Er ligt een bizar en verwarrend jaar achter ons. Maar elke verandering biedt ook weer nieuwe kansen en uitdagingen. Een kunstenaar die mee reist op de golven van de tijd is Elganan Jelsma. Via een van haar vele social media kanalen kwam ik haar in 2020 op het spoor. Ik ben haar gaan volgen en werd steeds weer verrast door haar creaties. Graag stel ik je voor aan de kunstenaar van de maand februari: Elganan Jelsma.
Waar liggen je wortels?
Elganan Jelsma: Ik ben geboren in Dordrecht in 1964. Daarna zijn we naar Den Haag verhuisd waar mijn vader dominee was. Toen ik 6 was, verhuisden we richting Kampen, waar mijn vader kerkhistoricus werd. Officieel een gereformeerd gezin, maar mijn vader was meer ’Samen op weg’, zeer breed religieus en een echte verhalenverteller! Mijn moeder (in die tijd Katholiek geworden) is zich gaan specialiseren in het schilderen van iconen. Na vele omzwervingen ben ik begin jaren ’90 met mijn gezin en mijn ouders weer op één erf gaan wonen in Drenthe. Daar waren veel atelierruimten, er stond een grote vleugel en er hing altijd kunst. In 2003 zijn we naar Hilversum vertrokken, hier woon ik nog steeds in een bovenhuis met op de begane grond een kunstkabinet/atelier. Mijn twee kinderen zijn inmiddels het huis uit en ik ben zelfs al oma.
Kun je iets vertellen over je kunstopleiding?
Ik ben begonnen met een lerarenopleiding tekenen/grafiek, na twee jaar overgestapt naar de kunstacademie. Na de komst van mijn twee kinderen heb ik uiteindelijk de lerarenopleiding tekenen afgemaakt. Later ben ik nog een universitaire studie Kunst, Cultuur en Media gaan doen. Ik vind het heerlijk om tentoonstellingen te maken en te organiseren! Voor mijn werk ‘in de kunsten’ heb ik zelfs een lintje mogen ontvangen!
Wat inspireert je het meest in je werk en waarom?
Ik laat me graag door andere kunstenaars inspireren, vooral door hun passie. Denk daarbij aan Dora Dolz, Kees van Dongen, Claudy Jongstra en vele anderen. Daarnaast kijk ik wat er maatschappelijk speelt. Zoals de problematiek rond de textiel afvalberg of de tsunami van kartonafval. Ik wil graag duurzaam en circulair bezig zijn. Ik maak veel kunst van karton (zowel 2D als 3D). In mijn kartonnen beelden prop ik kranten, de ellende van de dag geef ik zo weer een mooie vorm. En van afgedankt militair textiel maak ik nieuwe producten, zoals flessenzakken, mondkapjes, vrijheidsrokken en antistress granaten. Het thema in mijn werk is de mens en het menselijk handelen. Een specifiek thema is de Lezende vrouw, of Anna (de moeder van Maria die haar dochter leerde lezen).
Hoe ziet een atelier/werkdag er voor je uit?
Heel divers, ik heb geen vaste schema’s of dagindeling. De afgelopen vier jaar ben ik cultureel manager geweest. Dan pas je je atelierdagen aan aan het betaalde werk. Ik ben 24/7 met kunst en cultuur bezig, behalve wanneer ik op mijn kleinkinderen pas. Gelukkig is werken in het atelier niet aan dagen of tijden gebonden. Daarnaast is het heel verschillend met welk project ik bezig ben. Dus soms werk ik dagen alleen met karton en daarna zit ik weer dagen achter de naaimachine.
Aan welk museum zou je mij een bezoek willen aanraden?
Het Textielmuseum in Tilburg vind ik altijd inspirerend en dat kun je weer combineren met een bezoek aan De Pont. Verder is het erg afhankelijk van de expositie die er op dat moment is. Het Centraal Museum in Utrecht heeft ook vaak bijzondere exposities. Daarnaast is het altijd fijn om ergens naartoe te gaan waar ook een kunstenaar is, want het is heerlijk om met kunstenaars in gesprek te gaan. Dan gebeurt er altijd iets en gaat de energie stromen.
Welk boek of festival zou je me aanbevelen en waarom?
