High Society in het Rijksmuseum

Het is feest in Amsterdam: Vier het mee met de High Society in het Rijksmuseum.
Het huwelijkspaar, Marten Soolmans & Oopjen Coppit, is weer ‘thuis’. Ze zijn helemaal opgefrist en klaar voor een feestelijk treffen. Ze hebben 37 internationale gasten meegebracht. Alle genodigden hebben hun mooiste creaties uit de kast gehaald en zijn klaar voor het jetset bal van het jaar. Als jij ook een plaatsje op de gastenlijst wilt, moet je je vóór 8 juni melden bij het Rijksmuseum in Amsterdam. It’s Party time!

Video: High Society … get on your feet

Marten en Oopjen helemaal fris na de restauratie: It’s party time!

Marten en Oopjen zijn terug

Na de gemeenschappelijke aankoop van Nederland en Frankrijk logeerden Marten & Oopjen (Rembrandt 1634) tijdelijk in het Rijks en later in het Louvre in Parijs. Daarna was het de hoogste tijd voor een verfrissingsmoment. De levensgrote huwelijksportretten van Marten en Oopjen waren van 1877 tot 2016 in het bezit van de Franse familie De Rothshild. Het laatste familielid die deze twee pendanten in zijn bezit had, gaf ze een plaatsje in zijn slaapkamer. In deze (stoffige) ruimte werd geregeld een sigaartje gerookt en de kamertemperatuur wisselde met de seizoenen mee. Afgelopen jaar heeft het restauratieteam van het Rijksmuseum met heel veel geduld beide portretten verzorgd. Het resultaat mag er zijn: fris en fruitig hangen ze in de laatste zaal tegen een zacht roze muur.

      

afb.l. Anne Emily Sophia Grant (1857) -Sir F. Grant;  m, Willem Heythusen (1625 ) Frans Hals en r. Marchesa Luisa Casati (1881-1957) – Giovanni Boldini (1842-1931).

 Alléén voor de allerrijksten

Een portret ten voeten uit laten maken was in eerste instantie alleen weg gelegd voor vorsten en leden van de adel. Het eerste burgerpaar dat zich in Nederland op dit grote formaat liet portretteren waren Marten & Oopjen. Rembrandt heeft tijdens zijn lange schilderscarrière slechts drie van dit soort werken gemaakt. Marten betaalde de schilder 500 gulden per doek, omgerekend naar nu is dat zo’n € 10.000. Collega schilder Frans Hals heeft maar één levensgroot portret geschilderd. In 1625 vereeuwigde hij Willem van Heythusen. Voor de gelegenheid ook aanwezig op High Society.

  
l. Dr. Samuel -Jean Pozzi (1881) John Singer Sargent r. -Jane-Fleming – Sir-Joshua-Reynolds

Vier eeuwen internationale jet set

Bij High Society ontdek je vier eeuwen internationale jet set. Gastheer in de eerste zaal is Eric de Rothshild. Hij staat in zijn slaapkamer waar Marten en Oopjen toen nog achter zijn bed hingen. Daarna zijn Taco Dibbets (directeur van het Rijksmuseum) en Cecile Narinx (hoofdredacteur van het modeblad Harpers Bazaar)  respectievelijk je persoonlijke gastheer en -vrouw. Met behulp van de audiotour vertelt Dibbets bij de werken het kunsthistorische verhaal en neemt Narinx je mee in de geschiedenis van 400 jaar mode.

