Serie: 100 jaar Bauhaus

Ontdek Original Bauhaus in Berlijn

Original Bauhaus is de grote jubileumexpositie in Berlijn tijdens dit Bauhaus-feestjaar. Omdat het Bauhaus Archiv/Museum für Gestaltung uitgerekend in dit jubileumjaar is gesloten, is gezocht naar een waardig alternatief. De collega’s van de Berlinische Galerie boden meer dan 1000 vierkante meter expositieruimte aan. Ook nodigde zij kunstenaar Bettina Pousttchi uit om haar gedachtegoed in relatie met het Bauhaus met het grote publiek te delen

Mijn eerste indrukken van Original Bauhaus

1000 maal Original Bauhaus

Uit het ruime aanbod van de collectie van het Bauhaus Archiv/Museum für Gestaltung hebben de samenstellers van Original Bauhaus duizend objecten gekozen. In de Berlinische Galerie  kregen ze 1200 vierkante meter aangeboden om hun selectie te presenteren. Op basis van 14 kernvoorwerpen zijn evenzoveel verhaallijnen ontwikkeld. Dit zijn de routes die je kunt volgen om een beter zicht te krijgen op het aanbod. Ook vormen de 14 kernobjecten de basis voor onderzoeksvragen als: Wat is de relatie tussen productie en reproductie, tussen het origineel en de kopie, tussen een uniek-exemplaar en een productieserie?

Bauhaus-tijdlijn en audio

Het eerste wat opvalt in de grote zaal is de tijdlijn met foto’s en tekst. Nog één keer alle jaartallen en hoogtepunten op een rijtje. Maak ook gebruik van de gratis audio die je zowel in het Duits als in het Engels extra informatie geeft.

Bauhaus van wereldberoemd tot totaal vergeten

Een deel van de geselecteerde objecten zijn wereldberoemd geworden, een ander deel is heel bekend in de kleine kring van Bauhaus-liefhebbers. Tot slot is er een aantal objecten te zien die in de vergetelheid zijn geraakt. Hier is het verrassingselement misschien wel het grootst.

Afb. Bauhaus kleed – digitale reconstructie © Juliane Laitzsch

Twaalf nieuwe kunstwerken

Voor de expositie Original Bauhaus zijn ook 12 nieuwe kunstwerken in opdracht gemaakt.Eén daarvan is een video-installatie van Anna Henckel-Donnersmarck. In deze productie vergelijkt ze het Haus am Horn (Weimar) met de ‘tweelingzuster’ Landhaus Ilse.

Grafische kunstenaar Juliane Laitzsch (Neurenberg 1964) heeft een grafische reconstructie gemaakt van een Bauhaus kleed van Gertrud Arndt (1903-2000) dat in de loop der jaren verloren is gegaan. Een derde vrouwelijke kunstenaar, Veronika Kellndorfer (Müchen 1962)  transformeert het Barcelona Paviljoen van Mies van der Rohe‘s in glas.

Nieuwe digitale Vorkurs

Het introductieprogramma, de Vorkurs, was een unieke aanpak in de Bauhaus-opleiding. Het idee daarachter was dat aankomende kunstenaars los moesten komen van hun eigen voorkeuren én toekomstplannen. Door het gevarieerde aanbod in de Vorkurs moesten alle eerstejaars zich verdiepen in materialen en kleuren zodat ze later met een meer open vizier een betere opleidingskeuze zouden maken. Kunstenaarscollectief Syntop heeft de Vorkurs voor Original Bauhaus nu vertaald naar het digitale tijdperk. Als wij er zijn is dit de drukste plek in de expositie. Jong en oud zijn enthousiast in de weer met deze nieuwe leeroptie. Kleinkinderen luisteren aandachtig naar hun grootouders. Op hun beurt laten de kinderen hun behendigheid met de techniek aan hen zien.

De dame met het masker

Eén van de 14 verhaallijnen is ‘van wereldberoemd en toch onbekend’. Een voorbeeld hiervan is de wereldberoemde zwart wit foto (1926) met een vrouw, gekleed in een jurk met streepmotief en een masker op haar hoofd. De vrouw zit in een zogenaamde buisstoel. We weten dat Marcel Breuer (1902-1981) deze Wassily-stoel (1925 B3) heeft ontworpen en dat Oskar Schlemmer het masker heeft gemaakt. De jurk is een ontwerp van Elisabeth Beyer-Volger. Ook de naam van de fotograaf is bekend: Erich Consemüller. Het idee achter de foto is de symbiose te laten zien tussen enkele belangrijke Bauhaus werkplaatsen en technieken: meubels, textiel, metaal, theater en fotografie. Wat we niet weten is wie de vrouw is die op deze foto staat. Misschien is dit wel een van de best bewaarde Bauhaus-geheimen?

