Het is volop zomer en luchtigheid in Museum Voorlinden. Nadat ik hier dit voorjaar twee zwaardere tentoonstellingen bezocht (Anselm Kiefer en Alicja Kwade) geven de creaties van de Australische beeldhouwer Ron Mueck (Melbourne, 1958) licht- en luchtigheid in Wassenaar. Het Couple under an umbrella (2013) krijgt bezoek van nog eens veertien creaties uit de Mueck-familie. Voor ons een kennismaking, voor de kunstenaar zelf een bijzonder weerzien.
Publiekslieveling
Sinds de opening van het museum (2016) is de beeldengroep Couple under an umbrella (2013) dé publiekslieveling. Het museumteam heeft dit echtpaar sindsdien éénmaal van zaal gehaald. Dat hebben ze geweten. Direct na de ‘verdwijning’ stroomden de reacties binnen, vertelt Suzanne Zwarts (museumdirecteur). Toen deze reacties aanhielden is na drie maanden besloten het koppel terug te zetten op hun vertrouwde plek. Sindsdien liggen ze weer ontspannen te zonnen om de plek nooit meer te verlaten.
Wie is Ron Mueck?
Ron Mueck is in 1958 in Melbourne (Australië) geboren. Hij groeide op in een Duits gezin. Zijn moeder was een succesvolle poppenmaker. Ook Ron ontwikkelde dit talent. Naast poppenmaker was hij ook poppenspeler. Zijn creaties waren te zien in onder andere Sesam Straat, The Muppet Show en het Jim Henderson Labyrinth (1986). Mueck’s schoonmoeder, schilder Paula Rego (1935-2022) gaf hem in 1996 de opdracht een Pinoccio te maken voor het Britse kunst- en filmfestival tentoonstelling Spellbound (Hayward Gallery). Mede door dit succes is Mueck daarna als autonoom kunstenaar verder gegaan. De kunstenaar woont en werkt op een afgelegen locatie op het Engelse Isle of Wight.
‘Hoewel ik veel aandacht besteed aan de buitenkant,
wil ik vooral het leven binnenin vastleggen.’
Ron Mueck, juni 2024 Voorlinden
Levensecht maar niet levensgroot
De solotentoonstelling van Ron Mueck in Voorlinden is de grootste in zijn vijfentwintig jarige carrière als zelfstandig kunstenaar. De veertien beelden geven een goed overzicht van zijn werk en artistieke ontwikkeling. De creaties uit de eerste twintig jaar zijn vooral hyperrealistisch. In deze figuratieve stijl geeft de kunstenaar de werkelijkheid op een zo realistisch en neutraal mogelijke manier weer. Mueck is de man van exacte schaalverhouding en details. Alles moet kloppen, zijn beelden zijn levensecht maar niet levensgroot. Hier ligt een vrouw van zeven meter in een bed en een volwassen man op babyformaat gewikkeld in dekens. In het auditorium draaien twee films van Gautier Deblonde (1969). Deze fotograaf en cineast werkt als jaren met Mueck, hij laat de werkwijze en aanpak, net als in Mueck’s beelden, tot in detail zien.
‘Ron Mueck blaast als meesterlijk beeldhouwer leven in zijn sculpturen.
Ook zijn recente monochrome werk heeft diezelfde kracht.
Zij werk confronteert, komt direct bij je binnen,
zelfs als hij voorbijgaat aan het realistische.’
Barbara Bos, hoofd tentoonstellingen Voorlinden.
De kunst van het weglaten
In de eerste twintig jaar lag de focus van Mueck in zijn werk op het detail, maar dan tot in het kleinste detail. De laatste jaren zoekt hij naar de kracht van het weglaten. Als je in zaal 6 Woman with Shopping (2013) ziet, zul je ervaren wat details betekenen voor Mueck. De jas van de vrouw heeft een visgraat motief. Dit motief is op schaal verkleind op maat met de vrouw. Ook haar plastic boodschap tassen zijn speciaal voor haar op schaal gemaakt. Bij elke expositie stopt Mueck andere boodschappen in deze tassen. Ook die zijn op schaal gemaakt. In het achterste deel van zaal 4 zie je drie zwarte honden. Deze groep heet En garde (2023). Zowel de titel als het ontwerp van deze drie beesten verschilt van het vroeger werk van Mueck. Bij En Garde staan je oog in oog met drie zwarte honden. Vragen die opkomen: zijn deze honden bang? Of beschermen ze iemand? Staan ze op het punt aan te vallen?
Zaal vol schedels
De installatie in zaal 5 heet Mass (2016-2017). In deze ruimte loop je tussen maar liefst 100 witte schedels. Ze verschillen allemaal net iets in tint en de hoeveelheid tanden. Soms loop je een doodlopend pad in en dat moet je terug. Een mini-doolhof van schedels die volgens Mueck een groep individuen vormen. De Engelse titel Mass heeft meerdere betekenissen. Je kunt het interpreteren als hoop, menigte of massa. Maar het verwijst ook naar een religieuze mis of een heidense bijeenkomst. Bij de entree van het museum ligt buiten op het gras een ijzeren schedel, Dead Weight (2021). Deze schedel is bijna zes keer zo groot als een schedel van een volwassen mens. Dit dode gewicht weegt maar liefst anderhalve ton. Het maakproces is duidelijk te zien, iets wat Mueck eerder niet met de kijker deelde.
Reuzenbed in de Tuinzaal
In de Tuinzaal valt het zonlicht op een vrouw in een zeven meter groot bed. Ze zit daar met opgetrokken knieën, haar rug tegen twee dikke kussens. Haar opgetrokken benen veroorzaken een witte helling in het bed. We zien alleen haar hoofd en armen. Ze staart oneindig in de verte en lijkt volledig in haar gedachten verzonken. Hoe je ook om In bed (2005) heen loopt, je kunt de blik van de vrouw niet vangen. Maar het lijkt of haar gedachten de verder lege ruimte compleet vullen.
Starttijd reserveren verplicht
Het grootste retroperspectief van Ron Mueck is van 29 juni tot en met 17 november 2024 te zien in Museum Voorlinden in Wassenaar. Er worden veel bezoekers verwacht, daarom stelt het museum nu starttijden in. Vooraf je ticket boeken voorkomt teleurstellingen. Op de normale toegangsprijs van € 19,50 komt een toeslag van € 2,50 voor de solo van Ron Mueck. Kijk hier voor de details.
Ook nu te zien in Voorlinden: Cloudwalker
In een latere editie kom ik terug op deze tentoonstelling. Hier noem ik hem toch even zodat de genoeg tijd kunt nemen om zowel Mueck als Cloudwalker te verkennen. In Cloudwalker zie je hoe kunstenaars het onmogelijke waarmaken. Abraham Poincheval (Frankrijk, 1972) loopt op wolken, bij Yayoi Kusama (Japan, ) verdwijn je in een oneindige kamer en Otto Boll laat een Helix (2017) zien van staal.
Stilte op sokken
Elke zaterdag en zondagochtend is er van 10.00 tot 11.00 uur een prikkelarm bezoekuur in Voorlinden. Wat begon als een proef is nu een vast programma. Kaarten voor het Stilte op Sokken- uur kun je hier online reserveren.
© tekst en foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik van de foto’s met toestemming van en met dank aan Museum Voorlinden, Ron Mueck en alle bruikleengevers.
