Naast de gewaardeerde blogserie ‘Summer in the City’ bloeit er dit voorjaar een nieuwe serie ‘Lente in de stad’. Als de lente begint, krijg ik de lentekriebels. Een heerlijke tijd, na de koude winter, om er weer op uit te trekken. Leeuwarden is de eerste stedentrip die we dit voorjaar hebben gemaakt. Graag deel ik zeven tips die een bezoek aan de hoofdstad van Friesland nog leuker kunnen maken. Ik wens je een zonnige, energieke lente.

Vers van de pers…
Op 17 mei a.s. opent cultuurtriënnale Arcadia
in Leeuwarden met het Grûnfestival (Grondfestival)
Download hier het programma. 

Tip 1: Street art in Leeuwarden

Naast de rijke collecties in de verschillende musea in Leeuwarden, ligt de kunst in Leeuwarden gewoon op straat. In de Friese hoofdstad wonen zowel bekende street art artiesten als graffitischrijvers. Hun werk trekt artiesten van buiten de stad aan. Het aanbod aan gratis kunst op straat is in de laatste vijftien jaar sterk toegenomen. Tijdens de (gratis) Street Art wandeling van het team a Guide to Leeuwarden ontdek je dat Leeuwarden meer is dan Grutte Pier, de scheve toren van de Oldenhove, Mata Hari en Escher. Sinds maart is er elke laatste zondag van de maand een openbare Free Tour. Trek comfortabele (wandel)schoenen aan want de vier-en-een-halve kilometer lange route ‘vliegen’ onder je voeten voorbij. Loop je liever alleen, kijk hier voor de details. 

Tip 2: Vrouwen Tour

Ken jij naast bekende Friese mannen zoals dichter en predikant Piet Paaltjens (1835-1894), kunstschilder Gerrit Benner (1897-1981) voetballer Abel Lenstra (1920-1985), weerman Piet Paulusma (1956-2022) en zanger Joost Klein (1997) misschien ook bekende Friese vrouwen?
Wat dacht je van kunstschilder Margareta de Heer (circa 1600–circa 1658), Saskia van Uylenburgh (1612-1642) echtgenote van Rembrandt van Rijn, de van spionage verdachte danseres en courtisane Mata Hari, (Margaretha Geertruida Zelle, 1876-1917), feministe en journalist Cisca Dresselhuys (1943), beeldend kunstenaar Corrie de Boer (1932-2023) en journalist en nieuwslezer Iris de Graaf (1991)? Elke zaterdag om 14.00 uur kun je deelnemen aan de Vrouwen Tour door het centrum van Leeuwarden. Kijk hier voor de details. Deze vrouwen tour is ook leuk voor mannen!

Tip 3: Princessehof en Wu Zetian

Dit voorjaar kun je tot en met 25 mei kennismaken met de enige vrouwelijke keizer in de lange historie van China: Wu Zetian. Je leert haar verhaal kennen in Keramiekmuseum Princessehof. Tegen alle verwachtingen en omgangsvormen in lukt het Wu (624-705) als burgermeisje de hoogst haalbare positie in China te bemachtigen. Haar leven aan het hof begint als 14 jarige concubine aan het keizershof. De teksten in de tentoonstelling zijn in de ik-vorm geschreven, het is alsof Wu zelf haar verhaal met je deelt. Als keizer verovert ze strategische grensgebieden, waardoor China’s invloed op belangrijke handelsroutes zoals de Zijderoute verder toeneemt. Tijdens haar regeerperiode voert ze hervormingen door in de landbouw en handel. Ze verlaagt de belastingen waardoor de economie tot ongekende groei komt en de welvaart voor haar onderdanen toeneemt. Wu Zetian heeft ook oog voor de positie van vrouwen in de samenleving.

Wu Zetian, de enige vrouwelijke keizer van China is tot en met 25 mei 2025 te zien in Keramiekmuseum Princessehof. Kijk hier voor de details. MK = geldig. Dit is voor het eerst dat haar verhaal in Europa in een grote expositie wordt vertoond.

Tip 4: Blokhuispoort

Het verhaal van de Blokhuispoort is lang. Het begint in 1499 als wordt begonnen met de bouw van een kasteel/blokhuis in Leeuwarden. De eerste bewoner is hertog Albert van Saksen, dan de  bewindvoerder van Friesland. In 1661 wordt het voormalige hoofdgebouw van het blokhuis verbouwd tot het Huis van opsluiting en Tuchtiging. In 1754 woedt er een grote brand waarna er een compleet nieuw, sterker en veiliger huis van bewaring wordt gebouwd. Er is ruimte voor 600 à 700 mannen en jongens. De ideeën omtrent het gevangeniswezen veranderen in de eeuw daarop. Tussen 1870-1877 wordt op deze plek het nieuwe Blokhuis gebouwd.

Hel of Hotel?

