Je hebt nog (maar) 6 dagen!!!
Strijd! in Stedelijk Museum Zwolle
2015 is een themarijk jaar. We herdenken de 125ste sterfdag van Vincent van Gogh, de 100ste sterfdag van Hendrik Mesdag maar ook 70 jaar bevrijding in Europa. Wat dit laatste betreft zijn dit jaar op allerlei locaties en in talrijke musea evenementen georganiseerd en tentoonstellingen ingericht. In het Stedelijk Museum in Zwolle kun je de expositie ‘Strijd!’ zien en beleven. Ik heb mee gekeken door de lens van fotografe Patricia Steur. Wil je weten wat wij zagen?
Je hebt nog 6 dagen, zondag 13 september wordt de Strijd! gestaakt! Je kunt die dag om 14.30 uur nog aanwezig zijn bij een bijzondere lezing van Channa Walvisch die vertelt over haar onderduikperiode en de gevolgen daarvan voor haar verdere leven!
Vijf eeuwen oorlog
Het Stedelijk Museum in Zwolle heeft een rijke collectie die meer dan vijf eeuwen bestrijkt. In Strijd! worden naast een ode aan de slachtoffers, verzetsmensen en overlevenden van de Tweede Wereldoorlog, eerdere oorlogen in onze Vaderlandse geschiedenis herdacht. Zo stond Nederland in 1568 onder leiding van de Spanjaarden en werd er door eeuwen heen, menige strijd gestreden.
De opzet van Strijd! is voor mij als een geschiedenisles van strijdmachten en vrijheidsidealen.
Vanaf de ‘Allegorische intocht van Frederik Hendrik’ in 1629 (Adriaen van de Venne en Daniël van den Bremden) loop ik met zevenmijlslaarzen door de tijd. Via ‘De slag bij Waterloo’ van Jan Willem Pieneman (1824) en de poster van de “Aktieweek tegen kernwapens’ (Opland, 1984) kom ik in het heden.
Het indrukwekkende schilderij ‘Yusuf carries his executed brother Adam’ (Ronald Ophuis, 2007) confronteert me met het zinloze geweld in Sebrenica (1995). Bij het zien van meisje achter de draadversperring, van de Zwolse kunstenares Sorayda de Castro (1959,) schakelen mijn gedachten direct over naar de beelden van de vele vluchtelingen uit Syrië.
Zwolle in oorlogstijd
De tweede laag in deze boeiende geschiedenisles is de situatie in Zwolle tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op zwart-wit foto’s zie ik o.a. de vernielde spoorbrug over de IJssel in mei 1940. Bezoekers tikken elkaar aan en zeggen zacht “herken jij dat nog?” of “hier woonden mijn grootouders”. Mee lopen in de historie van Zwolle en mee herdenken aan 70 jaar vrijheid. Zeker nu we dagelijks weer grote stromen vluchtelingen op televisie zien, die op de vlucht zijn voor strijd & geweld in hun vaderland.
Zij overleefden de Strijd!
Speciaal voor deze tentoonstelling kreeg fotografe Patricia Steur de opdracht om een reportage te maken van overlevenden van de Tweede Wereldoorlog. Hiervoor bezocht ze verschillende Joodse families en ging gesprekken met hen aan. De foto’s zijn bevestigd op een grote, witte Davidster die centraal in de zaal staat. Je kunt in en om de ster lopen. De zwart-wit portretten zijn indringend en mooi tegelijk. Alle foto’s zijn voorzien van de naam en een persoonlijke uitspraak van de geportretteerde. Zo ‘ontmoet’ ik Meijer van der Sluis (1926) met “Liefde overwint alles”, Rob Hopmes met “Blij dat ik leef!”. Dan kijk ik in de ogen van Channa Walvisch (1936) die zich afvraagt: “Waarom ik wel en zij niet?
Strijd! Nog te zien tot en met zondag 13 september 2015 in het Stedelijk Museum aan de Melkmarkt 14 in Zwolle
Strijd laat werken zien van meer dan twintig kunstenaars zoals Armando, Pieter de Molijn, Ronald Ophuis, Sorayda de Castro en Patricia Steur. Deze tentoonstelling is samengesteld door gastconservator Shannon van Muijden. Gratis te bezoeken met de Museumkaart
Laatste lezing zondag 13 september
Wil jij wel eens weten wat een onderduik-kind heeft ervaren?
Kom dat zondag 13 september om 14:30 uur naar het Stedelijk Museum Zwolle. Channa Walvisch (1936) is in Amsterdam geboren. Haar Joodse ouders hadden daar een winkel in kolen en ze verhuurden er karren. Na 1940 merkte Channa dat sommige kinderen niet meer met haar mochten spelen. Kort daarna deden de Duitsers een inval in haar ouderlijk huis. Omdat het te gevaarlijk werd, besloten Channa’s ouders haar onder te laten duiken. In de zomer van 1941 kon ze bij de eerste opvang bij een gezin in Den Bosch. In december keerde ze enkele dagen bij haar ouders terug, in verband met haar verjaardag. Channa’s ouders zagen een verwaarloosd kind binnen komen en gingen op zoek naar een andere onderduikadres. Die werd uiteindelijk gevonden. Voor Channa volgde een uitputtende tocht langs vijftien verschillende adressen.
© tekst Wilma Lankhorst
© gebruik foto’s met dank aan Stedelijk Museum Zwolle en de kunstenaars
Foto’s van de Davidster en de portretserie van Patricia steur ©Wilma Lankhorst met dank aan Patricia Steur voor het gebruik.
Frans van Nunen kocht twee jaar geleden via Marktplaats een Duitse helm. Een object dat hem al jaren intrigeerde door zijn jeugdherinneringen. Hij besloot de helm in klei af te gieten en te bakken. Zo ontstonden 120 broze, kwetsbare helmen die een landmachtcompagnie verbeelden. Essentieel is voor hem het trieste van een achtergelaten slagveld waar de gewone onschuldige jongen van het Duitse leger vergeten is. Samen met Albert van d er Weide maakte hij de installatie “Gewone jongens”.