Rodney Graham solo in Voorlinden
Met de expositie That’s not me gaat de Canadees Rodney Graham solo in Museum Voorlinden in Wassenaar. Na de spraakmakende tentoonstelling Say Cheese van Martin Creed is dit de tweede expositie die het team van Voorlinden zelf heeft ontwikkeld. Graham kruipt in de huid van verschillende personages mede door decors te bouwen waarin zij aanwezig zijn. Hij projecteert zijn foto’s op grote lichtbakken. Ik voel me zo als kleinduimpje in dia-land. Dit is geen saaie familie-(dia)avond maar een sprankelde show waarin Graham je als bezoeker meeneemt op ontdekking.
sneak preview
Wie is Rodney Graham?
Rodney Graham (1949) is een Canadese artiest die woont en werkt in Vancouver. Er wordt vaak een link gelegd tussen hem en de Vancouver School van post-conceptual photography. Deze kunstrichting is in de jaren 80 van de vorige eeuw ontstaan. Collega’s uit deze stroming zijn Jeff Wall en Stan Douglas. In 1997 vertegenwoordigde hij Canada op de Biënnale van Venetië. Rodney Graham beoefent veel takken in de kunstdiscipline zoals fotografie, film, decor- en installatie-bouwer en schilderen.
Daarnaast is hij muzikant, zijn muziek kun je in de glazengang van het museum beluisteren. Wil je zijn muziek aanschaffen, dan kun je de twee meest recente CD’s in de museumwinkel kopen. In Nederland waren sommige werken in het verleden wel eens te zien in het Van Abbe Museum en het Stedelijk. That’s not no me is zijn eerste solotentoonstelling in ons land.
Toen ik de eer had hem persoonlijk te ontmoeten, werd ik geraakt door zijn ontspannen optreden. Hij kwam de museumzaal binnenlopen met zijn spijkerbroek met verfspatten en zijn jas nog aan. Alsof hij even pauze had genomen van zijn atelierwerk om ons te ontmoeten en wat vragen te beantwoorden. Op het moment dat hij over zijn werk begon te praten, stond er opeens een totaal andere man: gepassioneerd & gedreven, alsof hij zo weer in zijn werk en zijn zelf gebouwde decors wilde kruipen.
Nieuws van de dag
In de eerste zaal neemt Graham je direct mee in twee pauze-momenten. Recht tegenover de ingang hangt zijn Newspaper man (2017) een van zijn meest recente werken. Op het eerste gezicht lijken de foto’s redelijk simpel. Perfect gemaakt, maar simpel. Als je langer kijkt, ontstaat de verwarring. De Newspaper Man, kijkt je door twee kijkgaten aan. Als je dichterbij komt, zie je dat hij The Daily Mirror uit 1878 leest…? Maar deze krant ziet er nog als nieuw uit, sterker nog, zonder enige vouw of verkleuring. En dan zie je dat alles op de foto’s even scherp is. Als jezelf een foto maakt, hebt je altijd één punt waarop je scherp stelt, de rest van het beeld vervaagt iets. Niet in de lichtbakken van Rodney Graham. Je ogen blijven hierdoor zoekend het beeld aftasten.
Four Seasons
In deze ruimte zie je ook nog twee andere werken. Een bijna levensgroot portret van een sous-chef die een rook pauze neemt. Rodney zag een soortgelijk scene bij de achteringang van een restaurant in Main Street Vancouver. Maar deze kok zit in de natuur, hij leunt zich een boom, waarop een bordje hangt met ‘Betula Pendula Fastogiate’ (familie van de berk). Op zijn kombuis staat de naam van het restaurant, Seasons. Dit is weer een verwijzing naar Graham’s serie Four Seasons waarbij het beeld op deze lichtbak de zomer voorstelt.
Het derde werk dat hier hangt, is een vaas met verdorde bloemen: Dead Flowers in My Studio 2 (2017).Het idee van dit stilleven refereert naar de klassieke schilderkunst en traditionele genres. De dode bloemen verwijzen naar de vergankelijkheid van het leven.
Take a break
Graham heeft een fascinatie voor pauze momenten. Het (korte) moment tussen twee acties, waarin het leven soms even stil lijkt te staan. Een moment waarop velen even een sigaretje opsteken en de ogen even sluiten. Daarnaast heeft hij zichzelf de laatste jaren steeds weer de vraag gesteld: “Wat zou ik zijn geworden, als ik geen kunstenaar was geweest?”
In zijn woonplaats Vancouver bekijkt hij veelvuldig zijn medemens en zijn doen en laten. Een aantal beroepen trokken zijn bijzondere aandacht en zo kroop hij o.a. in de huid van een stukadoor, een sous-chef, een antiquair, een muzikant, een vuurtorenwachter en een amateur kunstenaar.
De stukadoor op stelten – Smoke Break 2 – (Drywaller 2012) herinnert Rodney Graham aan een situatie in Vancouver, toen hij zelf midden in de verbouwing van zijn studio zat. Hij bouwt de scene na en vervangt het straatbeeld door een gipsplaten muur en benadrukt de schilderachtige kwaliteiten van het frisse wit op de grijze gipswand. In de serie van de Four Seasons, staat dit tafereel voor de winter. Let bij dit werk op de straalkachel en de muziekinstallatie van de stukadoor.
