The Great Liao – Nomadendynastie        uit Binnen-Mongolië

Als je bij de expositie The Great Liao naar binnen loopt, is het alsof je in een tijdscapsule stapt. Je reist bijna 1000 jaar terug in de tijd en komt op de steppe van Midden-Mongolië weer op aarde. In 907 sticht de nomadenstam van de Khitan, de Liao-dynastie. Tweehonderd jaar later (1125) hebben ze het beheer over een Imperium van ruim 4000 kilometer lengte. Een fragment hiervan is nu te zien in het Drents Museum. De ruim 145 voorwerpen die je hier ziet liggen, geven een goed beeld van de unieke cultuur van de Liao. Ontdek hoe herders zich ontwikkelden tot heersers. Binnen-Mongolië ligt deze zomer even binnen onze landsgrenzen. Je reist met de trein naar Assen en checkt daar in bij het Drents Museum. Heb jij al reisplannen voor de zomervakantie? Laat je verrassen in Assen.

Voorpret met sneak preview

Een reis door de tijd

In tentoonstelling The Great Liao, leer je hoe enkele kleine nomadenstammen samen uitgroeide tot één supermacht (907-1125). Het rijk begon met enkele tijdelijke kampen met yurts op beide oevers van de Liao-rivier. Door oorlogen en overnames ontwikkelden de herders zich tot heersers van een uitgestrekt rijk. Het 4000 kilometer lange grondgebied van deze Nomadendynastie uit Binnen-Mongolië (China) strekte zich uit van het Altajgebergte in het westen tot aan de Japanse Zee in het oosten. Het verhaal wordt hier in Assen vertelt aan de hand van ruim145 archeologische vondsten uit verschillende grafkamers van leden van de Liao-dynastie. Twee grafkamers zijn hier op een bijzondere manier nagebouwd zodat je ze ook kunt bezoeken. Dit is de eerste keer dat je de Liao-schatten in Nederland kunt zien.

  

l. Gouden dodenmasker van de Prinses van Chen. r. haar vergulde laarzen

Graftombes met goud en barnsteen

Deze graftombes zijn pas 40 jaar geleden ontdekt. Tot die tijd werd het volk van de Liao als een eenvoudige stam gezien. In de lange geschiedenis van China werd nauwelijks over hen gesproken. De officiële Chinese geschiedschrijving, de Liaoshi, is geschreven door een HAN-Chinees van de Song-dynastie. Hij had geen hoge pet op van de Khitan die ten noorden van de Song-dynastie leefde. Hij omschreef het nomadenvolk als vreemd en barbaars. Met de ontdekking van de eerste grafkelders begin jaren negentig van de vorige eeuw, ontdekten archeologen iets totaal anders. De geschiedenis van een trotste ruiterstam kwam bloot te leggen en was opeens ‘breaking news’. Naast graftombes van het gewone volk, werden er grafkamers van de Liao-elite gevonden. Deze elite-laag bestond uit twee groepen: de nomadische Khitan-bevolking en de landbouwende Han-Chinese bevolking,

Het Inner Mongolia Museum in Hohhot

Na de ontdekking van de graven zijn de meeste grafvondsten overgebracht naar het Inner Mongolia Museum in de Chinese stad Hohhot 145 Stukken uit deze collectie zijn overgebracht naar Assen. De twee topstuk zijn ongetwijfeld het gouden dodenmasker en de zilveren laarsjes van de prinses van Chen (Khitan-volk). Deze prinses, nichtje van de keizer van Khitan, overleed in 1018. Ze was toen pas 17 jaar oud. Enkele maanden voordat zij overleed, stierf haar man (30 jaar jong). Op de steppe in het Drents Museum is hun grafkelder nagebouwd met witte doeken. Het gouden masker, de laarsjes en een lange barnstenen ketting kun je hierin zien.

Een huis voor het leven na de dood

De voorwerpen in deze tentoonstelling geven een goede indruk van het leven van een nomadenvolk. Je ziet kruiken en schalen die werden gebruikt in het dagelijks leven. Verguld paardentuig en kostbare riemen die laten zien hoe belangrijk de paarden voor hen waren. In de spiegelende vitrines ontdek ik sieraden van goud, witte jade en barnsteen, zilveren serviezen en aardewerk. De Liao geloofden er heilig in dat hun doden overgingen naar een volgend leven. Om hen daarop voor te bereiden ging er van alles mee in het graf. Van huisraad tot paardentuig, van kwispedoor (spuugbakje) tot zelfs een klein houten huis.

