Kunstenaar Leonie Schneider geeft het begrip troubadour een eigentijdse lading. Met penseel en textiel vertelt ze verhalen met veel lagen. Kasteel Ruurlo is de plek waar Schneider haar eerste museale solo heeft. In dit geval trekt troubadour Schneider niet van kasteel naar kasteel. Het publiek is tot en met 11 september 2022 welkom in Museum MORE Kasteel Ruurlo om zich te laven aan Schneider’s Familieverhalen.

Wie is Leonie Schneider?

Kunstenaar Leonie Schneider (München, 1993) is een echte verhalenverteller. Zoals de troubadour in de Middeleeuwen als dichtende muzikant zijn verhalen deelde, zo schildert Schneider met verf en textiel haar heldenverhalen. Van kindsbeen af werden Leonie en haar zus Joana door oma meegenomen naar musea. Daar maakten de meisjes kennis met de verhalen van de verschillende kunstenaars. Na de middelbare school in München, vertrok Leonie naar Den Haag voor een opleiding aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunst. In 2018 studeerde ze hier af, nu geeft ze er zelf les en werkt ze als zelfstandig kunstenaar. Leonie Schneider werkt met metaal, ze schildert en weeft wandkleden.

Het epos van Schneider

In het epos van Schneider spelen zes jonge mensen de hoofdrol. Een moeder, neem Anouk in gedachten, met zes kinderen die elk een andere vader hebben. Vier halfbroers en twee halfzussen maken allerlei avonturen mee. Als zeventienjarige heeft Leonie Schneider meegedaan aan een sessie voor een familieopstelling. De ervaring met deze gezinsopstelling is haar altijd bij gebleven en speelt een belangrijke rol in de fantasie van Schneider. Een andere inspiratiebron in het werk van Schneider is het huis van haar oma. Kleurrijke tapijten, meubels en objecten uit dit huis, verwerkt Leonie in haar ontwerpen.

Variatie aan liedvormen

De troubadour gebruikte voor zijn gezangen een aantal vaste liedvormen zoals de alba (het morgenlied), de ballade, de gap (een uitdagend lied), de jeu parti (een liefdesdebat), de sirventes (het satirisch lied) en de pastorale. In het werk van Schneider kom je deze liedvormen tegen als personages: Andy, Demi, Percy, Frida, Scout en baby Donovan. Het grote gezin zag het levenslicht tijdens de afgelopen coronaperiode. De samenleving werd door de coronamaatregelen verschillende keren geblokkeerd. Schneider fantaseerde in deze tijd haar eigen gezelschap. En zo zagen de vier broers en de twee zussen het levenslicht. De kinderen variëren in leeftijd van twintig jaar (Andy) tot zes maanden (baby Donovan).

De muren van Kasteel Ruurlo

Het kasteel waarin je familieverhalen van Leonie Schneider kunt ontdekken, kent een lange geschiedenis. De eerste vermelding van deze bucht stamt uit 1326 en het kasteel is vanaf de vijftiende eeuw in handen van de Nederlandse adellijke familie Van Heeckeren. In 2013 kocht Hans Melchers het kasteel voor het Carel Willink museum. Als ik via de glazen brug het kasteel inloop zie ik nog resten van de middeleeuwse muur. Als die muren eens konden spreken, wat zouden we dan allemaal horen. Op de tweede verdieping spreken de muren, via de schilderijen en wandkleden van Leonie Schneider. De bouwgeschiedenis van dit kasteel kent talrijke periodes, zo ook de levenswandel van de zes hoofdfiguren in een moderne epos van Schneider.

Samen op reis

In de eerste zaal hangt het grote doek Demi is Driving (2020). Ik kijk naar een grote, open auto waarin zes kleurrijk mensen zitten. Allemaal veilig in de gordel, baby Donovan kraait van plezier en bij de versnellingsbak ontdek ik een hond. Schneider heeft zelf een hond en dit beest staat op allerlei schilderijen, maar steeds een ander ras. Zoals het woord ‘troubadour’ is afgeleid van het Franse ‘trouver’ (vinden of bedenken) geeft Schneider ons alle ruimte om ons eigen verhaal te bedenken bij haar schilderijen. Elk canvas is opgebouwd uit vele lagen en ik merk aan de mensen om me heen dat iedereen zijn eigen verhaal maakt bij wat hij ziet. Waar gaan Demi en zijn halfbroers en -zussen naar toe? Gaan ze op vakantie, of op bezoek bij hun moeder?   

