Deel 1 serie Hanzesteden langs de IJssel
Dit jaar viert Doesburg 777 jaar stadsrechten. Zij kregen deze rechten 60 jaar eerder dan Amsterdam en daar zijn ze in deze Hanzestad maar wat trots op. Dit bijzondere jubileum is een extra feestelijke start voor mijn verkenning van een snoer aan Hanzestedenverhalen en -belevenissen. Voor ik een Hanze stad bezoek, neem ik steeds contact op met een lokale Hanze-expert. Zo noem ik de lokale expert die al jaren in de betreffende Hanzestad woont en/of werkt. Hij of zij verklapt me haar mooiste Hanze-geheimen en die neem ik mee als leidraad op mijn reis. Daarnaast hebben de VVV’s in de verschillende Hanzesteden langs de IJssel, handzame boekjes met routebeschrijvingen en aardige wetenswaardigheden. Deze combinatie maakt dat ik de geschiedenis van de Hanzestad mooi kan combineren met aantrekkelijke uitgaansstip voor nu. Vele kennen Doesburg als het mosterdstadje, vandaag gaan we ontdekken dat er allemaal nog meer te doen en te zien is.
Hanzesporen
Doesburg werd in 1447 officieel lid van het Hanzeverbond. Kooplieden in de stad dreven al sinds 1302 handel met Zweden. De Doesburgse schippers vervoerden in hun schepen onder andere bier en textiel. Ze kwamen terug met wijn, aardewerk en molenstenen. Ook de handel in zout was erg belangrijk. Deze aanvoer van deze grondstof kwam uit Zuid-Europa. In Doesburg kwam het zout via de Saltpoort de stad in. Naast de Saltpoort verwijst ook de Waag met de bierbrouwerij naar de Hanze tijd. In de gouden jaren van de Hanze hebben Doesburgse kooplieden prachtige panden laten bouwen in de stad zoals het Deventer huis, het Wapen van Amsterdam (stadsvleeshuis), de Roode Tooren (ambtsgevangenis) en de Baerkenhuizen. Soms zijn voor de oude middeleeuwse gevels nieuwe buitenmuren gebouwd waardoor de huizen jonger lijken dan hun hart eigenlijk is.
Hanzewandeling
De zeven Hanzesteden langs de IJssel hebben naast een gezamenlijke website ook voor iedere stad in samenwerking met de VVV een Hanzewandeling uitgezet. De handzame boekjes kosten € 2,25 en zijn een goed kompas in de Hanzestad. De wandeling begint bij de Waag in het centrum van Doesburg. Wij beginnen ook bij de Waag, maar doen daar eerst een koffietest. De sfeer is rustiek, de gelagkamer zit vol en dan hebben we geluk dat een stelletje vertrekt waardoor een fijn plekje bij de grote haard voor ons vrij komt. Bij binnenkomst lezen we dat we voor het oudste café van ons land staan. De bouwstijl van de Waag doet sterk denken aan de stijl in Noord-Duitse Hanzesteden, stoer van rode bakstenen met luiken en een trapgevel. In 1478 werd dit indrukwekkende gebouw geopend als ‘Nieuw Gelre’ . Hier werd het Doesburgse stadsbier gebrouwen, het was tevens een herberg waarin de arbeiders van de stad een deel van hun loon in bier kregen uitbetaald. Later krijgt dit gebouw de functie van Waag en die naam draagt het nu nog.
In de Waag kun je nu ook een gastenkamer boeken, een Hanzemenu nuttigen of het biertje van de maand proberen. De stadswandeling in Doesburg is ruim drie kilometer lang en gemiddeld doe je daar anderhalf uur over. Je komt uiteindelijk ook weer terug bij de Waag, dat was voor ons een beter moment om een biertje te proeven.
Nieuwe IJsselkade
We treffen het met het weer. Het is nog vroeg in het voorjaar, maar het is relatief zacht en open weer. Dat maakt de wandeling nog leuker. Ik ben al vaker in Doesburg geweest maar word door de route van deze wandeling totaal verrast door de vele leuke hoekjes en verhalen in de stad. In de wandeling wordt oud met nieuw verweven en zo komen we via de Saltpoortdijk op de nieuwe IJsselkade met het Hanzeplein.
Doesburg ligt op het snijpunt van de IJssel en de Oude IJssel. De Oude IJssel ontspringt in Duitsland en heet daar Issel. Bij Doesburg stroomt de Issel in de IJssel. Je kunt hier heerlijk fietsen en wandelen. Na de metamorfose aan de IJsselkade (2005), van betonfabriek naar woon- en recreatiekade is het hier goed toeven. Mijn lokale Hanze-expert tipt het terras van het nieuwe hotel Doesburg voor een glas wijn bij mooi weer. Wij genieten op deze voorjaarsdag van de beelden van de Italiaanse kunstenaar Roberto Barni en kijken over hun schouders naar de uiterwaarden en de rivier.
