Primeur: Vier broers Barraud
nu in Museum MORE
Met de tentoonstelling De broers Barraud heeft Museum MORE weer een primeur in huis. 2019 begint goed in Gorssel met de eerste expositie van het werk van maar liefst vier broers. Misschien zijn zij wel het best bewaarde geheim van Zwitserland? Vier broers, allen actief op een hoog niveau in de kunst: François, Aimé, Aurèle en Charles Barraud. Vier Zwitserse realistische schilders uit het Interbellum van de vorige eeuw. Nog nooit was het werk van deze vier kunstenaars samen te zien, buiten hun geboorteland Zwitserland. Deze bijzondere eer is voor Museum MORE, het museum in ons land voor moderne realisme.
Bekijk hier de sneak preview op mijn YouTube-kanaal
De musici (de vier broers Barraud) François Barraud (1921).
Vier broers in de kunst
Hoe bijzonder is dat vier broers in de kunst?
Als inwoner van Nijmegen ken ik wel de drie gebroeders van Limburg. Officieel heten ze nu de Gebroeders van Lymborch. Herman (1385-1416), Paul (1386-1416) en Johan (1388-1416) van Lymborch, geboren in Nijmegen waren kunstenaars aan het Franse hof van Hertog Jean de Berry. In de Middeleeuwen behoorde dit drietal tot de top van de miniaturisten in Europa. Hun miniaturen in het beroemde getijdenboek van de Hertog van Berry, Les Très Riches Heures de duc de Berry (De zeer rijke uren van de hertog van Berry) zijn wereldberoemd.
Frans artistiek trio
Van Marieke Joosten, conservator van deze tentoonstelling hoor ik dat er nog een ander artistiek drietal is: de broers Antoine (1588-1648), Louis (1593-1648) en Mathieu (1607-1677) le Nain uit het Franse Laon. Net als de Van Lymborch-broeders werken zij in hetzelfde atelier. Zij schilderen hier vooral realistische taferelen: boeren, ambachtslieden en bedelaars. De gebroeders Le Nain hadden in 1640 (in onze Gouden Eeuw dus) veel succes in Parijs. Alle drie signeerden ze hun werk op dezelfde manier. Hierdoor is het nu nog steeds moeilijk vast te stellen wie welk schilderij heeft gemaakt.
De gebroeders Barraud hadden alle vier een eigen studio. Zij lieten zich vooral inspireren door de beroemde Oude Meesters.
Vrouw die brood snijdt voor de soep (1933) François Barraud. Voor dit werk zien we zowel Marie als haar jongere zusje Louise in de hoofdrol. Dit werk is geïnspireerd door het doek ‘de boerenfamilie’ van Louis le Nain (1642).
De nudiste (1932) François Barraud, r. detail let op de spiegel. foto’s Wilma Lankhorst
Liefde voor de Oude Meesters
Ondanks dat François, Aimé, Aurèle en Charles hun werk met hun eigen naam signeerden, is het best lastig om in één oogopslag te kunnen zeggen, wie wat heeft geschilderd. In die zin is de expositie in Museum MORE een grote artistieke puzzel. Samen met nog twee broers en een zus groeiden zij op in een arme familie van uurwerkgraveurs in La Chaux-de-Fonds. Terwijl vader en moeder overdag uurwerk grafeerden, werkten de vier broers als stratemaker of huisschilder. ’s Avonds gingen ze naar de plaatselijke kunstacademie. Ze waren alle vier erg geïnteresseerd in het werk van Oude Europese Meesters. Zij ‘leenden’ met alle gemak en in alle vrijheid stijlelementen van hen. Uiteindelijk ontwikkelen ze een eigen beeldtaal, vaak met een raadselachtige twist. In de catalogus laten Jooren en Charles mooie voorbeelden hiervan zien.
De Barraud-stijl
Kenmerkend voor de Barraud-stijl zijn de melancholie, gebruik van vervreemdende elementen en zeer gedetailleerde interieurs. Hun palet is vaak zilvergrijs, gecombineerd met heldere kleuren en alles uitgevoerd in een gladde toets volgens de regels van de fijnschilderkunst. Naast figuurstukken en stillevens schilderen ze portretten waarin o.a. de onderlinge relaties tussen mensen heel eigenzinnig en markant worden weergegeven. Relaties tussen man en vrouw, ego en alter-ego en tussen broer en broer. De werken van de vier broers zijn belangrijke vertegenwoordigers van het Europees realisme uit de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw.
‘Als we niet met ons vieren waren geweest, was niemand van ons schilder geworden’.
Uitspraak Aimé Barraud (1951)
Broederliefde
Bij binnenkomst in de expositie staat bovenstaande uitspraak groot op de muur. De vier broers werkten en studeerden intensief samen. De jongste van het stel, François is de jongeman die bij verschil in zienswijze, alle vier de broers weer op één lijn krijgt. Tot aan zijn vroege dood (1934) werken ze alle vier sterk volgens de samen ontwikkelde Barraud-stijl. Na de dood van François ontwikkelen Aimé, Aurèle en Charles ieder hun eigen artistieke weg. Op exposities blijven ze zich altijd als viertal presenteren onder de naam: De broers Barraud. Aimé zegt hierover in 1951 dat geen van hen ooit schilder was geworden, als zij met z’n vieren waren geweest.
Marie is op heel veel doeken van François te zien, ze staat ook model voor zijn werk ‘de geheimzinnige vrouw’ (1931). Via de intensieve briefwisselingen tussen François en Marie leren we veel over hun leven en de ontwikkeling van François’ werk.