Wie dit voorjaar de Tv-serie Hel of Hotel? heeft gezien heeft al een kijkje kunnen nemen in de Blokhuispoort. Hel of Hotel was een experiment waarbij zes bekende Nederlanders samen met een groep gerehabiliteerde ex-gedetineerden worden opgesloten in een gevangenis. Wie de serie niet kent, kan zich inschrijven voor een rondleiding door de voormalige gevangenis. Voormalige cipiers leiden je rond en vertellen verhalen waar je stil van wordt. Een andere, meer ontspannen manier om de Blokhuispoort te verkennen is een drankje of een maaltijd gebruiken in café, eetlokaal Proefverlof. Als je graag leest, is een bezoek aan de bibliotheek misschien ook een optie? En liefhebbers van het concept Escape Rooms kunnen hier ook terecht. Kijk hier voor alle details voor een bezoek aan de Blokhuispoort.

Tip 5: de Utrecht

Voor velen een onbekende parel. Het voormalige kantoor van verzekeringsmaatschappij de Utrecht. In 1904 gebouwd in de Jugendstil. In 2021 is dit historische gebouw volledige gerenoveerd en alle authentieke elementen en symbolen zijn in ere hersteld c.q. gerestaureerd. Daarnaast zijn enkele moderne faciliteiten toegevoegd. Rijksmonument De Utrecht is wekelijks geopend op vrijdag en zaterdag tussen 13 en 17 uur. Jaarlijks worden er verschillende tentoonstellingen georganiseerd. Tot en met 30 augustus 2025 is het podium in de Utrecht voor de tentoonstelling 05 Dunne Plekken van Tjibbe Hooghiemstra (Tytsjerk, 1957). Hij heeft de Utrecht een jaar lang bestudeerd. Op basis van zijn ervaringen heeft hij nieuwe tekeningen, collages en schilderijen gemaakt. Kijk hier voor de details. 

Tip 6: Miniature People Leeuwarden

Niet echt een Friese naam maar deze route van de kleine mensen is een verrassende route voor oud en jong. Deze route is een initiatief van Michel Tilma (Leeuwarden, 1970). In 2012 werd hij getroffen door drie hersenbloedingen, waardoor hij zijn hele leven overhoop werd gehaald. Hij kon bijvoorbeeld niet meer zelfstandig naar zijn favoriete voetbalclub SC Cambuur. Het werd een lang revalidatieproces waarin Michel in 2023 voor zichzelf een camera kocht. Hij ervaarde rust tijdens het maken van foto’s. In 2016 kwam er een nieuwe ontdekking bij.

Zoek en vind je eigen therapie

Op het internet ziet hij het werk van de Britse straatkunstenaar Slinkachu (Devon, 1979).  Een nieuwe liefde ontstaat de miniaturenfotografie. In september 2016 struint Tilma met een rugzak vol miniaturen door de stad. Nadat hij zijn miniaturen heeft opgesteld, volgt de fotografie. Een jaar later staan er in het centrum van Leeuwarden 49 miniatuurtaferelen op 38 locaties. Samen met A Guide to Leeuwarden heeft Michel Tilma een routekaart met plattegrond gemaakt, deze is verkrijgbaar bij meerdere verkooppunten in de stad. Kijk hier voor de details.
 
Als je de eerste miniatuurgroep hebt gevonden, staan je ogen op scherp en ontdek je snel daarna nummer twee enzovoort. Veel plezier.

Tip 7: Fries Museum

Wie als museumliefhebber Leeuwarden zegt, zegt het Fries Museum. Deze kunsttempel biedt een venster op de wereld en de wereld een blik op Friesland en de Friezen. Je ontdekt hier kunstwerken van Friese meesters zoals Sir Lawrence Alma-Tadema en Gerrit Benner. Er worden spannende verhalen vertelt van Grutte Pier en de Vikingen. Naast een vaste collectie organiseert het museumteam jaarlijks enkele tentoonstellingen. Ik bezocht in de afgelopen jaren verschillende spraakmakende exposities zoals Liefde in de Gouden Eeuw in Friesland, Mata Hari de ware legende en Planeet Escher geland in Leeuwarden. Afgelopen winter was ‘Ja, ik wil’ een publiekstrekker. Last but not least werd de expositie rondom het kunstenaarsechtpaar Christoffel en Kate Bisschop met een gemiddelde van een 9 gewaardeerd door vele bezoekers. Dat was toen, wat is er nu te zien?

Nu te zien

Impact, de luchtoorlog in Friesland 1940-1945 is de tentoonstelling het kader van 80 jaar vrijheid. Je krijgt een goede indruk van de gevolgen van de luchtoorlog in deze noordelijke provincie. Via persoonlijke verhalen is het net of je onderdeel wordt van de geschiedenis. Het zijn persoonlijke verhalen van onder andere de bemanningen van de vliegtuigen, burgers, bergers en van nabestaanden.

Impact, de luchtoorlog in Friesland 1940-1945 is nog tot en met 27 juli te zien in het Fries Museum. Kijk hier voor de details.  MK = geldig.

De levens van Mata Hari, tot en met 9 december 2026. Kijk hier voor de details.  

De elf steden fotografie van Hans Wilschut tot en met 31 december 2027. Meer weten? Lees hier verder? 

© tekst en foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan en met toestemming van de genoemde musea, kunstenaars en bruikleengevers.