We lopen de trappen van de KAdE Kunsthal op om een primeur te ontdekken: Tell Me Your Story is een expositie over Afrikaans-Amerikaanse kunst gebaseerd op Storytelling. Amersfoort heeft de primeur voor Europa en jij kunt er nog t/m 30 augustus 2020 naar toe. Ontdek de visueel overweldigende rijkdom van de zwarte cultuur. Ruim 140 kunstwerken gemaakt door 50 verschillende artiesten, waaronder negen vrouwelijke kunstenaars.
Wie zijn de kunstenaars?
Tell Me Your Story is een groepstentoonstelling waarvoor 50 kunstenaars zijn geselecteerd uit een periode van 100 jaar Afrikaans-Amerikaanse kunst. De samenstellers wisten ruim 140 werken vrij te krijgen voor deze expositie. Dat is een knappe prestatie als je je realiseert dat deze kunststroming op dit moment in Amerika erg populair is, en er is een grote vraag naar dit werk. De oudste artiest hier is schrijver en fotograaf Carl van Vechten (1880-1964) en de jongste deelnemer is beeldend kunstenaar Cameron Welch (1990). De grootste gemeenschappelijke deler van deze kunstenaars is de noodzaak om zich uit te drukken en zodoende een belangrijke Afrikaanse traditie (verhalen vertellen) in leven houden.
Wie is curator Rob Perrée?
Rob Perrée (kunsthistoricus, schrijver en (gast)curator) volgt sinds de jaren 90 de Afrikaans-Amerikaanse kunst zeer intensief. Perrée is oprichter en redacteur van het online magazine AFRICANAH en hij is bestuurslid van Centrum voor Beeldende Kunst (CBK) Zuidoost in Amsterdam.
Wat is de betekenis van deze tentoonstelling?
De Afrikaans-Amerikaanse kunst beleeft de laatste jaren in Amerika een ware hergeboorte. In talrijke galerieën en musea waren recent en zijn nu tentoonstellingen te zien van Afrikaans-Amerikaanse kunstenaars. Populaire hedendaagse kunstenaars zijn o.a. Kerry James Marshall (1955), Kara Walker (1969) en Kehinde Wiley (1977).
Van Kara Walker zag ik dit voorjaar nog een gigantische fontein in de hal van het Tate Modern in Londen (zie video aan het einde van dit artikel).
Met het overzicht van 100 jaar Afrikaans-Amerikaanse kunst in Tell Me Your Story ontdek je de rijke geschiedenis van deze artiesten en realiseer je je dat de hedendaagse kunstenaars op schouders van ‘artistieke reuzen’ staan.
Amerikaanse Canon van de 20ste eeuw
In de wenslijst van de samenstellers stonden namen als Jacob Lawrence (1917-2000), Romare Bearden (1911-1988), Charles White (1918-1979) en Robert Colescott (1925-2009). Vier Afrikaans-Amerikaanse kunstenaars die in de laatste tien tot vijftien jaar zijn opgenomen in de Amerikaanse Canon van de 20ste eeuw. In Amersfoort komen oud en jong samen. De bindende factor tussen de ruim 140 werken van de 50 verschillende kunstenaars is ‘storytelling’.
Wat is storytelling?
Er zijn veel definities van het begrip ‘storytelling’. Verhalenverteller Sigrid van Iersel omschrijft storytelling het als “het toepassen van verhalen om een doel te bereiken en betrokkenheid te creëren. Verhalen zijn een ideale manier om contact te maken, mensen te raken, te verleiden, zingeving of helderheid te bieden, fans te krijgen of de saamhorigheid te vergroten. Verhalen raken ons, maken concreet, zijn gemakkelijk te delen en geven betekenis”.
Tot slaaf gemaakten werden in o.a. Amerika bewust van scholing onthouden. Onderwijs zou hen mondig en opstandig (kunnen) maken. Dat verbod op educatie stimuleerde het vertellen van verhalen. Hierdoor werd de Afrikaanse geschiedenis juist behouden. De verhalen werden van generatie op generatie doorverteld. In plaats van de Afrikaanse geschiedenis uit te wissen, werd ze juist versterkt door het fenomeen storytelling.
“De Afrikaans-Amerikaanse kunst kan niet alleen kan bogen op een geschiedenis van ruim 100 jaar, maar ook op een motivatie van tenminste 100 jaar.
Er zijn nog steeds verhalen die verteld moeten worden.”
Uitspraak Rob Perrée (voorwoord catalogus Tell Me Your Story, 2020).
Hoe is de tentoonstelling ingericht?
Curator Rob Perrée heeft Tell Me Your Story chronologisch ingedeeld in vijf tijdvakken: Harlem Renaissance (1920-1935), Post Harlem Renaissance (1940-1955), Civil Rights** (1964-1990), Black Renaissance (1990-2010) en Bloom Generation (2010 tot nu).
