Curry wordt een Duits kult-icoon

’t Zal me worst zijn!
Dit is uitspraak die je hoort als iemand het niets interesseert wat je doet of zegt. In het Currywurst Museum in Berlijn is worst een serieuze zaak. Hier maak je kennis met Herta Heuwer de ontdekker, beter gezegd het creatieve, culinaire brein achter de ontwikkeling van deze in Duitsland zo populaire ontbijt-, lunch- diner- en snackworst. Onze oosterburen snacken ruim 800 miljoen curryworsten per jaar, 70 miljoen daarvan worden in Berlijn geconsumeerd! De curry worst is hier een echt kulticoon en wordt gevierd als een worst met kult karakter.
In 2005 kreeg Berlijn fan, conservator en initiatiefnemer Martin Löwer het idee om een Duits curry worst museum op te zetten. Het duurde tot 2009 vóór hij de museumdeur open kon zetten. Nu begroet hij per jaar duizenden fans, die hier hun kennis van de curry worst komen bijspijkeren. Dit is het eerste en enige curryworstmuseum ter wereld. Dat zal je misschien worst zijn, maar dan mis je toch een paar  leuke momenten in Berlijn.
Het museum heeft een aantal internationale prijzen gewonnen zoals in 2009 het ‘zilveren penseel’ in het kader van de One Show Design Award in New York en een zilveren medaille voor de categorie ‘Communicatie en duurzaam ontwerp”. Heb ik je belangstelling nu te pakken? Nog niet? Dan speel ik mijn laatste troef: aan het einde van de belevingstour krijg je een beker met een heerlijk stukje curry worst met een saus naar keuze. Dat sla je toch niet af?

Oost-west worst
Net als veel zaken in Berlijn, heeft ook de ontwikkeling van de curry worst een relatie met de Tweede Wereldoorlog. Gaande de oorlog wordt voedsel schaars. Huisvrouwen en koks bedenken de meest creatieve zaken om van de ingrediënten die de natuur te bieden heeft, nog iets eetbaars op tafel te krijgen. Kruiden, zout en suiker zijn uiterst schaars en het zijn juist deze ingrediënten die ons voedsel een extra smaakbeleving geven.

In het museum kun je in het kruidenkabinet je kennis van kruiden en specerijen testen. Deze wetenswaardigheden komen je van pas als je even later de keuken van Herta Heuwer binnen loopt. Nadat de vrede was getekend ging Herta in haar keuken aan de slag om met de weinige levensmiddelen en ingrediënten die op de bon waren, toch een voedzame maaltijd te maken. De komst van de Amerikanen en daardoor nieuwe producten en ingrediënten geven haar creatie van de currysaus een eigen, herkenbare smaak. In 1947 koopt Herta een oude mobiele eetkraam en opent ze haar ‘Bude’ (kiosk) aan de Kantstrasse in de wijk Charlottenburg. De eerste dag hebben de voorbijgangers weinig belangstelling voor haar snack. ’s Avonds brengt ze de laatste wijzigingen aan in haar geheime sausrecept. Als op dag twee haar klanten kennis maken met de currysaus is er een hit geboren. Als een lopend vuurtje verspreidt het nieuws zich over de stad en binnen twee jaar heeft ze 19 medewerkers in dienst die haar helpen bij de productie en verkoop van de populaire worst. In de curryworst komen de oosterse- en westerse eetcultuur bij elkaar. De curries uit India worden gecombineerd met de worstcultuur uit Duitsland. Op een kaart van Berlijn kun je zien waar je de beroemde ‘Curry Budes’ kunt vinden. Op de muur er naast hangt een kaart waarop de internatonale expansie is te zien.

Groen schaaltje
Een apart deel van de tentoonstelling zoomt in op de productie van het papieren schaaltje waarin worst & saus worden geserveerd. In deze hoek kun je van alles leren over het duurzame productieproces van dit recyclebare papierenbakje. En verder gaat de verkenningsreis, langs de 5000 jaar lange geschiedenis van ons ‘straateten’ naar de mobiele worstkraam waarin je jezelf als worstverkoper mag presenteren. De verkenning eindigt in een kleine filmhoek met leuke filmfragmenten “Best of the Wurst’ waarin de inwoners van Berlijn vertellen over hun relatie met de curry worst en de ‘Imbiss’ in hun stad.

En dan is het tijd om te proeven. Op vertoon van je entreekaart krijg je in de Bude in het museum een beker met worst en currysaus naar wens. Deze worstkiosk is ook open voor niet museumgasten en als ik mijn curry test, komen er mannen in driedelig pak binnen die hun favoriete lunch curry bestellen. Curry up!!

Chillup saus in mijn oren
Bij de entreeprijs is het gebruik van een audio gids inbegrepen. Er is helaas nog geen Nederlandse versie, maar daarvoor krijg je een aparte bijlage met leuke details. Om in de juiste stemming te komen, kun je een rode curryfles aan je oor drukken waardoor je het enige echte Duitse Curry lied zo je oren in loopt.
Ik vind de opzet van het museum verrassend veelzijdig. Naast de geschiedenis van de curry worst (wat op zich zelf al een bijzonder gegeven is) krijg je inzicht in kruiden, het duurzame productieproces en komt er stukje Tweede Wereldoorlog geschiedenis aan bod. Ook leuk om te zien dat de Curry-kiosk een bekende icoon is in verschillende Duitse detective series op TV zoals Tatort met Horst Schmimanski en Polizeiruf 110.

Souvenir < € 5
De museumwinkel telt meer dan 70 cadeauartikelen, van koelkastmagneten tot boeken, van kruiden tot QWoo, de museummascotte. Ik besteed de € 5 aan een blikje met curry specerijen. Daarvoor heb ik keuze uit vijf smaken zoals Thais, Oriënt, British, Java en Madras.

Herta Heuwer heeft haar geheime Chillup-sausrecept uiteindelijk verbrand waardoor we alleen maar kunnen gissen en raden welke ingrediënten zij heeft gebruikt. Maar de koks van de Bude in het museum geven hun geheim graag prijs via een ansichtkaart. Smakelijk eten!

Deutsches Currywurst
Schützenstrasse 70, Berlin Mitte – direct achter het Check Point Charlie Cold War paviljoen.
Dagelijks geopend van 10.00 tot 18.00 uur
Entree € 11 volwassenen, kinderen (6-13 jaar) € 7, senioren € 8,50

Met de Berlin Welcome Card krijg je 25% korting

© tekst en foto’s Wilma Lankhorst
© museumcollectie, gebruik met dank aan Deutsches Currywurst Museum.

Reistip!
Overweeg eens om de trein te nemen als je naar Berlijn gaat. Super ontspannen reizen en je fiets kan ook mee als je dat wilt.