Jubeljaar Doesburg 777
Via de Saltpoortdijk gaan we terug naar het oude centrum. We lopen door hofjes en gevels. Op de hoek van de Windmolenstraat ontdekken we een gedicht op de muur. Dit gedicht is een van de zeven poëtische cadeaus voor de stad. In het kader van het Jubeljaar hebben bewoners en ondernemers allerlei acties op touw gezet om dit historische moment feestelijk te vieren.
Op zondag 12 april a.s. wordt de 777 Smaakparade gehouden in het historisch centrum. In deze video vertelt Yolande van Goppel hoe je mee kunt doen en wat je mag verwachten tijdens dit culinaire treffen.
De route volgend zien we op verschillende locaties in de stad uitnodigende B&B uithangbordjes. Naast B&B’s heeft Doesburg een hotel aan de IJsselkade, enkele camperparkeerplaatsen, twee campings met ruim 1000 standplaatsen en een passantenhaven voor bezoekers die net als de Hansa over het water komen.
Tips van mijn lokale Hanze expert
Uiteraard geeft de VVV enkele tips in het boekje van de Hanzewandeling. Ik geef de voorkeur aan de persoonlijke favorieten van mijn lokale Hanze expert. Zo staan we opeens voor een groot gebouw dat in 1309 is gebouwd als Arsenaal, wapenopslag. Als dit gebouw kon praten, zouden we interessante verhalen horen over het verleden. In 2006 is begonnen met de restauratie van het gebouw en in 2013 presenteren verschillende ondernemers hun dromen. Wij komen, volgens goed Achterhoeks gebruik via de achterdeur binnen. We lopen eerst door een mooie tuin waarin een wolvarken de grond omwoelt en kippen met haan vrolijk lopen te paraderen.
Op allerlei plekken hangen kaartjes met vragen, dit is onderdeel van een filosofische wandeling uitgezet door spellenwinkel Earth Games. In Het Grand café doen we de tweede koffietest en we besluiten dat we hier bij de Doesburgse winnaar zitten. In een goed verlichte leeshoek staat een tafel waarin gasten neuzen in tijdschriften, er is een wijnrek met een imposante collectie wijnen, boven op de vide staan heerlijke lounge banken tegen een muur met bloemetjes behang. De sfeer is erg gemoedelijk en de bediening erg professioneel. Op de tweede verdieping ontdekken we later Earth Games en kijken we even in de gastenkamer in aanbouw. Via de voordeur verlaten we het pand en zien dan de kleine aanbouw waarin een biologische winkel zijn waren aanprijst.
In de Roggestraat vind je Caldo & Freddo, een wijnwinkel met een terras waar je bij mooi weer heerlijk een wijntje kunt nippen. Er is ook een restaurant gedeelte waar de eigenaar je graag van een passend wijnadvies geeft bij je menukeuze.
Culinair genieten met een Michelin ster
En als dit allemaal nog niet genoeg redenen zijn om naar Doesburg te komen, dan tipt Anneke nog even restaurant de Boucherie. Een stukje Frankrijk in Doesburg aan de Gasthuisstraat. Wij zijn helaas te vroeg, het restaurant is nog niet open, bovendien hebben we niet gereserveerd.
We lezen graag wat jij van deze tips vindt. Onze kennismaking met Hanzestad Doesburg stopt hier. Graag stel ik even mijn lokale expert aan je voor. Wij gaan door naar Zutphen en laten je eind april weten wat we daar allemaal hebben ontdekt. Veel plezier in Doesburg en tot later.
Tot slot nog één tip
Iedere eerste zondag van de maand organiseert Doesburg een culturele zondag. Je kunt dan op bezoek bij kunstenaars die hun atelier, galerie of podium die dag gastvrij open stellen. Parkeren & toegang zijn gratis.
Mijn lokale Hanze-expert
Voor een kennismaking met een Hanzestad roep ik steeds de hulp in van een locale expert. Voor Doesburg heb ik aangeklopt bij Anneke de Bundel. Mede -oprichtster van de reiswebsite Nomad & Villager. Anneke verhuisde in 1996 vanuit Rotterdam naar Doesburg. De mosterdstad deed haar in eerste instantie aan Brugge denken. In deze Belgische stad kwam ze als kind graag en veel bij haar oma. En wist je dat Brugge ook een Hanzestad is geweest? Ik ben heel blij dat ik samen met Anneke het spits mag afbijten voor de serie ‘een snoer van Hanzesteden’.
Anneke de Bundel is reisjournalist en samen met fotografe Nicole Franken eigenaar van de website Nomad & Villager . Wij brengen (reis) reportages, reisverhalen en tips over bijzondere plekjes. Ze verhalen over mensen die tegen de stroom oproeien en bestemmingen die uit beeld dreigen te raken. Onderwerpen liggen op het snijvlak van reizen en cultuur en gaan altijd over mensen. In hun verhalen gaan de dames op zoek naar wat ons drijft. Wat ons in beweging zet. Ze doen dit met humor en niet zelden met een brok in hun keel. Nomad & Villager: Travels to the soul of the world.
De stervorm van de oude vestingstad is nog goed te herkennen op de huidige plattegrond.
© tekst en foto’s Wilma Lankhorst