deal or no deal…
For Real, 35 Britten in Museum MORE
Met de expositie For Real, biedt Museum MORE (Gorssel) tijdelijk onderdak aan 35 Britse kunstenaars. Brexit of geen Brexit, deze 35 artiesten blijven tot en met 5 januari 2020 zichtbaar in de Achterhoek. In For Real ligt het accent op het werk van Britse realisten uit de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw. Roerige jaren, net als nu in het Verenigd Koninkrijk. Laat je verrassen in Gorssel want de werken van de 35 geselecteerde Britten zijn for real.
Bekijk hier mijn eerste indrukken van de expositie
Psst …
Wist je dat….Hans Melchers, de eigenaar van de twee Musea MORE, op zijn tijd van een kaartspelletje houdt? “En hij houdt van winnen”, vult museumdirecteur Ype Koopmans direct aan. Het beeld dat gekozen is als campagnebeeld (promotiebeeld) voor de tentoonstelling For Real is ‘a game of patience’ uit 1937 van de Britse schilder Meredith Frampton. Alles op dit werk is tot in detail geschilderd en je staat gewoon te wachten voor het doek, tot de dame haar kaart aan je laat zien. Dat doet ze niet, maar je wordt hier wel getrakteerd op maar liefst 75 werken van de 35 geselecteerde Britten. Van elegante stiff-upper-lip-portretten tot naïeve beelden van de werkende klasse, van roerloze landschappen tot stadsgezichten.
Opvallend veel vrouwelijke kunstenaars
In de roerige jaren ’20 en in de vunzige jaren ’30 waren er in Engeland relatief veel vrouwelijke kunstenaars actief. In ons land waren vrouwen nog tot ver in de jaren 50 handelingsonbekwaam. Relatief weinig vrouwen hadden een betaalde baan en/of waren financieel onafhankelijk. Bijna een derde van de For Real kunstenaars is vrouw. Op het grote doek bij de ingang van Colin Gill maak je o.a. kennis met Winifred Knights. (1899-1947) Zij is de vrouw met de vogelkooi, links op het doek. Verderop in de tentoonstelling zijn twee schilderijen van haar hand te zien: Edge of Abruzzi: boat with three people on a lake (1924-1930) en Italiaans landschap (1921).
Allegorie (1920-21) van Colin Gill (1893-1940).
For real: Wie is Winifred Knights?
In de prachtig uitgevoerde tentoonstellingscatalogus worden de kunstenaars een voor een aan je voorgesteld. Hierin lees ik dat Winifred Knights op 21-jarige leeftijd al werd gezien als een groot talent in haar generatie. Knights werd bewonderd als kunstenaar én om haar charmante uiterlijk. Ze was lang en slank en ze droeg opvallende kleren die ze zelf ontwierp. Hiervoor liet ze zich inspireren door de kledij van de Italiaanse boeren. Ze was een veel gevraagd model voor collega’s. Knights studeerde aan de Londense Slade School of Fine Art in 1915-1917 en in 1918-1919. In die laatste periode ging ze ook schilderen en in 1920 dingt ze al mee naar de prestigieuze Prix de Rome. Knights wint deze prijs als eerste vrouw in 1920.
detail uit Allegory van Colin Gill – portret van Winifred Knights.
Winifred Knights naar Rome
Nadat Winifred de Prix de Rome heeft gewonnen, vertrekt ze naar de Britse School in Rome. Daar woont, studeert en werkt ze van 1920 tot 1923. Hier schildert ze in opdracht van het Brits instituut een scène uit het Bijbelse verhaal van de zondvloed (Deluge, 1920). Dit doek kun je nu zien in het Tate Britain in de tentoonstelling Een wandeling door de Britse kunst.
Italiaans landschap (1921) van Winifred Knights
Kunstenaarsechtpaar Knight & Monnington
In Rome leert Winifred schilder Walter Monnington kennen. Een leuk detail is dat hij de Prix de Rome in 1922 wint. Het bekendste werk dat Knights in periode schildert is de bruiloft van Kana (the marriage at Cana 1922-23). Na het vertrek van Knights en Monnington uit Rome is dit schilderij in de Villa van het Britse Instituut in Rome achter gebleven. Later is het verkocht aan het nationale museum van Nieuw-Zeeland Te Papa in Wellington. Knights heeft zich (net als Rembrandt) op verschillende doeken zelf ook een plekje gegegeven. De derde vrouw links aan tafel is een zelfportret van Winifred Knights.
In 1924 trouwen Knights en Monnington en dan gaan ze nog een keer terug naar Italië. Er is (helaas) niet veel voltooid werk van Winifred Knights overgebleven. Er zijn wel brieven, teken- en schetsboeken met studies voor haar schilderijen. In één van haar brieven schrijft ze dat ze de 17de-eeuwse schilder Johannes Vermeer een held voor haar is. Dat er nu twee schilderijen van Winifred Knights in Gorssel hangen, is dus best wel bijzonder.
A penny for the guy (1940) © Gladys Hynes (1888-1958).
