Lakenhal op locatie: Natuurlijk!

Lakenhal op locatie is het tijdelijke concept van dit bekende Leidse museum. De verbouwing en uitbreiding van het historische pand aan de Oude Singel is nu in volle gang. Enkele pronkstukken logeren tot aan het einde van de verbouwing in 2019 in verschillende musea in ons land. Maar ook voor de rest van de collectie wordt creatief gekeken of er aansprekende momenten en locaties zijn om tijdelijke exposities te organiseren. Voor de eerste tentoonstelling in het kader van de ‘Collectie op reis’ is gekozen voor een thuiswedstrijd. Je zou het bijna een pyjama-party kunnen noemen. In de Galerie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) is t/m 30 april de expositie Natuurlijk! te zien.

De natuur als bindende factor

Vrij snel nadat bekend was dat Museum de Lakenhal zou verbouwen en uitbreiden is het team op zoek gegaan naar alternatieve locaties en expositiemomenten. In de eigen stad was er direct een warme belangstelling door de kunstcommissie van het universitair ziekenhuis. In dit ziekenhuis worden regelmatig exposities gehouden met de focus op moderne kunst. Vanuit dit idee werd gekeken naar de collectie van het museum. In de sectie ‘Moderne kunst’ van het museum is het thema natuur bijzonder sterk vertegenwoordigd. De keuze was reuze en de beslissing Natuurlijk!

Natuur is door de eeuwen heen altijd een belangrijk én geliefd onderwerp geweest voor kunstenaars. In de werken van de 18 kunstenaars die je hier kunt zien, speelt de natuur uiteenlopende rollen: Ontdek hier negen manieren waarop de kunstenaars de natuur voor hun werk hebben benaderd of zich door de natuur hebben laten inspireren.

Hier zie je de natuur als:

• klassieke schilderkunstige traditie;
• surrealistisch visioen;
• een esthetische beleving;
• mythologische verwijzing;
• teken van vergankelijkheid;
• schuldige getuige;
• kritische reflectie op die rol van de mens;
• conceptueel uitgangspunt en
• grondstof, natuurlijk materiaal om het kunstwerk mee te maken.

Met dit lijstje in mijn hand ben ik deze tentoonstelling gaan verkennen. Dat was een leuk avontuur! Ik deel graag enkele bevindingen met je, maar wil je vooral uitnodigen om zelf op verkenning te gaan.

Dames eerst

Onder de 18 kunstenaars bevinden zich drie vrouwelijke artiesten: Flore de Koning, Hanneke Francken en Inge Reisberman.

Flore de Koning (1977) laat in haar schilderijen de complexiteit van het stedelijk landschap zien. Haar werk hangt in de buitenste ring van de expositie. In de serie ‘Slices of land’ combineert zij elementen uit de wereld van architectuur met organische vormen. Ze plaatst deze elementen in gefantaseerde berglandschappen. Hiervoor gebruikt ze zelf gebouwde modellen als voorbeeld. Haar werken hebben een apocalyptische sfeer. De verlaten gebouwen kunnen verwijzen naar onheilspellende natuurrampen. In dit werk ‘Slices of land 5‘ (2006) is de opbouw van de compositie in verf goed zichtbaar. Mede door haar verfgebruik creëert ze het gevoel van ruimtelijkheid binnen een tweedimensionaal vlak.

Van Inge Reisberman (1959) wordt hier een deel van een videoproject getoond. In opdracht van Museum de Lakenhal heeft zij in 2006 een drieluik gemaakt in de Meelfabriek in Leiden. Op deze locatie werkte ze met de bouwstenen van brood: meel, eieren, gist en water. In het deel dat we hier zien, Downstream (2006) ontdek je het element water. De beelden zijn vertraagd en gemanipuleerd. Het slow motion effect daagt je zintuigen uit en versterkt reacties. In dit geval het neerstortende water. Boven je hoofd hangt een geluidsbox waardoor je waarneming een extra dimensie krijgt.

Het werk Dried up (2011) van Hanneke Francken (1976) is een voorbeeld van de natuur als teken van vergankelijkheid. Ze tekent monumentale stillevens op papier en bestudeert daarbij klassieke werken uit de kunst. Door het pastelkleur gebruik krijg je in eerste instantie het gevoel dat het hier om een liefelijk tafereel gaat. Als je beter kijkt zie je de vergankelijkheid, de cyclus van leven en dood. Haar werkt neigt naar de bloemstillevens van de19e eeuwse Nederlandse schilder Floris Vesters, zijn werk maakt ook deel uit van de collectie van Museum de Lakenhal.

Dried up (2001) Hanneke Francken

 

Friedrich, werk van Hans de Bruijn is een sprekend voorbeeld van de natuur ingebed in de klassieke schilderkunstige traditie. De Bruijn plaatst de landschapssschilder Caspar David friuedrich in een voor deze schilder kenmerkend landschap.

De natuur wordt ook vaak gebruikt om context te geven aan historische gebeurtenissen. Hier hangt een gigantisch werk met een verwijzing naar de Somme (1999). In dit Noordfranse gebied is in de Eerste Wereldoorlog heel intensief van man tot man gevochten. Als je nu door dit gebied rijdt, zie je overal oorlogskerkhoven die naar deze tijd & strijd verwijzen. Gé-Karel van der Sterren (1969) maakt grote felgekleurde schildrijen waarin hij vaak naar een maatschappelijke context verwijst. In dit specifieke geval naar de Eerste Wereldoorlog. Mensen ontbreken in dit verlaten landschap, maar er gloort hoop, want op de voorgrond scharrelen alweer enkele konijnen.

 

Palliative heet het werk van Iede Reckman. Hij creëerde van een oude stervende boom op het Landgoed Huys te Warmond een virtuele herinnering. Reckman onderzoekt hoe hij met zijn installaties wiskundige- en natuurkundige formules ruimtelijk kan visualiseren. Om zijn video van de dode boom te kunnen maken, moest de kunstenaar een houten spiraalconstructie rondom de stam maken. Zowel deze cilinder als de video zijn hier nu te zien. Op een bijzondere manier geeft Reckman uiting en vorm aan zijn palliatieve zorg voor de oude, stervende boom.

Collectie op reis – Museum de Lakenhal op reis –Natuurlijk!  is t/m 30 april 2017 te zien in het Leids Universitair Medisch Centrum. Zowel patiënten, medewerkers van het LUMC als bezoekers zijn van harte welkom. En Natuurlijk! is al dit moois gratis te bewonderen.

Pak de hoofdingang en dan zie je rechts achter de informatiebalie de eerste werken al hangen.

© foto’s, video en tekst Wilma Lankhorst
Gebruik van de afbeeldingen met dank aan Museum de Lakenhal, Galerie van het LUMC en de geselecteerde kunstenaars.

Natuurlijk! toont werk van Wout Berger, Maurice Braspenning, Hans de Bruijn, Hanneke Francken, Gijs Frieling, Krijn Giezen, Flore de Koning, Allart Lakke, Theo van Meerendonk, Pieter Laurens Mol, Jan van der Ploeg, Thomas Raat, Inge Reisberman, Lon Robbé, Gé-Karel van der Sterren, Frans de Wit en Izaak Zwartjes. 10 van hen komen of werken in de Sleutelstad Leiden.
In de projectruimte naast de expositiezaal is nog een extra werk te zien van Iede Reckman (Leiden 1981).