Cultureel uitstapje naar de Han-dynastie

Je ziet ze in eerste instantie niet omdat ze uit spiegelwanden bestaan. De twee graftombes die hier zijn nagebouwd, vormen de kern van twee spiegelende kubussen. Aan de buitenkant zijn vitrines met spiegels gemaakt waardoor de collectie zich optisch verdubbelt. En dan ontdek ik de ingang, eerst een voorportaal en dan betreed ik de grote grafruimte. De Zhang-families behoorden tot de elite van de Han-dynastie. De figuren op de wanden van de ene tombe zijn nageschilderd van een van de graven in Binnen-Mongolië. Op de plattegrond aangeven als tombe M1 Zhang Shiqing (graf gesloten in 1116, geopend in 1975) uit Xuanhua. Omdat deze afbeeldingen zich nog steeds in de origineel tombe bevinden, hebben ze hier in Assen een prachtige kopie gemaakt. Ik ontdek afbeeldingen van een groep muzikanten en iets verder op wordt een theeceremonie uitgevoerd. In de koepel van de hoofdkamer is een sterrenhemel geschilderd compleet met sterrenbeelden.

Black lights

De muurschildringen in de tweede graftombe (M10 Zhang Kuanzheng) zijn uitgevoerd met black lights. Je kent ze wel, dat felle blauwe licht in de disco’s waarin alles wat wit is, sterk oplicht. Ook deze graftombe bestaat uit twee ruimtes. Dit is de grafkelder van een onbekende persoon die de naam kreeg van Zhang Kuanzheng. Hij is in 1058 overleden en pas in 1093 in zijn tombe gelegd. In 1993 hebben archeologen deze tombe weer geopend. In beide ruimtes hangen monitoren waarop je de originele beelden, in hun oorspronkelijke kleurstellingen kunt zien. Ook hier zie ik muzikanten, dansers en elegante vrouwen in kimono. In beide grafkelders was ik eerst met een groepje mensen en daarna nog enkele minuten alleen. Die luttele minuten waren magisch.

Mijn ervaringen:

• Ook voor mij gold: Liao? Nooit van gehoord!
• Het betreden van de expositieruimte is adembenemend. Een 360˚ foto van een steppe omzoomt een prachtig geweven vloerkleed. In het midden twee spiegel kubussen waardoor de afbeeldingen worden vermenigvuldigd. Binnen enkele seconden heb je echt het idee dat je op een steppe ronddwaalt.
• De presentaties van de graftombes zijn indrukwekkend. De grafmuren staan vol afbeeldingen, ook voorwerpen die je in de vitrines ziet liggen zoals aardewerk en een kwispedoor.
• Ook de simpele witte graftombe met het gouden dodenmasker en de verzilverde laarzen van de prinses van Chen maakt indruk. Dit komt door de eenvoud en het besef dat het meisje maar 17 lentes heeft geleefd.
• De tentoonstelling The Great Liao is een echte aanrader voor de zomer van 2017. Op ontdekking naar Binnen-Mongolië, zonder wachttijd op Schiphol en zonder vliegreis.

Catalogus van een ontdekkingsreis

Voor deze expositie heeft het Drents Museum samen met WBooks een prachtige catalogus samengesteld. Het is de eerste keer dat je Liao-schatten in Nederland kunt zien. Curator Vincent van Vilsteren heeft met zijn redactie team een indrukwekkende klus geklaard. Het 168 pagina’s tellende boek staat bol van informatie en mooie foto’s. Voor € 24,95 kun je een exemplaar kopen in de museumwinkel of online.

 

In het Museummagazine van het Drents Museum (april 2017) staan ook enkele interessante verhalen over deze tentoonstelling. Dit magazine kost een €1 en is te koop in de museumwinkel of hier online in te zien.
The Great Liao, Nomadendynastie uit Binnen-Mongolië is nog t/m 29 oktober 2017 te zien in het Drents Museum. Entree is gratis voor houders van een Museumkaart of leden van de Rembrandt Vereniging. Anders vanaf 18 jaar € 13 p.p.

Extra programma’s

Zondag 27 mei en zondag 22 juli verzorgt Ellen van der Vecht van de Vrije Academie van 11.30 tot 12.30 een lezing over The Great Liao (programma voor volwassenen). Aanmelden via De Vrije Academie kosten € 17,50

Zondag 6 juni verzorgt Hans Luiten van de Vrije Academie een complete studiedag over het volk van The Great Liao. Kijk hier voor meer details.

Zondag 3 september 2017 – Familiezondag The Great Liao voor families met kinderen tussen de 7 en 14 jaar. Tussen 13.00 en 17.00 uur vinden er op verschillende locaties in het museum activiteiten plaats.

Op zaterdag 30 september 2017 geeft Addie Schiphorst (honorair consul van Mongolië) te gast in het museum. Hij vertelt over zijn reiservaringen in de Trans Mongolië Express. Een treinreis met een lengte van ruim 9.000 kilometer.

Hier vind je alle informatie over bovengenoemde extra programma’s én nog meer!

© foto’s, video en tekst Wilma Lankhorst © gebruik foto’s dodenmasker, vergulde laarzen en muurschildering graftome met dank aan Drents Museum en het Inner Mongolia Museum, Hohhot (China)

T/m 25 juni 2017 ook nog te zien in het Drents Museum – A Point – Arnout van Albada

T/m 10 september 2017 in Drents Museum – Jan Sluijters op papier