Een cent voor de jongen?
Een ander opvallend werk is het kleurrijke doek a penny for the Guy (1940) van de Ierse schilder Gladys Hynes (1888-1958). Aan de datum van dit werk kun je zien dat de curatoren zich enige vrijheid hebben gegund. Het gekozen werk van Hynes komt uit 1940, maar zelf was de kunstenaar ook een actief schilder tijdens de jaren ’20 en ’30. De sfeer van dit werk komt bij mij als Mexicaans over. Maar het laat een echt Engelse traditie zien. Op 5 november wordt jaarlijks in het Verenigd Koninkrijk (èn in de overzeese gebieden) Guy Fawkes herdacht. Dit verhaal gaat terug naar 1605 en verwijst naar het buskruitverraad. Een groep had een complot gesmeed om het Parlementsgebouw in Londen op te blazen. Het plan werd verijdeld en de complotdenkers ter dood veroordeeld. Guy Fawkes was een van hen, hij zou het buskruit daadwerkelijk aansteken.
De Ierse Gladys Hynes is in 1888 in India geboren. Als ze drie is emigreren haar ouders naar Ierland. Haar eerste kunstlessen krijgt ze op de Londen School of Art. Nadat haar moeder is overleden, verhuist het gezin naar het vissersdorp Penzance in Cornwall. In 1880 wordt hier de kunstenaarskolonie Newlyn School opgericht.
Zonnige gele kamer
Wat mij ook erg aansprak in deze overzichtstentoonstelling was de zonnige gele kamer die in de eerste zaal was gebouwd. Hierin hangen enkele grote schilderijen, ieder met hun eigen verhaal. Ze laten allemaal scenes zien uit het leven van alle dag zoals een ontbijt op een kostschool en de was die wordt opgehangen. Het interieur van een keuken (1918) van Harold Harvey (1874-1941). Harvey is geboren in Penzance en verhuist later naar Parijs. Hij trouwt in 1911 met de kunstenares Gertrude Bodinnar. Zij staat vaak model voor Harvey’s werk. Dat is ook het geval in dit keukeninterieur. In de kunstenaarsgroep Newlyn raken Harvey en zijn vrouw o.a. bevriend met het kunstenaarsechtpaar Dod (1892-1972) en Ernest Procter.
Dit werk is een kleinere versie van het latere Morning dat Dod Procter in 1927 aanbiedt voor de zomertentoonstelling van de Royal Academy. Het grotere doek Morning werd direct bij de opening van de expositie uitgeroepen tot ‘Picture of the Year’.
Angst voor de toekomst…?
Naast de doeken van de Britse realisten zijn er ook werken van neorealisten uit de eigen collectie van Museum MORE te zien. Ype Koopmans: “Dat is spannend! Waar je bij onze Nederlandse kunstenaars de ‘bange jaren ’30’ soms zichtbaar voelt, zich je bij de Britten schijnbaar minder angst voor een onheilspellende toekomst. Eerder bemerk je en soort melancholisch verlangen naar een beschut privé paradijs”. Dit vind ik een interessante uitspraak als je naar de huidige situatie in het verenigd Koninkrijk kijkt. Wat zal er gebeuren als het Parlement instemt Met Johnson’s voorstel voor vervroegde verkiezingen? Kiezen ze wederom voor een beschut privé ‘paradijs’?
For Real, Britse realisten in de jaren ’20 en ’30 is nog t/m 5 januari 2020 te zien in Museum MORE in Gorssel (Achterhoek).
Naast deze expositie is er op de begane grond van dit museum een ruime selectie uit de eigen collectie te zien in de tentoonstelling DWARS KIJKEN.
Overzicht van de 35 geselecteerde kunstenaars
Mary Adshead, Harry Epworth Allen, John Armstrong , Edward Baird ,Robert Baker, Margaret Barker , James Bateman, Alan Beeton, Gerald Leslie Brockhurst, Harry Bush, Hilda Carline, John Cosmo Clark, James Cowie, Margaret L. Duncan, Meredith Frampton, Colin Gill, Lancelot Myles Glasson, Edward Irvine Halliday, Harold Harvey, Gladys Hynes, Winifred Knights ,Thomas Esmond Lowinsky, James McIntosh Patrick, Christopher Nevinson, Algernon Cecil Newton, Dod Procter, William Patrick Roberts, Clifford Rowe, Percy Shakespeare, Gilbert Spencer, Stanley Spencer, Leonard Campbell Taylor, Edward Alexander Wadsworth, Anna Katrina Zinkeisen, Doris Clare Zinkeisen.
* vetgedrukt zijn de namen van de vrouwelijke kunstenaars
Maak een dagje cultuur snuiven in der Achterhoek compleet met een bezoek aan Museum MORE Kasteel Ruurlo. Wie geen Museumkaart heeft, kan in dit geval een combinatieticket kopen dat drie dagen geldig is.
© tekst, foto’s en video Wilma Lankhorst © gebruik van de afbeeldingen met dank aan Museum MORE, Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa en alle bruikleengevers.