10 hebt nog tien dagen!!

In de rij voor Oase van Matisse

Als je voor de lange rij van het Stedelijk Museum in Amsterdam staat, zou je het niet zeggen. Sinds de opening van de tentoonstelling ‘Oase van Matisse’ eind maart is het nog dagelijks een drukte van jewelste. Je hebt nog maar tien dagen om de oase zelf te ervaren. Dit is een unieke tentoonstelling waarop Amsterdam 60 jaar heeft gewacht. Je kunt er tot 16 augustus 2015 nog naar toe. Pak die kans en geniet van de kleurrijke Oase van Matisse. Dit is de grootste Matisse-tentoonstelling ooit in ons land! Je hebt nog precies 10 dagen.

Multi-kunstenaar

Henri Matisse is meer dan een schilder of knipselproducent. In zijn lange, artistieke leven heeft hij steeds weer nieuwe stijlen, technieken en kunstvormen uitgeprobeerd. Als hij in 1954 op 84-jarige leeftijd sterft, laat hij de wereld een enorm rijk kunstoeuvre na. Zowel beeldhouwwerken als schilderijen en knipselcollages, Maar er is meer zoals kleding, vloerkleden, tijdschriften en zelfs een kapel van zijn hand. De Oase van Matisse omvat meer dan 100 werken van de kunstenaar geleend van meer dan 35 nationale en internationale kunstcollecties zoals het Tate in Londen, het MoMa in New York, het Puskin State Museum in Moskou en het Musée Matisse in Parijs. Het pronkstuk en daarmee ook het beeldmerk van deze overzichtstentoonstelling is eigendom van het Stedelijk Museum in Amsterdam.

Expositie in twee delen

Het team van het Stedelijk Museum in Amsterdam heeft me verrast met een hele bijzondere tentoonstelling. Direct na binnenkomst zie je links een zithoek met beeldscherm. Maurice Rummens (wetenschappelijk medewerker van het Stedelijk), geeft hier een goed beeld van het leven en wek van Matisse. Als je deze film bekijkt, heb je een goede basis voor de tentoonstelling.

Een expositie in twee delen. Op de begane grond hangen werken van Matisse tussen kunstwerken uit de vaste collectie van het museum. In de verschillende zalen gaan de kunstwerken dialogen met elkaar aan. Welke kunstenaars inspireerden Matisse en welke artistieke zielen werden door hem in zijn/haar hart geraakt? Met je audiogids of de papieren gids (oase van Matisse) kun je je mengen in deze discussies. In de laatste zaal op de begane grond word je in de juiste stemming gebracht voor het pronkstuk van deze expositie “De parkiet en de zeemeermin’. Daarvoor moet je wel eerst de statige trap op lopen, een extra moment waardoor bij mij de spanning verder werd opgebouwd.

Audiogids en boekjes

Om tijdens de expositie meer over Matisse en zijn werk te leren heb je de keuze uit een audiogids (€ 5) of een gratis boekje. Voor gezinnen is er een speciaal boekje dat heet ‘Family Trail’ . Naast verschillende werken zijn symbolen op de muur getekend: de S verwijst naar de audiotour, de blauwe parkiet naar vragen voor families met kinderen en de groene slak staat voor een opdracht.

 

 

De derde zaal

Als ik de hele expositie zou beschrijven, kan ik weken op mijn blog vullen. Maar daarmee haal ik ook een deel van de nieuwsgierigheid weg om zelf te gaan kijken. Ik neem je in vogelvlucht mee op reis naar de oase maar zal de derde zaal op de begane grond extra beschrijven. Zaal 0.3 is de zaal van de doorbraak en verwijst naar het moment dat Matisse zijn naam als kunstenaar verwerft. Het is een ruime rechthoekige zaak met in het midden een vitrine. Het is een doorgangszaal naar vertrek nummer 0.4.

Vier op een rij: Kazimir Malevich, Kees van Dongen,  Henri Matisse en Georges Roualt.

Fauvististen

Rechts bij de ingang hangt een portret van vriend en collega André Derain. Dit is een van de eerste fauvistische schilderijen van Matisse uit 1905 toen hij met Derain aan de Zuid-Franse kust bij Collioure op verkenning was. In deze zaal hangt ook werk van twee andere fauvisten Maurice de Vlaminck, waar Derain een atelier mee deelde en de Nederlander Kees van Dongen. Links naast het portret van Derain hangt een werk van Kees van Dongen en rechts een later portret gemaakt door Georges Roualt.

