100 dagen kunst in het Emscher-dal

Slapen op de brug tijdens Emscherkunst

Emscherkunst wordt dit jaar wordt voor de derde maal georganiseerd. Tijdens deze tentoonstelling van internationale kunst in het Ruhrgebied kun je 100 dagen lang gratis 24 kunstwerken op 7 locaties bekijken. Alle creaties staan in het Emscher-dal. Ooit was dit het open riool van het Ruhrgebied, maar sinds 2010 wordt hier hard gewerkt aan de wedergeboorte van dit landschap. Onder het motto ‘Ontdek de kunst’ zijn nationale en internationale kunstenaars de dialoog aan gegaan met het nieuwe Ruhrgebied. Op een route van 50 fietskilometers ervaar je hoe zij de transformatie van een industriegebied naar een woon- en recreatiegebied vormgeven. Twee Nederlandse inzendingen zijn hier te zien: ‘ Wachten op de rivier’ van Observatorium en de film ‘die Insel’ van Erik van Lieshout.  Zin in een ontdekkingsreis dichtbij huis vol verrassingen? Ontdek de kunst in het Emscher-dal. Veel plezier alvast.

Sneak preview: Word je nieuwgierigheid al geprikkeld?

Twee ijsvogels

We hebben ruim 1 uur nodig om 26 kilometer te overbruggen. File na file in het Ruhrgebied en dan is daar eindelijk de afslag naar Castrop-Rauxel. Vaak heb ik deze naam langs de snelweg op borden zien staan. Voor mij heeft het een exotische klank, het klinkt bijna Italiaans in mijn oor. We volgen ons navigatiesysteem en komen zo op de juiste locatie: Zum Dücker 8. We bevinden ons op een industriegebied en parkeren onze auto langs de weg. Volgens de instructie moeten we rechts langs het fabrieksgebouw lopen, iets verder op liggen verse houtsnippers. Er is een verbindingspad aangelegd dat naar de speciale slaapplaats in het kunstwerk leidt. Het werk van Kunstenaarsgroep Observatorium uit Rotterdam heet ‘wachten op de rivier’ en ligt nu tussen een slapende arm van de Emscher en het Rijn-Herne kanaal. We zijn dit seizoen de eerst gasten en mogen zelf onze slaapplek uitzoeken. We kiezen voor de laatste kamer rechts, met zicht op het binnenmeer. Het is een perfecte keuze want even later begroeten een grijze reiger en twee ijsvogels ons, bijna direct gevolgd door een kikkerconcert.

Onze kunst droomplek ligt nu op een kruising van waterwegen. Tijdens de eerste editie van Emscherkunst in 2010 lag de ‘Warten auf den Fluss’ in de omgeving van Essen. Het hele transitieproces van de Emscher beslaat een tijdlijn van 1992 tot 2020). Voor de eerste editie van Emscherkunst tijdens RUHR2010 werd het team van Observatorium uit Rotterdam uitgenodigd voor een bijdrage. Zij verkenden het gebied en leerde dat de 80 kilometer lange Emscher in de vorige eeuw grotendeels was verstopt achter struiken en prikkeldraad. Alleen vanaf verschillende bruggen over deze rivier, kon je het water zien stromen. Observatorium nam dit als uitgangspunt en besloot een brug te bouwen voor de nieuwe, schone Emscher. Voor deze toekomstige waterweg werd een brug ontwikkeld, een bouwwerk met een dubbele functie. Enerzijds terugkijkend naar de oude situatie waarin een brug functionerende als uitzichtpunt en anderzijds slaat het een brug naar de toekomst.

Geert van de Camp, één van de bruggenbouwers, vertelt: “Met ons concept ‘wachten op de rivier’ wilden we in een bewoonbare, communicatieve plek creëren. Een locatie die mensen niet alleen kunnen bezoeken, maar ook voor 24 uur kunnen huren en waar ze kunnen slapen, rusten en genieten”. ’Kunst provoceert mogelijkheden’ is een uitspraak van collega kunstenaar Anish Kapoor. Samen leidde dit tot de publiekslieveling van Emscherkunst 2010 en 2013: Warten auf den Fluss.

Onze ervaringen:

• We waren met zijn tweeën enkele nachten de hoofdbewoners van een unieke droomplek.
• De slaapplek is erg eenvoudig met een matras, dekbed, kussen, beddengoed en één   handdoek per persoon:
• Onze natte cel bestond uit twee biologisch composteerbare toiletten en een langgerekte ijzeren waterloop met koud èn warm stromend water:
• Douche-ervaringen kan ik niet met je delen, omdat der simpelweg geen douche of bad is.
• Dit jaar is de Nederlandse kunstenaar Ma(r)ja Zomer gastvrouw op de brug. Zij koopt het ontbijt voor je en voor ’s avonds bereid ze een heerlijke vegetarische maaltijd. Een fles wijn en water zijn bij de prijs ( € 90 per persoon per nacht) inbegrepen. Koffie en thee (ook aanwezig) hebben we zelf gemaakt in het keukenblok.
• Nadat Ma(r)ja de maaltijd heeft gebracht, neemt ze afscheid en gaat ze terug naar haar eigen Urker viskotter, die even verderop ligt:
• De nachten waren we alleen op de brug, af en toe zagen en spraken we een voorbijganger.
• Vanuit onze slaapunit zien we de ijsvogels en de reiger. Af een toe waterhoentjes en soms vliegt een kopmeeuw voorbij:
• We zijn ingeslapen tijdens een kikkerconcert en ’s morgens kondigde de kerkklok met  zeven slagen een nieuwe dag aan:
• Wachten op de brug in drie woorden: Rust, Vrijheid & Gastvrij!

Nog enkele tips:

• een knijpkat (zaklamp), anti-muggencrème (in de zomer) en een verrekijker!!
• de slaapunitheeft geen gordijnen, als je dat vervelend vind, kun je zelf een laken met wat punaises meenemen
• en voor een romantische avond … een jampot met een waxinelichtje.

Tijdens Emscherkunst 2016 kun je in drie verschillende kunstwerken overnachten. Bij de bron van de rivier staan op een veld bij de Emscherquellhof 50 tenten van de Chinese kunstenaar en activist Air Weiwei, in de omgeving van de Phoenix See hangt de ‘wolkenmachine van Reiner Maria Matysik en aan het einde van de 50 kilometer lange kunstroute staat ‘Warten auf den Fluss’. Alleen in deze laatste accommodatie wordt er een ontbijt en avondmaal voor je bereid. Alle accommodaties zijn alleen online te boeken. Kijk hier voor de tarieven en de beschikbare data.

Het cultuurevenement Emscherkunst 2016 is van 4 juni t/m 18 september 2016 te beleven in het nieuwe Emschertal, rondom Dortmund in het Ruhrgebied.

Als je gaat, deel dan je foto’s er ervaringen met #entdeckediekunst
of #emscherkunst2016

© tekst , video en foto’s Wilma Lankhorst
© gebruik foto’s met dank aan Emscherkunst 2016 en Observatorium Rotterdam