Ik vind het boek van Clarissa Pinkola Estes (1945), De Ontembare Vrouw, prachtig! Dat is een soort bijbel voor vrouwen en moet je in de kast hebben staan. Verder eigenlijk allerlei monografieën van hedendaagse kunstenaars (mijn bibliotheek staat er vol mee). Zoals die van Claudy Jongstra (1963), Ger Lataster (1920-2012), Marina Abramović (1946 ) en Dora Dolz (1941-2008). Haar dochter, Sonia Herman Dolz (1962), heeft een prachtige documentaire over haar gemaakt. En verder kleine lokale festivals met kunst, eten en muziek. Maar wel kleinschalig!
Heb jij een favoriete vrouwelijke kunstenaar? Zo ja welke?
O.a. Dora Dolz (1941-2008), Claudy Jongstra (1963), modeontwerpster Vivienne Westwood en collega-kunstenaars Sacha Wendt en Carola Mokveld.
Mijn relatie met de kunstenaar
Elganan is een van de veelzijdige kunstenaars die je regelmatig op Social Media tegenkomt. Tijdens de corona-pandemie heb ik meer naar deze kanalen gekeken en zo heb ik haar gevonden. Elganan’s maatschappelijk bewustzijn in relatie tot kunst en haar veelzijdig materiaalgebruik vind ik erg fascinerend. Haar hedendaagse variant van de Vrijheidsrok trok direct mijn aandacht. Door mijn betrokkenheid met de Liberation Route kwam dit kledingstuk voor het eerst op mijn netvlies. Een rok die symbool staat voor de kracht van vrouwen om te overleven en de vrijheid te vieren na jaren van diepe ellende. Een nieuw begin maken op basis van je geschiedenis. Ook Elganan bouwt op de wortels van haar persoonlijke en onze gezamenlijke historie en dat inspireert me.
Waar is je werk in 2021 te zien?
Ik maak o.a. kindertentoonstellingen vanuit kinderboeken zoals De Waanzinnige Boomhut en Nurdius Maximus. In maart verschijnt mijn eerste eigen kinderboek. Het verhaal speelt zich af in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Naar aanleiding van dit boek maak ik, komende zomer, een Kinder-Doe-Expo in het Waterliniemuseum Fort bij Vechten.
Ook zijn er plannen om kleine openingsmomenten te realiseren in het Goois Kunstkabinet in Hilversum. We maken daar o.a. exposities in het miniseum. Bekijk hiervoor Elganan’s Youtube-kanaal. Tot slot kijk ik er naar uit om weer tentoonstellingen op diverse locaties te maken via PubArt.
© tekst Wilma Lankhorst-Elganan Jelsma
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan Elganan Jelsma.
Helaas zijn alle musea nog gesloten, maar er is licht aan het einde van de tunnel. Om wat extra energie op te doen, belicht ik graag even een tip van Elganan: de tentoonstelling van Claudy Jongstra in Museum De lakenhal in Leiden.
Claudy Jongstra in Museum de Lakenhal
Claudy Jongstra (1963) is beeldend kunstenaar, herder, boerin én activist. Haar werken gaan de wereld over. Jongstra gaat terug naar de oorsprong van wol, het weven en de kleur. Ze wil ons laten nadenken over de wisselwerking tussen mens en natuur. Museum De Lakenhal in Leiden nodigde haar uit voor een project in huis. En zo ontstonden Jongstra’s nieuwe werken: NINE en Cosmic Cry. Alle elementen samen vormen een installatie. NINE is het grootste geweven werk dat Jongstra tot nu toe heeft gemaakt. Het stroomt als een aards landschap door de ruimte. Jongstra plaatst hiermee een kritische noot bij monocultuur en met zonnepanelen gevulde landschappen.
ClaudyJongstra, achter de schermen in Museum De Lakenhal
Het werk van Claudy Jongstra is na de lockdown nog t/m 28 februari 2021 te zien in Museum De Lakenhal in Leiden.
Boek je ticket online zodra het museum weer open is. Download de L@kenhal-App en luister naar de audiotour met cabaretier en schrijver Vincent Bijlo, parfummaker Yeva Swart, meditatiedocent Eveline Brandt en Claudy Jongstra zelf.
