Op een zonnige zondagochtend sta ik te wachten tot de poort van Museum De Lakenhal opengaat. Het museum is vandaag eerder open in verband met de workshop ‘Mindfulness x Intuition’. Vrij vertaald ‘Mindful naar kunst kijken’. Na een korte voorstelronde blijkt dat een aantal deelnemers beroepsmatig iets met mindfulness of meditatie doet, een ander deel heeft juist meer met kunst. Ik ben kunstliefhebber en gewoon nieuwsgierig.

Dit is een gastblog van kunstliefhebber Dorien Hooman 

Expositie ‘Imagine Intuition’

We lopen naar de Van Steijn vleugel voor de expositie ‘Imagine Intuition’. We gaan naar een donkere zaal waar trainer Jolien Posthumus ons ‘mindful’ maakt. Haar instructies en de donkere, bijzondere setting brengen me in een open, alerte staat. Ik zit op de grond dicht bij wat een zandhoopje lijkt, dit hoopje wordt beschenen door een kolom van lichtstralen. De zandhoop is korrelig en de vorm lijkt volkomen willekeurig, met uitzondering van de top die netjes is afgeplat.

Wat speelt er in je af?

Na de korte instructie gaan we individueel op onderzoek uit in de expositieruimte. Jolien stimuleert ons bewustzijn door af en toe te vragen ‘wat zich in ons afspeelt’. Ik blijf nog een poos in de donkere zaal. Het zandhoopje waar ik bij zit, bekijk ik met nog meer detail. De lichtstralen blijken niet te worden gemaakt door de lamp, maar door draden die vanuit een lamp naar beneden lopen. “Knap gedaan”, denk ik bij mezelf. Daarna bestudeer ik een oneffenheid in het zand en het blijkt een zilverachtige ‘speldenknop’ te zijn. Ik ontdek dat in het zand minuscule glanzende zilverkleurige puntjes zitten. Wat een mooie verborgen schat!

Guidance of the lights

Het zandhoopje is er één van de twaalf die hier in de zaal liggen. Het kunstwerk is gemaakt door Lonneke Gordijn / Studio Drift en heet Guidance of the lights. Ik bekijk geconcentreerd nog een paar andere zandhoopjes. Bijna elk hoopje is op een of andere wijze subtiel ‘gevormd’ door afvlakkingen. Vormen die je met je hand kunt maken, zoals je dat doet wanneer je een zandkasteel op het strand bouwt. Het zand is niet helemaal droog, het  is een beetje cementachtig, waardoor het stevig staat. Na de details neem ik het geheel in me op. Ik ben inmiddels de enige deelnemer in deze zaal. Ik voel de behoefte (voorzichtig) ronddraaiende bewegingen in de ruimte te maken, zoals een dansende derwisj. Dat kan nu, bijzonder!

You are Present

De volgende zaal baadt in het licht. Het heeft een groot raam dat uitkijkt op het Lammermarktplein en de Leidse molen. De installatie die hier staat heet You are present van Janet Vollebregt. Het werk bestaat uit twee delen. Langs de wand hangen drie bolletjes aan een koord, met daaronder meditatiekussentjes. Centraal in de ruimte staat een constructie in de vorm van een iglo van koperkleurige ronde, geometrische vormen. In het midden ligt een groot roze kussen omringd door kleine roze gekleurde edelstenen.

Bolletje, bolletje aan de wand

Ik bekijk de drie bolletjes aan de wand in meer detail. De meest rechtse ziet eruit als bergkristal. Ik weet dat dit een bijzonder kristal is, dat ik associeer met zuiverheid. De middelste bol is metaalachtig, met een ruwe oppervlakte, niet mooi rond. De bol is bewerkt, waardoor het lijkt of ze is ‘aangevreten’. De derde is weer wel mooi rond en zachtroze met wit. Ongeveer dezelfde kleur als de roze edelstenen in de iglo. Ik krijg de volgende associatie: rechts staat het bergkristal voor de aarde zoals die er was vóór dat de mens er grootschalig op ging ingrijpen: de aarde was zuiver en puur. De middelste is onze huidige aarde, ernstig beschadigd en vervuild. De meest linkse, de zachtroze bol is de wereld zoals die weer kan worden: zacht en matriarchaal. Het voelt als een hoopvolle gedachte dat de wereld hier naartoe zou kunnen bewegen.

Stap in de iglo

Dan is het tijd de ‘iglo’ te verkennen. In tegenstelling tot de associatie met kou en geslotenheid van een echte iglo, is deze iglo open en warm. Die warmte komt van de roze kleur en de ronde vormen: vrouwelijk, een baarmoeder. Ik stap op kousenvoeten vanaf de zijkant de iglo in. Het lopen op de steentjes is niet erg comfortabel, maar het stimuleert wel allerlei zones in mijn voeten. Ik voel dit nog lang nagloeien! Zittend op het grote roze kussen, bekijk ik de constructie nog eens goed. Ik zie dat er ook hier kristallen in de vorm van stalactieten hangen op een aantal knooppunten in de constructie.

Blik op de buitenwereld

Doordat de constructie van de iglo open is en bij het grote raam van de zaal staat, heb ik volop contact met ‘de buitenwereld’. Behalve de historische molen, ervaar ik vooral een lelijke buitenwereld, met heel veel steen, auto’s en een grote bouwkraan. Wat een contrast met de zachte vrouwelijke binnenwereld van de iglo.

De tijd vliegt voorbij

Als ik naar de volgende zaal loop, zegt Jolien dat het tijd wordt om af te ronden. Ik heb het idee dat we nog maar heel kort bezig zijn, maar het blijkt dat het al tien uur is. De eerste museumbezoekers komen binnen. De tijd is voorbij gevlogen. Terug in het auditorium wisselen we ervaringen uit. Deze komen zonder uitzondering overeen met de mijne: ongelooflijk bijzonder. Ik heb veel meer dan bij een gewoon museumbezoek de gelaagdheid van de kunstwerken ervaren en heb ontzettend veel bewondering voor de makers ervan gekregen. Stilte, aandacht en de tijd nemen. Dit ga ik vaker doen! En door deze ervaring voel ik me helemaal ‘opgeladen’ en geïnspireerd deze te delen. Die kans kreeg ik van Wilma in dit gastblog.

Wat is intuïtie?

Intuïtie: iedereen heeft er een idee of gevoel bij. Maar wát is het nu precies? Museum De Lakenhal duikt met de tentoonstelling Imagine Intuition in dit thema. Het museumteam vroeg aan zeven kunstenaars om dit ongrijpbare en toch cruciale begrip te verbeelden. Speciaal voor de tentoonstelling maakten zij installaties die aanzetten tot actie, reactie of juist contemplatie. De expositie ‘Imagine Intuition’ is nog tot en met 15 januari 2023 te zien en te ervaren in Museum De Lakenhal in Leiden. 

Jolien Posthumus heeft een korte meditatie ingesproken die je via De L@kenhal-app kunt beluisteren. Leuke tip voor wie de expositie ook op deze manier wil ervaren.

© tekst Dorien Hooman, foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met toestemming van en met dank aan Museum De Lakenhal en de genoemde kunstenaars. 

Lees hier een interview met Jolien Posthumus over mindfulness in het museum.