Geheimzinnige vrouw
In de drie ruime en lichte zalen van Museum MORE kun je 65 schilderijen van de vier broers ontdekken. Ruim 30 werken komen uit privécollecties, de anderen zijn uitgeleend door verschillende musea. Een aanzienlijk deel komt uit het Musée des Beaux-Arts uit La Chaux-de-Fonds, de geboorteplaats van de broers. In de prachtige catalogus kun je meer lezen over de werkwijze van de broers en hun inspiratiebronnen. Voor François was dat voornamelijk zijn vrouw Marie. Hij leert haar in Parijs kennen en weet zich eigenlijk niet goed raad met haar. Als een vorm van test besluit hij om Marie mee te nemen naar het Louvre. Daar raakt hij onder de indruk van haar kennis over de kunst, haar oog voor detail en de manier waarop ze haar ervaringen verwoord.
Detail van de geheimzinnige vrouw François Barraud | L’intrigante | 1931 | Nationaal Museum Luxemburg MNHA
Conservator Marieke Jooren over de geheimzinnige vrouw:
“De wat raadselachtige sfeer die in François’ werk broeit, roept associaties op met de genrekunst van de Gouden Eeuw. Deze had vaak een dubbele bodem, zoals het veelvoorkomende thema van de vrouw die een brief leest, waarbij de beschouwer moet gissen naar de inhoud van het geschrevene. Denk bijvoorbeeld aan Vermeers Brieflezende vrouw. L’intrigante (de geheimzinnige vrouw) lijkt een soort omkering van dit thema. Hier neemt de vrouw de touwtjes in handen: ze is niet de ontvanger maar de zender van de brief, die zij met een lakstempel verzegelt”.
Galerie Moos
Om hun werk beter te kunnen promoten, sluit François in 1930 een contract met Galerie Moos uit Geneve. Via François maakt Moos ook kennis met het werk van Aimé en Aurèle. In de middelste zaal van Museum MORE is het interieur van deze kunstgalerie nagebouwd. Max en Fanny Moos promoten het werk van François zowel nationaal als internationaal, en dat werpt zijn vruchten af. François werd in die dagen gezien als de opvolger van de kunstenaars Félix Valloton en Ferdinand Hodler. François zelf werd liever niet in dat hokje gedrukt. Hij vertegenwoordigde immers de unieke Barraud-Stijl.
Het werk van De Broers Barraud is t/m 12 mei 2019 te zien in Museum MORE in Gorssel.
*******************
Nu ook te zien in Museum MORE
Kijk jij ook altijd met zo veel plezier naar het Tv-programma ‘Het geheim van de Meester’. Het team rondom kunstschilder Charlotte Caspers heeft in drie seizoenen al 22 bijzondere reconstructies gemaakt. Al deze doeken zijn t/m 10 juni 2019 te zien in Museum MORE in Gorssel. Je loopt hier door vijf eeuwen Nederlandse kunstgeschiedenis. AANRADER!
Kijk hier nu eens terug naar de uitzending over Charley Toorop.
Tip Combineer MORE in Gorssel met
Kasteel MORE in Ruurlo
Neem eens alle tijd en combineer een bezoek aan Gorssel met een tweede parel in de Achterhoek: Kasteel Ruurlo – Museum MORE. (foto © Hugo Lingeman)
© tekst, foto’s Wilma Lankhorst © gebruik foto’s met dank aan Museum MORE, Musée des Beaux-Arts uit La Chaux-de-Fonds en alle bruikleengevers. Foto team Het geheim van de Meester
Deze reconstructies kun je nu zelf zien in Museum MORE
Het Meisje met de parel van Johannes Vermeer (Mauritshuis Den Haag), Victory Boogie Woogie van Piet Mondriaan (Gemeentemuseum Den Haag), Zelfportret op jeugdige leeftijd en Jeremia treurend over de verwoesting van Jeruzalem van Rembrandt van Rijn (Rijksmuseum Amsterdam), Kindje, kerkje, beestje van Karel Appel (Dordrechts Museum).
Vincent van Gogh met Zelfportret met grijze vilthoed (Van Gogh Museum) en Stilleven met akkerbloemen en rozen (Kröller-Müller Museum), De Marskramer van Jeroen Bosch (Museum Boijmans Van Beuningen), Portret van Jacobus Hendricksz Zaffius van Frans Hals (Frans Hals Museum), Meisje in kimono van George Hendrik Breitner (Rijksmuseum Amsterdam), Het Puttertje van Carel Fabritius (Mauritshuis Den Haag), Minerva overwint de onwetendheid van Peter Paul Rubens (Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen), Portret van Wilma van Carel Willink (Museum de Fundatie), Gezicht op de Kromme Waal van Claude Monet (Van Gogh Museum), Madonna bij de fontein van Jan van Eyck (Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen), Gezicht op Haarlem met bleekvelden van Jacob van Ruisdael (Mauritshuis Den Haag), Stilleven met asperges van Adriaen Coorte (Rijksmuseum Amsterdam), Wolken en water van William Turner (Museum de Fundatie).
Le doigt sur la joue (De vinger aan de wang) van Kees van Dongen (Museum Boijmans Van Beuningen), Maannacht IV van Jan Sluijters (Voorlinden Museum & Gardens), R70-54 van Jan Schoonhoven (Museum Prinsenhof Delft) en Zelfportret met bontkraag van Charley Toorop (Museum MORE).