Mix van kunsthistorie & popcultuur
Rodney Graham neemt ons in zijn foto’s mee in een verhaal. In zijn geënsceneerde werken ontdekt de opmerkende kijker invloeden van bijvoorbeeld Marcel Duchamps (1946-1966) laatste werk Étant donnés. In dit werk zie je een oude houten deur waar je door twee kleine openingen een naakte vrouw met een waterval op de achtergrond ziet.
In andere werken zijn er verwijzingen naar de Gebroeders Grimm, Alfred Hitchcock en Sigmund Freud. Het werk Sunday Sun 1937 (2012) verwijst naar een scene uit de Hitchcock film The Lady Vanishes 1938 (2012). Let bij het kijken eens goed op de twee handen, wat zie je?
Rodney Graham staat met één been in de kunsthistorie en met het andere in de popcultuur. Hij bevraagt steeds zijn eigen identiteit.
De laatste zaal is gereserveerd voor de vuurtorenwachter. Ik zie een man gekleed in een dikke crème kleurige coltrui, die zijn kousenvoeten op de open geslagen ovendeur heeft gelegd. Hij leest een boek terwijl de waterketel op de kachel een rookpluim produceert.
Deze scene speelt zich begin jaren 50 af. Door de technische ontwikkelingen en toenemende automatisering in die dagen, wordt de functie van vuurtorenwachter steeds meer op de proef gesteld. In de huidige tijd waarin de navigatie op zee volledig geautomatiseerd is en (bijna) iedereen een telefoon met GPS heeft, is de vuurtoren een achterhaalt beeld. Toch schept Graham hier voor ons het romantische beeld van een vuurtorenwachter, die ontspannen een boek leest. In dit geval over vuurtorens in British Columbia (Canada) Ondanks alle technische uitvindingen, spreekt het beeld van de vuurtoren nog steeds tot onze verbeelding. In deze ruimte hangen ook een jasje en de pet die verwijzen naar de beroemde vuurtoren van Boston (USA) uit 1850. Het model van deze Amerikaanse vuurtoren staat iets verder op in deze zaal. Kijk eens goed naar de koperen knopen van het jasje….
Op mijn vraag, “Wat zou u na deze ervaringen met de personages het liefst zijn geworden, als u geen kunstenaar en muzikant was geweest? Is zijn antwoord trefzeker: “antiquair”. En dan…. “het liefst een antiquair tijdens de pauze in zijn winkel”.
Met zijn team heeft Rodney Graham, ruim drie weken gebouwd aan het decor van deze antiekwinkel. Het aantal details is overweldigend, je blijft kijken, je blijft je verbazen. En de antiquair….hij slaapt rustig verder.
Ondanks al die mooie beelden zien we nooit de kunstenaar zelf. Zijn antwoord is helder: ”That’s not me”.
That’s not me van Rodney Graham is nog tot en met 17 september 2017 te zien in Museum Voorlinden in Wassenaar.
De Museumkaart is hier niet geldig, maar iedere bezoeker krijgt wel een gratis mini catalogus (18 pagina’s) met veel foto’s en leuke wetenswaardigheden van de getoonde werken. Én met hetzelfde entreebewijs kun je ook de vaste collectie (met o.a. het beroemde museum zwembad bekijken) en de tweede expositie samengesteld uit de eigen collectie: De Tussentijd (ook met gratis mini catalogus).
Luister naar ‘his Masters Voice’..
Videoclip Say Cheese
Say Cheese solo-expo genomineerd voor LCD Award
Met de eerste tentoonstelling die het team Voorlinden helemaal zelf heeft georganiseerd, zijn ze genomineerd voor de prestigieuze Leading Culture Destinations (LCD) AwardsBest Exhibition of the Year. Je zou deze LCD Awards de Oscars voor de museumwereld kunnen noemen.
Directeur Susanne Swarts deelt dit nieuws met een hoorbare verbazing in haar stem. “We zijn nog geen jaar open en dit is de eerste expositie die we helemaal zelf, zonder externe hulp, hebben georganiseerd. Samen met kunstenaar Martin Creed hebben we Say Cheese opgezet & uitgevoerd. We zijn enorm verrast & vereerd. Dat ons museum binnen één jaar na opening deze eer te beurt valt, is fantastisch”, aldus Swarts. Op 29 september 2017 wordt de definitieve keuze bekend gemaakt in Londen. Deze prijs wordt uitgereikt in samenwerking met de New York Times.
De andere nominaties zijn voor het Rockbund Art Museum in Shanghai met de tentoonstelling ‘Song Dong – I Don’t Know the Mandate of Heaven’ en het Hirshhorn Museum in Washington met ‘Yayoi Kusama – Infinity Mirrors’.
© tekst, foto’s en video Wilma Lankhorst © gebruik van de afbeeldingen met dank aan Museum Voorlinden, Rodney Graham en Martin Creed
Lees ook
Voorlinden geboorte van een museum
Full Moon op Voorlinden
17 juli 2017: serie postzegels met
afbeeldingen Voorlinden collectie
PostNL presenteert Voorlinden postzegel
Stel je voor:
Je bent nog geen één jaar en je hebt al een eigen postzegel.
Dit unieke voorval overkomt Museum Voorlinden.
Ontwerper Gerard Hadders heeft hiervoor een serie zegels geselecteerd. Hierbij wil hij laten zien welke rol daglicht speelt in de relatie tussen de binnen- en buitenwereld van Museum Voorlinden.
De zegels zijn vanaf 17 juli 2017 te koop bij PostNL-locaties.