Geen ouders te bekennen

Het valt me op dat op geen enkel werk een ouder te zien is. Hoe worden familierollen verdeeld als er geen ouders in beeld zijn? Wie zorgt er bijvoorbeeld voor baby Donovan en wat gebeurt er als een van de zes in nood is? Op een van de doeken ligt Percy met een gebroken been op bed. Zijn twee zussen en drie broers zijn op bezoek, maar wat doen ze eigenlijk? Leonie Schneider heeft een grote passie voor kleuren en patronen. Ze laat geen plekje leeg op het canvas waardoor je blijft kijken en steeds nieuwe details ontmoet.

Kinderkamer met Ortus

In de hoekkamer, waar de baby versie van Ortus  (2015) (Miriam Knibbeler (Wellington N.Z. 1981)) ligt, hangen drie werken met de focus op het kind. Donovan krijgt hier zijn portie nachtmelk van zijn zus. Drie leden spelen mens-erger-je-niet. Angus spreidt zijn armen omdat hij zich blijkbaar wel ergens aan ergert. In Mastermind Percy (2020) zie ik twee broers van wie er een met een pistool ‘speelt’. Is dit een echt wapen? Wat is hij van plan?

Familieverhalen in een wandkleed

In de Middeleeuwen werden de koude kasteelmuren in de herfst en winter vaak bedenkt met warme wandkleden. Leonie Schneider heeft op uitnodiging van het Textiellab van Textielmuseum Tilburg haar ‘vierluik halfbroers & -zussen’ vanuit het originele schilderij vertaalt in een wandkleed. Daarbij hoorde een intensieve materiaal- en kleurstudie. Deze studie van wol, mohair, acryl, gerecyclede garens en reflecterend garen vormen op hun beurt een nieuw kunstwerk met de titel ‘Good Evening’ (2020). En zo blijft Schneider je verrassen en verbazen in Kasteel Ruurlo.

In de laatste zaal rond Schneider haar familieverhalen af met Frida’s tea theatre (2021), Scout’s favorite piece (2021) en een begrafenis, getiteld Demi’s Final Escort (2021). Alle zes kinderen zijn sterk verouderd, en je ontdekt de nieuwste familieverhalen

Leonie Schneider: wordt vervolgd

De troubadour liet de kasteelheer en zijn gasten vaak in vertwijfeling achter. Wat was eigenlijk de boodschap van zijn liederen? Was het allemaal wel echt gebeurd? Ook Schneider werpt nieuwe vragen op in de laatste museumzaal. In een hoek hangt het doek ‘El Anderson’ de ander (2021). Ze introduceert een broer en een zus en vertelt erbij dat de broer graag de zus wil zijn en de zus graag de broer. Dit werk is de opmaat naar een nieuwe serie waarin de zoektocht van broer en zus naar hun identiteit centraal staat. Met welke familieverhalen gaat Leonie Schneider ons verrassen in haar volgende serie? Dit antwoord laat nog even op zich wachten want Familieverhalen met Andy, Demi, Percy, Frida, Scout en baby Donovan in de hoofdrol zijn nog tot en met 11 september 2022 te zien in Museum MORE Kasteel Ruurlo. 

© foto’s, video en tekst Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan en toestemming van Musea MORE, Rademakers Gallery Amsterdam, alle bruikleengevers en Leonie Schneider.

Wist jij dat?

• Kasteel Ruurlo begin jaren tachtig het kasteel was voor de televisieserie ‘De Zevensprong‘ naar het boek van Tonke Dragt?
• Binnen Kasteel Ruurlo Museum MORE de grootste collectie werken hangt van de Nederlandse schilder Carel Willink? 
• Je kunt trouwen in de gouden trouwzaal van Kasteel Ruurlo?