   

 De hertog en de hertogin van Saksen (1541) door Lucas Cranach de Oudere  

De rijken van 1514 tot 1931

Het oudste werk hier is ook een huwelijkspendant. In 1541 vereeuwigde de Duitse schilder Lucas Cranach de Oudere (1472-1553) de hertog en de hertogin van Saksen. Beide echtlieden hebben een hond bij zich, dit dier stond symbool voor de huwelijkse trouw. Tijdens dit feest ontdek je daarom ook veel honden. De jongste gast op dit feest is Anna gravin van Noailles (1876-1933). Zij heeft zich in 1931 door de Nederlandse schilder Kees van Dongen laten vastleggen op het canvas. Links van haar hangt Marchesa Luisa Casati (1881-1957), de Lady Gaga van de 20ste eeuw. Dit feestbeest is in 1908 geschilderd door de Italiaanse meester Giovanni Boldini (1842-1931). Het verschil in presentatie van deze twee dames kan bijna niet groter zijn. Geniet er van!

Huwelijkspendanten

Naast veel losse portretten, zie je hier ook enkele zogenaamde huwelijkspendanten. Het woord pendant betekent ‘tegenhanger’ en kun je zowel letterlijk als figuurlijk gebruiken. In de kunst wordt het woord pendant gebruikt voor twee bij elkaar horende werken. Dat kunnen zowel schilderijen, beeldhouwwerken of meubelstukken zijn. Pendanten worden met het idee gemaakt dat ze samen worden getoond. Bij High society gaat het om huwelijksportretten. Marten en Oopjen zijn het bekendste echtpaar in onze (kunst)geschiedenis. Op de gastenlijst staan hier de namen van o.a. de Hertog en Hertogin van Saksen, Graaf Iseppo en Gravin Livia da Porto, Anna van Oostenrijk en haar man Albrecht, Hertog van Beieren, Pace en Bernardo Spini en tot slot het tweede Nederlandse echtpaar Sophia van Vervou en Wytze Cammingha (geschilderd door Wybrand de Geest).

Zaalimpressie 2e deel - Guilty pleasures (foto David van Dam)

Jort Kelder presenteert een pikant toetje

Dit High Society feest heeft een pikant toetje als verrassing. Nadat je bent uitgezwaaid door Marchesa Luisa Casati (1881-1957), de Lady Gaga van de 20ste eeuw, loop je over de brug. Aan het einde van de gang links en dan maak je je entree bij de ‘guilty pleasures’ van de high society. Gastheer in deze laatste twee zalen en een piepklein pikant kamertje is Jort Kelder. Hij weet ‘hoe het heurt’ en geeft uitleg bij de bijna 80 prenten en tekeningen. Hierop zie wat er zich veelal achter de gesloten deuren afspeelde. Je staat oog in oog met feestende, drinkende, gokkende en glurende mensen.

video

High Society is t/m 3 juni 2018 te zien in het Rijksmuseum in Amsterdam. Je mag dit feest zien als een smaakmaker voor het komende Rembrandt-jaar. In 2019 herdenken we de 350ste sterfdag van Rembrandt van Rijn. De feestmakers van het Rijksmuseum hebben al leuke plannen in petto.

Het extra goede nieuws is dat er geen toeslag wordt gevraagd voor mensen met een Museumkaart of Rembrandt-kaart. De audiogids kun je als app ook downloaden op je eigen telefoon of huren bij de tentoonstelling.

   Rijksmuseum App

Catalogus & Kunstschrift

Als aandenken aan dit unieke feest, kan ik je de catalogus (136 pagina’s € 25) van harte aanbevelen. Naast veel mooie foto’s met details van mode accessoires staan hierin ook fijne achtergrondverhalen over deze unieke portretvorm.
Kunstschrift heeft een speciale uitgave gemaakt onder de titel’ Ten voeten uit’. Hierin lees je alles over de eigen taal van sieraden, stof en gebaren. Een los nummer kost € 11 en is zowel in de museumwinkel van het Rijks als in boekhandels in het land te koop.

© tekst en schoenenvideo Wilma Lankhorst
© gebruik afbeeldingen met dank aan het Rijksmuseum (©fotograaf David van Dam) en alle bruikleengevers.

Meer weten over Marten & Oopjen?

Lees dan hier het artikel over zomergasten in het Rijks (2016)