UPDATE 4 februari 2022
Vanaf vrijdag 4 februari 2022 is het Rembrandt Lab in Leiden weer open
op vrijdag, zaterdag en zondag van 12.00 -17.00 uur.
In het 17e eeuwse huis aan de Langebrug 89 in Leiden is de Young Rembrandt Studio ondergebracht. Hier leerde Rembrandt in zijn beginjaren (1606 – 1630) schilderen, tekenen en etsen van zijn leermeester Jacob van Swanenburgh. Het Rembrandt Lab is een bijzondere stop op de Leidse Rembrandt route die een inkijkje geeft in het leven van de jonge Rembrandt. In een mooie 7 minuten durende ‘video mapping’ maak je kennis met de jonge meester en de belangrijkste sleutelfiguren in zijn leven.
###
In 2016 bezocht ik dit Rembrandt LAB.
Hieronder deel ik mijn ervaringen.
RembrandtLAB: 50 tinten zwart
Dat onze grote schildermeester uit de Gouden Eeuw jonge ontwerpers anno 2016 nog steeds weet te inspireren bewijst het RembrandtLAB. Deze artistieke kweekvijver is een gezamenlijk initiatief van Leiden & Amsterdam. Twee jonge designers, Maarten Kolk en Guus Kusters, bijten het spits af in Leiden. Zij deden intensief onderzoek naar Rembrandts kleurenrecepten in de ‘Master Kitchen’ van het Europees Keramisch Centrum. Hun bevindingen zijn nu te zien in het Rembrandt Lokaal aan de Langebrug 89 in Leiden. Dit is de plek waar Rembrandt zelf in 1619 zijn eerste tekenlessen kreeg van Jacob van Swanenburgh. Je staat hier dus op heilige grond! Wil jij meer weten over Rembrandts 50 tinten zwart? komen dan vóór 29 mei naar Leiden en ontdek het zelf.
Sneak preview: welkom in het RembrandtLAB Leiden
12 Pigmenten
Het doel van het RembrandtLAB is om vernieuwend onderzoek te doen naar kleur en kleurgebruik. Het kleurenpalet uit de 17e eeuw van Rembrandt van Rijn is hierbij de oerbron. Het kleurgebruik van de meester van de Gouden Eeuw wordt door jonge designers vertaald naar onze tijd, de 21ste eeuw. Maarten en Guus hebben vier maanden intensief onderzoek gedaan in het Europees Keramisch Centrum. Wat mij frappeerde is dat de meester schilder zijn enorme kleurenpalet samenstelde uit slechts twaalf pigmenten. Op latere leeftijd neemt dit aantal zelfs af tot zes.
Met een beperkt aantal pigmenten wist hij kleuren te componeren die wij met onze nieuwste technieken vol verbazing volgen. En waarvoor we in onze taal bijna geen woorden kunnen vinden om de kleur goed te omschrijven. Je ervaart in Leiden dat kleur meer is dan een RAL-nummer. Van oorsprong worden kleuren opgebouwd uit mineralen, elk met hun eigen mogelijkheden en beperkingen. Deze oergedachte wil het Ontwerpduo van nieuwe energie voorzien. Waardoor er weer prachtige nieuwe kleurcombinaties geboren kunnen worden waardoor kleurbeleving een extra beleving krijgt.
Vier schilderijen
Het Ontwerpersduo Klok en Kusters heeft vier werken uit het totale oeuvre van Rembrandt geselecteerd: de Anatomische les, het Joodse bruidje, de Nachtwacht en een zelfportret van Rembrandt. In het RembrandtLAB zie je deze vier werken met voor elk werk en trap met kleurkegels. De jonge designers hebben onderzocht hoe zij de kleuren die Rembrandt in zijn meesterwerken heeft gebruikt opnieuw konden samenstellen zodat met de nieuw verkregen recepturen andere ontwerpers deze kleuren kunnen vertalen naar andere hedendaagse dragers, materialen en technieken. De kleuren die Rembrandt op doek en hout gebruikte hebben zijn vertaald naar toepassingen in de ceramiek. Dit vertaalproces ging niet zonder slag of stoot omdat pigmentverhoudingen op doek en hout totaal anders uitpakken op ceramiek. Wordt 50% blauw en 50% geel op doek, mooi groen, op ceramiek krijg je dan een zwarte tint. Daar is 5% blauw pigment voldoende om met de rest geel een groen tint te maken. In het RembrandtLAB zie je honderden ceramische kleurmuntjes en kleurkegels. Dit zijn de eerste resultaten van het onderzoek en de bijhorende recepturen vormen als ware het kookboek voor de kleurenwijzer van 2016.