De voedingsbodem
De periode van de Harlem Renaissance (tussen 1920 en 1935) is dé bakermat en voedingsbodem van alles wat er gebeurde op cultuurgebied binnen de Afrikaans-Amerikaanse kunst in de afgelopen eeuw. Het vertellen van verhalen is de voedingsbodem van deze stroming. Deze orale traditie voert terug naar de Afrikaanse oorsprong. Tijdens de onderdrukking van de slavernij vertelden de mensen elkaar op de katoenvelden hun verhalen. Deze verhalen werden door talrijke artiesten in beelden vertaald. Dit verbeelden van (oude) verhalen is bij de hedendaagse kunstenaars en hun actuele kunst nog even sterk als 100 jaar geleden in de New Yorkse wijk Harlem.
Collectie: Museum De Domijnen Hedendaagse Kunst Sittard.
Grote variatie aan thema’s
De verhalen die je hier ziet gaan o.a. over de rol van muziek zoals jazz (Langston Hughes), gedichten en literatuur (Aaron Douglas), identiteit (Lyle Ashton Harris, de slechte leefomstandigheden (LaToya Ruby Frazier, de bevrijdende homoseksualiteit willen tonen (Jonathan Lyndon Chase) en over de plaats die de zwarte kunstenaar inneemt in de (witte) kunstgeschiedenis (Kerry James Marshall, Kehinde Wiley, Robert Colescott. De thematiek van de verhalen is in sinds de jaren negentig gevarieerder geworden zonder dat ze aan urgentie inleveren.
Mijn ervaringen met Tell Me Your Story
- Het aanbod en de diversiteit aan kunstenaars en kunstwerken heeft me enorm verrast;
- Ik vond de grote hoeveelheid aan technieken die is gebruik erg Verhalen in de vorm van collages, silhouette knipsels, een schaduwspel, op foto’s, in video’s en uiteraard in beelden en op canvas;
- In Tell Me Your Story maak je niet alleen kennis met de belangrijkste figuren van de Afrikaans-Amerikaanse kunst;
- je leert ook hoe mensen verhalen vertellen en de geschiedenis levend
Tell Me Your Story is tot en met 30 augustus 2020 te zien in de KAdE Kunsthal in Amersfoort. Tickets zijn hier online te koop.
© tekst, foto en video Wilma Lankhorst
© gebruik van het beeldmateriaal met dank aan de KAdE Kunsthal, alle genoemde kunstenaars en alle bruikleengevers.
Deelnemende kunstenaars
Carl van Vechten (1880-1964), Winold Reiss (1886-1953), James van der Zee (1886-1983), Horace Pippin (1888-1946), Palmer Hayden (1890-1973), Augusta Savage (1892-1962), Aaron Douglas (1898-1979), Hale Woodruff(1900-1980), Richmond Barthé (1901-1989), William H. Johnson (1901-1970),Beauford Delaney (1901-1979), Romare Bearden (1911-1988), Elizabeth Catlett(1915-2012), Jacob Lawrence (1917-2000), Charles White (1918-1979), John Biggers(1924-2001), Robert Colescott (1925-2009), Betye Saar (1926), Benny Andrews(1930-2006), Gordon Parks (1912-2006), Wadsworth Jarrell (1929), Faith Ringgold (1930), David Driskell (1931), Bob Thompson (1937-1966), Aminah Robinson (1940-2015), Gerald Williams (1941), Emory Douglas (1943), Carrie Mae Weems (1953), Kerry James Marshall (1955), Todd Gray (1955), Alison Saar (1956), Henry Taylor (1958), Whitfield Lovell (1959), Lyle Ashton Harris (1965), Radcliffe Bailey (1968), Kara Walker (1969), Trenton Doyle Hancock (1974), Hank Willis Thomas (1976), Umar Rashid (1976), Kehinde Wiley (1977), Latoya Ruby Frazier (1982), Paul Mpagi Sepuya (1982), Jordan Casteel (1989), Jonathan Lyndon Chase (1989), Dáreece Walker (1989), Devan Shimoyama (1989), Cameron Welch (1990).
*vet gedrukt zijn de namen van de vrouwelijke kunstenaars.
voor de keuze van de afbeeldingen, heb ik zoveel mogelijk kunstwerken van vrouwelijke kunstenaars gekozen. Daarbij heb ik geprobeerd uit elke periode een kunstwerk te selecteren.
** Noot bij Civil Rights
´De ‘Black Lives Matter Movement’ geeft aan dat er nog alle reden is om kritisch tegenover de Amerikaanse maatschappij te staan. Veel zwarte kunstenaars mogen dan succesvol zijn en de illusie wekken dat raciale problemen zijn opgelost, de alledaagse werkelijkheid leert anders. (uit: Tell Me Your Story, 2020, p.91).