouders hebben in nauwe samenwerking met Kraaijvanger Architects een geboortehuis gecreëerd dat in alle opzichten, zoals zij het graag verwoorden: dienend is aan de kunst. VOORLINDEN kent drie delen: de collectiepresentaties, de wisselende tentoonstellingen en ruimtes voor permanente in-situ werken. Kunstwerken die in opdracht van de museumdirectie op de locatie in het museum zijn gemaakt of geënsceneerd. In totaal zijn er twintig hoge zalen met prachtig daglicht, een auditorium, een prentenkabinet, een bibliotheek (alleen op afspraak open), een educatieve ruimte (o.a. voor scholen), een restauratieatelier en een museumwinkel. In deze laatste ruimte vind je allerlei leuke cadeaus en snuisterijen om te lezen over kunst of kunstenaars, om van kunst te genieten, of om zelf kunst mee te maken.
Tot slot nog een tip…
vergeet niet het toilet te bezoeken, want ook daar ontdekte ik nog een museale verrassing.
Meer over de collectiepresentatie ‘Full Moon’, de bloemlezing van Ellsworth Kelly en enkele permanente werken in deel twee dat a.s. vrijdag verschijnt.
Museum VOORLINDEN wordt op 10 september a.s. door buurman Koning Willem Alexander geopend. Vanaf 11 september is iedereen welkom. VOORLINDEN is straks 364 dagen per jaar van 11.00 tot 17.00 uur te bezoeken. Daarmee maakt het in mijn beleving grote kans voor een ideale Maandag-Museum-Must.
Nu het museum er staat en de deuren straks open gaan, kunnen we beginnen met de aanvraag voor de Museumkaart, belooft Van Caldenborgh. Ik verwachte dat net als in het eerste jaar van Museum MORE, de entreeprijs (hier Euro15) belangstellenden niet zal weerhouden om op kraambezoek te komen. Want zeg nou zelf: hoe vaak wordt er in ons land nog een nieuw museum geboren?
Tot slot nog een verhaaltje voor het slapen gaan…
Wat doen we als…?
Aan het einde van deze geboortepresentatie deelt Joop van Caldenborgh ons een privé anekdote, een verhaaltje voor het slapen gaan. Hij neemt ons in gedachten mee naar zijn woonkamer waar hij samen met zijn vrouw voor een knapperend haardvuur zit. En dan vraagt ze opeens: ‘Joop wat doen we als er straks geen bezoekers naar ons museum komen? De mecenas stelt zijn lief gerust en zegt: ‘als wij dan ’s morgens wakker worden en hebben ontbeten, dan lopen we samen maar ons museum. Dan ga ik achter de kassa zitten en koop je twee kaartjes. Daarna gaan we samen van onze kunstcollectie genieten. Als we verzadigd zijn, lopen we nog even langs de museumwinkel. Dan ga ik weer achter de kassa zitten, want jij houdt van winkelen. Als jij je aankopen hebt afgerekend, pak ik je arm en lopen we samen terug naar het landhuis. Daar ga jij dan naar de keuken om koffie te zetten en drinken we samen een kopje en genieten we na van een mooie dag in ons eigen museum’. En ze leefden nog lang en gelukkig.
© foto’s, video en tekst Wilma Lankhorst © gebruik foto’s met dank aan Museum Voorlinden en de kunstenaars
Waar ben ik?