Maak je eigen Bauhaus-selfie

In een poging om jezelf wereld beroemd te maken, staat hier een Breuer-stoel en kun je het masker gebruiken. Een selfie maken is door de opstelling niet erg gemakkelijk, dus vraag je vriend(in) om je een handje te helpen.

De Bauhaus-trappen

Het vraagstuk ‘ Origineel of kopie?’ wordt belicht aan de hand van de beroemde Bauhaus-trappen. Oskar Schlemmer (1888-1943) heeft in 1932 een schilderij gemaakt waarop we verschillende mensen op hun rug een trap op zien lopen (Bauhaustreppe). Het is de trap in de Bauhaus-school in Dessau. Kunstenaars in binnen- en buitenland zijn met dit motief aan de slag gegaan. Ook Schlemmer’s jongere broer Caska heeft in 1956 zijn variant gemaakt op dit beroemde schilderij. Hij deed dit om zijn broer een aandenken te geven van dit beroemde werk.

*Oskar Schlemmer heeft van 1920 t/m 1929 als schilderleraar gewerkt aan de Bauhaus-opleiding.

Let ook even op het lijnenspel van de trappen in de Berlinische Galerie

Original Bauhaus is t/m 27 januari 2020 te zien in de Berlinische Galerie

Nu ook te zien in de Berlinische Galerie

In recent Years – Bettina Pousttchi

Bettina Pousttchi (Mainz 1971) is een zeer veelzijdig kunstenaar. Ze is beeldhouwer, fotograaf en architect. Mijn eerste kennismaking met werk van de Duits-Iraanse Pousttchi was eerder deze zomer in Tilburg tijdens de jubileumtentoonstelling van Lustwarande. Hier ontdek ik in drie zalen meer werk van haar zoals de serie klokken die zij tussen 2006 en 2018 heeft gemaakt. In elk van de 24 tijdzones op aarde heeft ze een bekende klok gefotografeerd om 13.55 uur. 

Verticale snelweg

In de eerste zaal staan een aantal rode, verticale stalen constructies. Als ik beter kijk zie ik dat het onderdelen van een vangrail zijn zoals wij die kennen langs de snelweg. (vertical highway A3 2019 © Bettina Pousttchi).

In de derde zaal van de tentoonstelling In Recent Years herken ik opeens de Marlene’s. Hier staan ze opgesteld samen met de blinkende Bike Squeezers van chroom. Je ziet hier een combinatie van gekreukte boombeschermers en gekreukte fietsenstandaarden. Net als bij Bauhaus is duidelijk met welke materialen de kunstenaar haar installatie heeft gemaakt.

In Tilburg lijken de Marlene’s I, II en III (2019) te dansen met de elegante beukenstammen iets verder op. De basis van deze Marlene’s zijn industriële boombeschermers. Alleen herken je dit ontwerp niet in eerste instantie. De elegante dialoog tussen de Marlene’s en de bomen mis ik in de strakke, steriele opzet in de museumzaal in Berlijn.

TIP

Let bij aankomst ook op de grafische print op de glazenwanden van het museum. Ook dit is een werk van Bettina Pousttchi. In dit grafische motief laat Pousttchi de basis van de architectuur van Europa en Azië samenkomen.

Bekijk hier een korte video waarin de kunstenaar zelf vertelt over haar expositie in Berlijn.

In recent years van Bettina Pousttchi is t/m 6 april 2020 te zien in de Berlinische Galerie

Kunst in Berlijn

Op de bovenste verdieping van de Berlinische Galerie is werk uit de vaste collectie in de tentoonstelling ‘Kunst in Berlijn (1880 – 1980) te zien. Hier ontdek ik in verschillende zalen mogelijkheden voor slechtziende kunstliefhebbers om op een andere manier naar kunst te kijken. Een bekend werk is nagemaakt in een tastbare vorm in drie dimensies met een bijschrift in braille. Door de hele tentoonstelling zijn ribbels op de vloer aangebracht zodat de weg ook met de speciale wit-rode stok gelopen kan worden. Wat een mooie manier om mensen met een visueel handicap naar kunst te laten kijken.

Beste cappuccino in de stad

In het museumcafé, Café Dix,  hebben wij de beste cappuccino gedronken tijdens deze Bauhaus- verkenning in Berlijn. Wij hadden helaas geen tijd voor de speciale Bauhausteller. Ga lekker zitten en laat je verrassen.

© tekst, foto’s en video Wilma Lankhorst
© gebruik van de afbeeldingen met dank aan Bauhaus Archiv, Berlinische Galerie, Bettina Pousttchi en alle bruikleengevers.

Lees in de serie 100 jaar Bauhaus ook

Bauhaus Museum Dessau

Bauhaus Archiv/Museum für Gestaltung in Berlijn