Kleurtrappen
En dan de uitdaging: Hoe leg ik dit uit aan mijn moeder?
Het kleur- en grondstofonderzoek van Maarten en Guus is aardig complex en dan sta je opeens voor de uitdaging: hoe vertaal je dit zodat je moeder, vrienden en collega’s het ook begrijpen. Daarvoor hebben ze de kleurtrap ontwikkeld. Hiermee kun je hun proces (s)trapsgewijs goed volgen. Boven de vier treden hangt het schilderij dat leidend was voor het kleuronderzoek dat we op de trappen zien. Op de onderste treden staan kegels in de basis kleur die Rembrandt voor dat werk had aangemaakt. In de tweede laag brengt hij de eerste nuances aan, daarna volgt de derde en vierde fase. Je ziet wat transparantie en dichtheid met kleur doet. Ik vind het heel bijzonder om zo kleuropbouw te zien.
Mijn ervaringen
Toen ik voor het eerst kennis nam van het RembrandtLAB was me niet duidelijk wat ik in Leiden kon verwachten. Maar het intrigeerde me dat jonge ontwerpers vier eeuwen in de tijd terug gaan om inspiratie te zoeken voor nu en straks. Toen Maarten en Guus begonnen te praten, voelde ik het vuur in hun betoog. Ze waren er na lang werken in geslaagd vele kleurrecepten van de oude meester te kraken.
Van verleden naar heden
Het kleur- en grondstofonderzoek van Maarten en Guus is meer dan het ‘hacken van kleurrecepten’. Met de opgedane kennis en de nieuwe recepturen brengen zij de kleuren van toen naar het heden. Met hun bevindingen dagen ze collega ontwerpers uit om met de nieuw ontwikkelde recepturen aan de slag te gaan en zelf nieuwe kleuren te ontwikkelen. Ik werd helemaal stil toen ik de ceramische kleurkegel met de transparante rode kleur zag die precies paste bij de rode jurk van het Joodse bruidje. In gedachten zie ik mezelf al ploeteren op mijn schilderspalet. Maarten en Guus hebben een feest van kleur gecomponeerd door de opening van het RembrandtLAB.
Meer weten?
Bezoek hier het RembrandtLAB online voor een eerste kennismaking.
Tot 29 mei 2016 kun je hiervoor terecht in de Rembrandt Lokaal in Leiden.
Dan verhuist de kleuren karavaan naar onze hoofdstad. In het Rembrandthuis krijgt deze expositie een extra dimensie en is ze van 3 juni t/m 26 september 2016 te zien.
De toegang is gratis en het LAB is tijdens de beide Pinksterdagen geopend
© tekst, video en foto’s Wilma Lankhorst Gebruikt foto’s met dank aan Ontwerpduo Kolk & Kusters, Museum de Lakenhal en Rembrandthuis
Wat weet jij van de Sleutelstad Leiden?
Voor ontdekkingsreizigers volgt hier een online introductie.
Je zult dan snel ervaren dat Leiden meer is dan een stad voor één dag. Als je er een nachtje (over) wilt slapen kan ik je Boutique Hotel de Barones van Leyden van harte aanbevelen. Je slaapt hier in de sfeer van de Gouden Eeuw. Vanuit je hotel loop je zo de 21ste eeuw in. Meer zien voor je beslist? Bekijk dan hier de promo.