Links naast de ingang hangt ‘De blauwe baadster’ (1909) van Matisse. De werk maakte hij voor zijn Russische opdrachtgever en verzamelaar Sergei Shchukin. Deze man had al eerder twee werken van Matisse gekocht en bleef dat doen tot het einde van zijn leven. Ik heb delen van zijn collectie, zoals de dansers, gezien in de Hermitage in St. Petersburg. Een ander deel hangt in het Poeskjkin Museum in Moskou. Tijdens zijn leven liet de verzamelaar zijn collectie aan een select gezelschap zien. Tot zijn intiemi behoorde ook de Russische artiest Kazimir Malevich. Zijn veel kleurige stoere ‘bader’ (1911) hangt naast het blauwe origineel.

Afrikaanse beelden

Het werk van Matisse inspireert niet alleen schilders. Ook beeldhouwers hielden en houden hem in hun vizier. Een voorbeeld in zaal 3 is het houtsnijwerk van de Duitser Ernst Ludwig Kirchner. Matisse reist veel en koopt wat hem aanspreekt, zo ook een Afrikaanse houten beelden. Thuis bestudeert hij het beeld en maakt er een variatie op in een schilderij. Daarnaast creëert hij het beeld ‘La serpentine’ dat we hier ook zien. Deze slangachtige sculptuur heeft een lijnen spel (S-vorm) die we later steeds weer terug zien bij Matisse o.a. bij zijn groep dansers en ook bij zijn odalisken [ link]

Naakt aan zee

Op de muur met de doorgang naar zaal 4 hangen twee werken met naaktfiguren. Matisse schildert in 1909 zijn ‘Naakt aan zee’ en Pechtseins geeft daar zijn reactie op. Het werk van Matisse straalt een serene rust uit, het werk van Pechsteins geeft volop actie weer. De rust in het werk van Matisse kan gebaseerd zijn op zijn ervaringen met modellen voor zijn beeldhouwwerken. Matisse schildert veel vanuit zijn geheugen en minder met levende modellen voor zich.

En dan de knipsels

In de twaalf zalen op de begane grond krijg je een goede indruk van het werk en de artistieke ontwikkeling van Matisse. Je ziet enerzijds welke kunstenaars en trends hij volgende en anders welke collega’s in het spoor van Matisse stapten. De zalen en de opstellingen zijn overzichtelijk en de informatie op de audiotour ervaar ik als zeer waardevolle aanvullingen. In het kostuum van de rouwklager van Ballets Russes in zaal 0.9 zie ik zijn eerste knipsels. Het duurt nog tot zaal 0.15 voordat Matisse deze techniek verder doorontwikkeld. Hier sta ik tegenover een paneel voor een kamerscherm (1947). Het lijken dierfiguren en zeewier. Matisse werkte niet alleen met de uitgeknipte vormen, zijn assisteten moesten ook de restvorm, de gevallenen (tombés), van hem bewaren. Vaak gebruikte hij de restvormen later in andere collages. En dan mag ik naar boven…

Betoverende bovenverdieping

Ik vind het altijd een bijzonder moment om de statige trap van het Stedelijk te betreden. Ik neem de tijd en geniet van het moment. Boven wachten me nog vier zalen en een film. In mijn blog van morgen neem ik je mee naar de derde zaal op de eerste verdieping. … wordt vervolgd …

Oase van Matisse nog tot 16 augustus 2015 in het Stedelijk Museum  in Amsterdam.
Boek je ticket bij voorkeur online dan heb je een gegarandeerde bezoektijd zodat je optimaal van deze bijzondere tentoonstelling kunt genieten. Museumkaarthouders betalen € 5, zonder deze kaart is de entree € 20 p.p.

Catalogus

Ik ben erg blij met de 288 pagina tellende catalogus. Dit boekwerk bevat naast 150 illustraties ook interessante achtergrondverhalen. De uitgave met de slappe kaft kost € 25,-De luxe ‘hard cover’ versie € 39,80  (ISBN 978-3-86335-728-3)

 

Hier kun je alvast een video-introductie bekijken. Veel kijkplezier!

© tekst Wilma Lankhorst
© gebruik foto’s met dank aan Stedelijk Museum © Succession H. Matisse c/o Pictoright Amsterdam 2014